SOSYAL BİLGİLER ÖĞRETMENLERİNİN KÜRESEL, ÇOKKÜLTÜRLÜ EĞİTİME VE KÜRESEL VATANDAŞLIK EĞİTİMİNE YÖNELİK BAKIŞ AÇILARI

Year 2020, Volume: 49 Issue: 226, 255 - 290, 05.05.2020

Vural Tünkler

Abstract

Bu çalışmanın amacı, sosyal bilgiler öğretmenlerinin küresel eğitim, çokkültürlü eğitim, küresel vatandaşlık ve eğitimine yönelik görüşlerinin tespit edilmesidir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden temel nitel araştırma kullanılmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu,ölçüt örnekleme yöntemiyle belirlenen 7 sosyal bilgiler öğretmeni oluşturmaktadır. Araştırma verileri araştırmacı tarafından geliştirilen yarıyapılandırılmış görüşme formuyla toplanmıştır. Veriler betimsel analiz tekniği ile çözümlenmiştir. Araştırma bulgularına göre, öğretmenlerinküresel eğitim ve çokkültürlü eğitime dair derin bir anlayışa sahip olmadıkları, küresel vatandaşlık kavramını küresel vatandaşın sahip olması gereken niteliklerden hareketle tanımladıkları belirlenmiştir. Bununla birlikte öğretmenlerin çokkültürlü eğitim ile küresel vatandaşlıkeğitiminin gerekliliğine inandıkları tespit edilmiştir. Küresel eğitim bağlamında öğretmenlerin sorumluluklarının bilincinde olduğu saptanmıştır. Öğretmenlerin sosyal bilgiler dersinde küresel eğitim, çokkültürlü eğitim ile küresel vatandaşlık eğitimi öğretim etkinliklerinde dahaçok öğrenci merkezli anlayışı benimsedikleri görülmüştür.

Keywords

Küresel eğitim, çokkültürlü eğitim, küresel vatandaşlık ve eğitimi, sosyal bilgiler öğretmenleri

References

• ABDULLAHİ, S. A. (2004). Teachers’ knowledge, awareness, and pedagogy of global education in secondary schools. Yayımlanmamış doktora tezi, Florida International University, USA.
• ACAR-ÇİFTÇİ, Y. (2019). How much are academics at faculties of education ready for multicultural education. Bartın University Journal of Faculty of Education, 8(3), 966-987.
• AKCAOĞLU, M. Ö. (2017). Çokkültürlü eğitim uygulamasının öğretmen adaylarının çokkültürlü eğitim ile sınıf yönetimi tutum ve yeterliklerine etkisi. Yayımlanmamış doktora tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• ALANAY, H., ve Aydın, H. (2016). Multicultural education: The challenges and attitudes of undergraduate students in Turkey. Education and Science, 41(184), 169-191.
• ALAZZI, K. (2011). Teachers perceptions and conceptions of global education: A study of Jordanian secondary of social studies teachers. The Journals of Multiculturalism in Education, 7(1), 1-19.
• ALLEMANN-GHIONDA, C. (2011). Comments on intercultural education in Germany. C. A. Grant ve A. Portera (Ed.). Intercultural and multicultural education: Enhancing global interconnectedness içinde (s. 49-68). New York: Routledge.
• ARSLAN, A., ve Çalmaşur, H. (2017). İlkokul ve ortaokul öğretmenlerinin çokkültürlü eğitim tutumları ve demokratik tutumlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 90-109.
• ASLAN, S. (2017). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin çokkültürlü eğitim ile ilgili görüşlerinin incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 18(2), 231-253.
• ASLAN, S., ve Aybek, B. (2018). İlkokul 4. sınıf öğrencilerinin çokkültürlü eğitime dayalı olarak uygulanan etkinlikler ile ilgili görüşlerinin incelenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 11(1), 58-82.
• ATEŞ, S. (2017). Sosyal bilgiler öğretmenleri ve ortaokul öğrencilerinin çokkültürlülük ve çokkültürlü eğitime yönelik algı ve farkındalıkları (Kocaeli örneği). Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Bolu.
