Tarihsel Süreçte İzmir Yahudi Cemaatinin Sosyo-Kültürel ve Ekonomik Durumu

Year 2014, Volume: 11 Issue: 1, 119 - 142, 12.04.2016

Hammet Arslan

https://doi.org/10.17131/milelnihal.91506

Cited By: 3

Abstract

İzmir, sahip olduğu avantajlardan dolayı, tarih boyunca farklı milletlerin yerleşim alanı olmuştur. İzmir ve civarında yaşayan milletlerden olan Ya-hudilerin bu bölgedeki varlığı milattan önceye dayansa da 15. yüzyılın so-nundaki göç dalgalarıyla yoğunluk kazanmıştır. Bu tarihten sonra Yahudiler cemaatleşmeye başlamış ve kendi kurumlarını oluşturmuşlardır. Bu çalışmamızda İzmir Yahudi cemaatinin tarihsel süreç içerisindeki sosyo-kültürel ve ekonomik durumunu ortaya koymaya çalışacağız. Bu bağlamda, İzmir’deki Yahudilerin diğer etnik ve dinî gruplarla ilişkileri, kültürel faaliyetleri ve ekonomik yapıları ele alınacaktır.

Keywords

İzmir Yahudileri, Sosyo-kültürel yapı, eğitim faaliyetleri, ekonomik durum

References

• Akurgal, Ekrem, Eski İzmir I: Yerleşme Katları ve Athena Tapınağı, Ankara,
• Alemdar, Korkmaz, “Türkiye’de Yabancı Dilde Basın”, Tarih ve Toplum, sayı 57, s. 38-39.
• Arslan, Hammet, “Tarih Boyunca İzmir Yahudileri: Yedi Kiliseler, Sürgün, Cemaatleşme Süreci ve Modern Durum”, Bütün Yönleriyle Yahudi- lik Sempozyumu (18-19 Şubat 2012), Türkiye Dinler Tarihi Derneği, Ankara, 2012, s. 187-217.
• Atay, Çınar, Tarih İçinde İzmir, İzmir, 1978.
• Bali, Rıfat B., Cumhuriyet Yıllarında Türkiye Yahudileri: Bir Türkleştirme Serüveni (1923-1945), İletişim Yay., İstanbul, 2001.
• Barnai, Jacob, “Blood Libels in the Ottoman Empire of the Fifteenth to Ni- neteenth Centuries”, Antisemitism Through the Ages, Jerusalem.
• Barnai, Jacob, “On the History of the Jews in the Ottoman Empire”, Sep- hardi Jews in the Ottoman Empire, Ed. Esther Juhasz, New York, 1990.
• Baykara, Tuncer, İzmir Şehri ve Tarihi, Ege Üniv. Mat., İzmir, 1974.
• Benbessa, Esther-Aron Rodrigue, Türkiye ve Balkan Yahudileri Tarihi (14.- 20. Yüzyıllar), Çev., Ayşe Atasoy, İletişim Yay., İstanbul, 2001.
• Besasel, Yusuf, Osmanlı ve Türk Yahudileri, Gözlem Gazetecilik Basın ve Yayın A.Ş., İstanbul, 2004.
• Beyru, Rauf, 19. Yüzyılda İzmir’de Yaşam, Literatür Yay., İstanbul, 2000.
• Bora, Siren, İzmir Yahudileri Tarihi (1908-1923), Gözlem Gazetecilik Basın ve Yayın A.Ş., İstanbul, 1995.
• Canpolat, Emin, İzmir: Kuruluşundan Bugüne Kadar, İstanbul, 1954.
• Doğan, Hatice, Osmanlı Devletinde Hahambaşılık Müessesesi, Selçuk Üniv. SBE Yüksek Lisans Tezi, Konya, 2002.
• Emecen, Feridun, Unutulmuş Bir Cemaat: Manisa Yahudileri, İstanbul, Eren Yay., 1997.
• Emecen, Feridun, XVI. Asırda Manisa Kazası, TTK Basımevi, Ankara, 1989.
• Eroğlu, Ahmet Hikmet, Osmanlı Devletinde Yahudiler (XIX. Yüzyılın So- nuna Kadar), Alperen Yay., Ankara, 2000.
• Eryılmaz, Bilal, Osmanlı Devletinde Gayrimüslim Teb’anın Yönetimi, Ri- sale, İstanbul, 1990.
• Galante, Avram, Histoire de Juifs d’Anatolie, des Juifs d’Izmir, Imprimerie M. Bakok, İstanbul, 1937.
