Yasin Aktay, Önce Söz Vardı (Erol Göka-Abdullah Topçuoğlu katkılarıyla)

Year 2020, Volume: 17 Issue: 1, 168 - 176, 30.06.2020

Cemalettin Erdemci

Abstract

“Önce Söz Vardı”, Yuhanna İncili’nin ilk cümlesinden ismini almış bir kitap. Konusu ise hermenötik yani yorumsama/yorum bilim. Bu ifade Hıristiyan tarihinde teolojik tartışmaların adeta bir özeti veya referans cümlesi mahiyetinde. Söz burada bildiğimiz kelimeye mi tekabül ediyor yoksa bir sonraki cümlede ifade edildiği gibi bizzat tanrının veya Hz. İsa’nın kendisine mi delalet ediyor? Hangi anlamıyla alırsak alalım ‘söz’ teolojinin sınırlarında kalmayan, dilbilim, teoloji, ontoloji ve bilahare İslam kelamı ile Hıristiyan teolojisinin karşılaştığı yerde fikir alışverişlerini veya barikalarını ateşleyen bir ifade olmuştur. Doğrusu bu ifadeyi bugünlerde gündeme getirmemizi gerektiren şey böylesine bir teoloji veya kelam tartışmasına girişmek değil. Daha çok, Yasin Aktay’ın yakınlarda yayınladığı kitabın ismi olması. Önce Söz Vardı, aslında tam çeyrek asır önce aralarında Erol Göka ve Abdullah Topçuoğlu’nun da bulunduğu üç yazarlı bir isim olarak yayınlanmışken, şimdi diğer iki yazarın katkılarıyla üçüncü baskısı yapılmış oldu. 1996 yılında yapılan ilk baskısında adını aldığı “Başlangıçta/Önce Söz vardı” ifadesine katılmak veya onu onaylamak üzere değil, sadece bu ifadenin hermenötik tarihinin de önemli bir referans hatta sembolik ifadelerinden birisi olması dolayısıyla kitaba isim olarak seçildiği ifade edilmiş ve doğrusu kitapta içerilen tartışmalarda bu temaya çok da fazla girilmemişti. Ancak kitabın üçüncü baskısında bu cümlenin hakkının verilmeye çalışıldığı ve sözün gerçeklik inşa edici boyutu üzerinde durulmak suretiyle yaratıcı yani ‘öncelik’ özelliği hakkında felsefe tarihindeki tartışmalara derin dalışlarla girişildiği görülmektedir. Hermenötik tartışmalarının neredeyse tamamına hakim olan ama Türkçe çevirilerde genellikle ihmal edilen teolojik boyutun da altı böylece kalınca çiziliyor ve kitap bu 3. Baskıya önceki alt başlıktan (Yorumsamacılık Üzerine bir Deneme) farklı olarak “Felsefe, İlahiyat ve Sosyolojide Hermenötik” başlığı altında okuyucunun karşısına çıkmış oluyor.

Keywords

Söz, Hermenötik, Hermenötik Teori