• BAHADIR, Ö. (2016). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin çokkültürlülük ve çokkültürlü eğitim algılarının değerlendirilmesi: Kocaeli örneği. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• BALBAĞ, N. L. (2016). İlkokul sosyal bilgiler dersi bağlamında öğrenci ve öğretmenlerin küresel vatandaşlık algıları. Yayımlanmamış doktora tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• BALBAĞ, N. L., ve Türkcan, B. (2017). İlkokul 4. sınıf öğrenci ve öğretmenlerinin küresel vatandaşlık algıları. Turkish Online Journal of Qualitative Inquiry, 8(2), 216- 249.
• BALKAR, B., ve Özgan, H. (2010). Küreselleşmenin ilköğretim kademesindeki eğitim sürecine etkilerine ilişkin öğretmen görüşleri. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(19), 1-22.
• BANKS, J. A. (1993a). Multicultural education: Historical development, dimensions, and practice. Review of Research in Education, 19, 3-49.
• BANKS, J. A. (1993b). Multicultural education: Development, dimensions, and challenges. The Phi Delta Kappan, 75(1), 22-28.
• BANKS, J. A. (1995). Multicultural education and curriculum transformation. Journal of Negro Education, 64(4), 390-400.
• BANKS, J. A. (2008). Diversity, group identity, and citizenship education in a global age. Educational Researcher, 37(3), 129-139.
• BAŞAR, H. (2019). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin çokkültürlü eğitime yönelik eğilimleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• BAŞARIR, F. Sarı, M., ve Çetin, A. (2015). Öğretmenlerin çokkültürlü eğitim algılarının incelenmesi. Pegem Eğitim ve Öğretim Dergisi, 4(2), 91-110.
• BELL, D., Jean-Sigur, R. E., ve Kim, Y. A. (2015). Going global in early childhood education. Childhood Education, 91(2), 90-100.
• BERTRAM, A. (2016). Global learning in the 21st century: An introduction. T. Barkatsas ve A. Bertram (Ed.). Global learning in the 21st century içinde (s. 1-5). Rotterdam: Sense Publishers. Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Küresel, Çokkültürlü Eğitime ve Küresel Vatandaşlık Eğitim...
• BOZKURT, M. (2013). Sınıf öğretmenlerinin sosyal bilgiler dersi bağlamında küresel eğitime ilişkin görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• CAMILLERI, R. (2016). Global education and intercultural awareness in eTwinning. Cogent Education, 3(1). https://www.tandfonline.com/doi/pdf/10.1080/233 1186X.2016.1210489 adresinden erişildi.
• CEYLAN, Ş. (2014). Okul öncesi öğretmenlerinin dünya vatandaşlığı eğitimi ile ilgili görüşleri. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 7(1), 78-93.
• CHO, G., ve DeCastro-Ambrosetti, D. (2005). Is ignorance bliss? Pre-service teachers’ attitudes toward multicultural education. High School Journal, 89(2), 24-28.
• CIRIK, İ. (2008). Çok kültürlü eğitim ve yansımaları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 34, 27-40. Council of Europe (2008). Global education guidelines: Concepts and methodologies on global education for educators and policy makers. https://rm.coe.int/168070eb85 adresinden erişildi.
• ÇALIŞKAN, H., ve Gençer, R. (2016). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çokkültürlü eğitime ilişkin tutum düzeylerinin incelenmesi. V. Sakarya’da Eğitim Araştırmaları Kongresi 13-14 Nisan 2016 içinde (s. 52-63). Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• ÇALIŞKAN, S. (2019). Hizmet öncesi İngilizce öğretmen eğitiminde çok kültürlü eğitime yönelik bir olgu bilim çalışması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• ÇELİK, H., ve Oral, M. (2019). Öğretmenlerin “vatandaşlık eğitimi” kavramına ilişkin metafor algıları. ERPA International Congresses on Education 2019 19-22 Haziran 2019 içinde (s. 82-89). Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• ÇELİKTEN, L. (2015). Sınıf öğretmenlerinin küresel vatandaşlık düzeyleri ile öğrencilere aktarmak istedikleri değerlere ilişkin görüşleri arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Niğde Üniversitesi, Niğde.