• Galanti, Avram, Türkler ve Yahudiler, Tan Mat., İstanbul, 1947.
• Galanti, Avram, Fatih Sultan Mehmet Zamanında İstanbul Yahudileri, Fa- külteler Mat., İstanbul, 1953.
• Güleryüz, Naim, Türk Yahudileri Tarihi I, Gözlem Yay., İstanbul, 1993.
• Koçak, Cemil, “Tanzimattan Sonra Özel ve Yabancı Okullar”, Tanzimattan Cumhuriyete Türkiye Ansiklopedisi, II/485-486.
• Kodaman, Bayram, Abdülhamit Devri Eğitim Sistemi, İstanbul, 1980.
• Koloğlu, Orhan, “Osmanlı Basını: İçeriği ve Rejimi”, Tanzimattan Cumhu- riyete Türkiye Ansiklopedisi, I/71-76.
• Koloğlu, Orhan, “Türkçe-Dışı Basın”, Tanzimattan Cumhuriyete Türkiye Ansiklopedisi, I/97.
• Kurat, Akdes Nimet, Çaka Bey: İzmir ve Civarındaki Adaların İlk Türk Beyi (MS 1081-1096), Ankara, 1966.
• Küçük, Abdurrahman, Dönmeler Tarihi, Rehber Yay., Ankara, 1992.
• Kütükoğlu, Mübahat S., XV ve XVI. Asırda İzmir Kazasının Sosyal ve İk- tisâdi Yapısı, İBB Kültür Yayını, İzmir, 2000.
• Levi, Avner, Türkiye Cumhuriyeti’nde Yahudiler: Hukuki ve Siyasi Du- rumları, İletişim Yay., İstanbul, 1996.
• Levy, Avigdor, The Sephardim in the Otoman Empire, Darwin Press, New Jersey, 1992.
• Lewis, Bernard, The Jews of Islam, Routledge, London, 1983.
• Lindau, Paul, “1900’lerde İzmir” Türk Dünyası Araştırmaları, çev. Selçuk Ünlü, İstanbul, s. 179.
• Nahum, Henri, İzmir Yahudileri: 19.-20. Yüzyıl, Çev: Estreya Seval Vali, İle- tişim Yay., İstanbul, 2000.
• Nezihi, Raif, İzmir Tarihi, İzmir Büyükşehir Belediyesi Kültür Yay., İzmir, 2001.
• Nichols, James Hastings, History of Christianity (1650-1950): Secularization of the West, The Ronald Press Company, New York, 1956.
• Okçay, Hale, “İzmir Yahudileri: İşadamlarının Kimliğinin Dönüşümü”, Sosyoloji Dergisi, (17), İzmir, s. 191-192.
• Okçay, Hale, İzmir Yahudi Cemaati Kadın Kimliği, Phoenix, Ankara, 2013.
• Pardo, Sara, Sevgili İzmir Beni Tanı: Dünden Yarına İzmir Yahudileri, Etki Yay., İzmir, 2007.
• Rolleston, George, Report on Smyrna, printed by George E. Eyre and Wil- liam Spottiswoode, London, 1857.
• Scholem, Gershom, Sabetay Sevi: Mistik Mesih 1626-1676, Çev. Eşref Bengi Özbilen, Kabalcı Yay., İstanbul, 2011.
• Sharon, M. S., Türkiye Yahudileri-Tarihsel Bakış, Jerusalem, 1982.
• Tanaç Zeren, Mine, İzmir'de Sefarad Mimarisi ve Sinagogları, Yalın Yay., İstanbul, 2010.
• Tanaç, Mine, “İzmir Havraları”, Ege Mimarlık Dergisi, 2001/2-3, Sayı: 38-39, Mimarlar Odası İzmir Şb., Yay., İzmir, 2001.
• Tanyu, Hikmet, Tarih Boyunca Türkler ve Yahudiler, Yağmur Yay., İstan- bul, 1976, I/92-95.
• Tutsak, Sadiye, İzmir’de Eğitim ve Eğitimciler (1850-1950), Kültür Bakanlığı Yay., Ankara, 2002.
• Uşaklıgil, Halid Ziya, İzmir Hikayeleri, Özgür Yay., İstanbul, 2005.
• Uşaklıgil, Halid Ziya, Kırk Yıl, Özgür Yay., İstanbul, 2008.
• Ülker, Necmi, XVII. ve XVIII. Yüzyıllarda İzmir Şehri Tarihi, Akademi Ki- tabevi, İzmir, 1994.
• Vahapoğlu, M. Hidayet, Osmanlı’dan Günümüze Azınlık ve Yabancı Okul- lar, MEB Yay., İstanbul, 2005.