• ÇERMİK, F. (2015). Sosyal girişimcilik, küresel vatandaşlık ve çevre davranışı arasındaki ilişki: Yapısal eşitlik modellemesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
• ÇERMİK, F., Çalışoğlu, M., ve Tahiroğlu, M. (2016). Sınıf öğretmenlerinin küresel vatandaşlık eğitimi ile ilgili görüşlerinin incelenmesi. Turkish Studies, 11(3), 775- 790.
• ÇOLAK, K., Kabapınar, Y., ve Öztürk, C. (2019). Sosyal bilgiler derslerini veren öğretmenlerin küresel vatandaşlığa ve küresel vatandaşlık eğitimine bakışları. Eğitim ve Bilim, 44(197), 335-352.
• DAMGACI, F. (2013). Türkiye’deki akademisyenlerin çokkültürlü eğitime ilişkin tutumları. Yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul.
• DEMİRDAG, S., ve Unlu-Kaynakci, F. Z. (2019). Review of research on multiculturalism and multicultural education in Turkey: 2000-2018. International Online of Educational Sciences, 11(5), 146-158.
• DEMİRSOY, M. (2013). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çokkültürlülüğe ilişkin görüşleri ve çokkültürlü eğitime yaklaşımları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• DURMUŞ, G. (2017). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının küresel vatandaşlık ve çokkültürlü eğitime yönelik tutumlarının incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Amasya Üniversitesi, Amasya.
• ENGİN, G., ve Sarsar, F. (2015). Sınıf öğretmeni adaylarının küresel vatandaşlık düzeylerinin incelenmesi. International Journal of Human Sciences, 12(1), 150-161.
• ERBAŞ, Y. H. (2019). A qualitative case study of multicultural education in Turkey: Definitions of multiculturalism and multicultural education. International Journal of Progressive Education, 15(1), 23-43.
• ERSOY, A. F. (2007). Sosyal bilgiler dersinde öğretmenlerin etkili vatandaşlık eğitimi uygulamalarına ilişkin görüşleri. Yayımlanmamış doktora tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• FRY, T. S. (1995). An analysis of multicultural perceptions held by preservice secondary social studies teachers. Yayımlanmamış doktora tezi, Kansas State University, USA.
• GAUDELLI, W. (2003). World class: Teaching and learning in global times. Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum.
• GAYLE-EVANS, G., ve Michael, D. (2006). A study of pre-service teachers’ awareness of multicultural ıssues. Multicultural Perspectives, 8(1), 44-50.
• GHOLIZADEH AVVAL, T. (2018). Sosyal bilgiler eğitimcilerinin ve sosyal bilimcilerin çokkültürlülük ve çokkültürlü eğitime bakış açıları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• GIBSON, K. L., Rimmington, G. M., ve Landwehr-Brown, M. (2008). Developing global awareness and responsible world citizenship with global learning. Roeper Review, 30(1), 11-23.
• GILLIOM, M. E. (1981). Global education and the social studies. Theory into Practice, 20(3), 169-173.
• GÜNAY, R., ve Aydın, H. (2015). Türkiye’de çokkültürlü eğitim ile ilgili yapılan araştırmalarda eğilim: Bir içerik analizi çalışması. Eğitim ve Bilim, 40(178), 1-22.
• Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Küresel, Çokkültürlü Eğitime ve Küresel Vatandaşlık Eğitim...
• GÜRDOĞAN-BAYIR, Ö., Göz, N. L., ve Bozkurt, M. (2014). Sınıf öğretmeni adaylarınagöre sosyal bilgiler dersinde küresel vatandaşlık. Eğitim Bilimleri AraştırmalarıDergisi, 4(2), 145-162.
• GÜVEN, İ. (1999). Küreselleşme ve eğitim dizgesine yansımaları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 32(1), 145-159.
• HICKS, D. (2003). Thirty years of global education: A reminder of key principles and precedents. Educational Review, 55(3), 265-275.
• HILLYARD, A. K. (2011). Constructions of global citizenship: An Albertan case study. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, University of Alberta, Canada.
• HOPKINS-GILLISPIE, D. (2011). Curriculum ve schooling: Multiculturalism, critical multiculturalism and critical pedagogy. South Shore Journal, 4, 1-14.
• HULA, D. W. (1997). Coloring outside the lines: Global education in the classroom. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, University of Alberta, Canada.
• HULTGREN, D. L. (1986). Global education as a teacher in-service and curriculum improvement process: A study of one K-12 program. Yayımlanmamış doktora tezi, Michigan State University, USA.
• JOSHI, A. (1996). Implementing a global education currıculum: Case studies of two teachers. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Memorial University of Newfoundland, Canada.
• KANATLI ÖZTÜRK, F. (2018). Çokkültürlü eğitim çerçevesinde hazırlanan etkinliklerle farklılıklara saygı değeri ve araştırma becerisi geliştirmeye yönelik bir eylem araştırması. Yayımlanmamış doktora tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
• KARADAĞ, Y. (2019). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının çokkültürlü yeterliklerinin incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kütahya Dumlupınar Üniversitesi,Kütahya.
• KARAKUŞ, F. (2018). Sosyal bilgiler dersinde çokkültürlü öğretime yönelik öğretmen görüşleri. International Online Journal of Educational Sciences, 10(1), 164-182.
• KASAI, M. (2007). Global education in practice: A case study of one japanes highschool.Yayımlanmamış doktora tezi, The Ohio State University, USA.
• KAUFIELD, K. (2007). Teachers’ beliefs about global education in grades 3 and 6 in Prince Edward Island. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, University of Prince Edward Island, Canada.
• KILIÇOĞLU, G. (2015). Çokkültürlü eğitim ve öğretim yeterliğine ilişkin teorik bir çözümleme. Eğitim ve İnsani Bilimler Dergisi: Teori ve Uygulama, 6(11), 79-102.
• LUCAS, A. G. (2010). Distinguishing between multicultural and global education: Thechallenge of conceptualizing and addressing the two fields. The Clearing House,83(6), 211-216.
• MARSHALL, H. (2007). Global education in perspective: Fostering a global dimension in an English secondary school. Cambridge Journal of Education, 37(3), 355-374.
• MERRIAM, S. B. (2013). Nitel araştırma: Desen ve uygulama için bir rehber (S. Turan, Çev. Ed.). Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• MOSNEAGUTA, M. (2019). The impact of a global education program on the critical global awareness level of eighth grade students in a rural school in south carolina. Yayımlanmamış doktora tezi, University of South Carolina, USA.
• MUTLUER, C. (2013). The place of history lessons in global citizenship education: Theviews of the teacher. Turkish Studies, 8(2), 189-200.
• O’BYRNE, D. J. (2003). The dimensions of global citizenship: Political identity beyond the nation-state. London: Frank Cass.
• ONUR SEZER, G., ve Bağçeli Kahraman, P. (2017). Sınıf ve okul öncesi öğretmen adaylarının çokkültürlü eğitime yönelik tutumları ile kültürlerarası duyarlılıkları arasındaki ilişki: Uludağ Üniversitesi örneği. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(2), 550-560.
• OSLER, A., ve Starkey, H. (2005). Changing citizenship: Democracy and inclusion in education. Maidenhead: Open University Press.
• OXFAM (2006). Education for global citizenship: A guide for schools. https://www.oxfam.org.uk/education/resources/education-for-global-citizenship-a-guide-for-schools adresinden erişildi.
• OXLEY, L., ve Morris, P. (2013). Global citizenship: A typology for distinguishing its multiple conceptions. British Journal of Educational Studies, 61(3), 301-325.
• ÖZDEMİR, M., ve Dil, K. (2013). Öğretmenlerin çokkültürlü eğitime yönelik tutumları: Çankırı ili örneği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 46(2),215-232.
• ÖZTÜRK, F., ve Günel, E. (2016). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin küresel sistemler, küresel eğitim ve çeşitlilik kavramlarına ilişkin algısı. İlköğretim Online, 15(1),172-185.
• PARKER, W. C. (2003). Teaching democracy: Unity and diversity in public life. New York: Teachers College Press.
• PIKE, G. (2000). Global education and national identity: In pursuit of meaning. TheoryInto Practice, 39(2), 64-73.Sosyal Bilgiler Öğretmenlerinin Küresel, Çokkültürlü Eğitime ve Küresel Vatandaşlık Eğitim...
• PIKE, G. C. (1997). The meaning of global education: From proponents’ visions to practitioners’ perceptions. Yayımlanmamış doktora tezi, University of York, UK.
• PORTERA, A. (2011). Intercultural and multicultural education: Epistemological and semantic aspects. C. A. Grant ve A. Portera (Ed.). Intercultural and multiculturaleducation: Enhancing global interconnectedness içinde (s. 12-30). New York: Routledge.
• RAMLER, S. (1991). Global education for the 21st century. Educational Leadership, 48(7), 44-46.
• RAPOPORT, A. (2010). We cannot teach what we don’t know: Indiana teachers talk about global citizenship education. Education, Citizenship and Social Justice, 5(3), 179-190.
• RETNANINGSIH, U. O. (2019). Pre-service teachers’ approaches to planning and integrating global education and social studies knowledge into social studies curriculum. Yayımlanmamış doktora tezi, Ohio State University, USA.
• SCHEUNPFLUG, A., ve Asbrand, B. (2006). Global education and education for sustainability, Environmental Education Research, 12(1), 33-46.
• SCHIRALDI, F. L. (1987). The status of global education in Ohio high schools. Yayımlanmamış doktora tezi, The Ohio State University, USA.
• SECGIN, F. (2019). Predictor role of multicultural education perceptions in respect for identity differences: A study on prospective social studies teachers. International Online Journal of Educational Sciences, 11(3), 294-306.
• SHEA, J. (2013). Global education in Massachusetts: A study of the role of administrations. Yayımlanmamış doktora tezi, Northeastern University, USA.
• SHULTZ, L. (2007). Educating for global citizenship: Conflicting agendas and understandings. Alberta Journal of Educational Research, 53(3), 248-258.SIA, A. P., ve Mosher, D. (1994). Perception of multicultural concepts by preservice teachers in two institutions. Paper presented at the Annual Meeting of the Associationof Teacher Educators. Atlanta, GA. (ERIC Document Reproduction Service No. ED367603)
• SIDEHAMER, M. S. (1984). Global education as viewed by elementary school principal in Pennsylivania: A descriptive study. Yayımlanmamış doktora tezi, Penn State University, USA. SİVİŞ, S. (2019). Öğretmenlerin eğitimde çok kültürlülük üzerine algılarının değerlendirilmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, İstanbul Aydın Üniversitesi, İstanbul.
• SMITH E. B. (2009). Approaches to multicultural education in preservice teacher education: Philosophical frameworks and models for teaching. Multicultural Education, 16(3), 45-50.
• STAMP, K. L. (1994). Global education attitudes and practices in Iowa high schools. Yayımlanmamış doktora tezi, University of Northern Iowa, USA.
• TAŞTEKİN, E., Bozkurt Yükçü, Ş., İzoğlu, A., Güngör, İ., Işık Uslu, A.E., ve Demircioğlu, H. (2016). Okul öncesi öğretmenlerinin çokkültürlü eğitime yönelik tutumlarının ve algılarının incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim BilimleriEnstitüsü Eğitim Araştırmaları Dergisi, 2(1), 1-20.
• TAYLOR, H. E. (1995). Teacher research and reflective narrative analysis: Methods of learning about and from implementing global education. Yayımlanmamış doktora tezi, Ohio State University, USA.
• TUOMI, M. T., Jacott, L., ve Lundgren, U. (2008). Education for world citizenship: Preparing students to be agents of social change. London: The CiCe Thematic Network Project.
• UKPOKODU, N. (1999). Multiculturalism vs. globalism. Social Education, 63(5), 298- 300.
• VOCKE, D. E. (1985). Selected populations of secondary social studies teachers’ perceptions of global education in Iowa. Yayımlanmamış doktora tezi, The University of Iowa, USA.
• WANG, F. (1995). Global education and student teachers: A study of social studies majors in the university of Alberta. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Universty of Alberta, Canada.
• YAZICI, S., Başol, G., ve Toprak, G. (2009). Öğretmenlerin çokkültürlü eğitim tutumları: Bir güvenirlik ve geçerlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37, 229-242.
• YILDIRIM, S. (2016). Kosova’daki öğretmenlerin çokkültürlü eğitime yönelik bilgi, inanç, tutum ve özyeterliklerinin sınıf içi uygulamalarıyla ilişkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
• YILDIRIM, A., ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (11. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.