İLKOKUL DÖNEMİ ÇOCUKLARIN BABALARININ AİLE KATILIMINA İLİŞKİN GÖRÜŞLERİ

Year 2021, Volume: 50 Issue: 229, 269 - 294, 04.02.2021

Songül Tümkaya , Mustafa Türkmenoğlu

Abstract

Son yıllarda babalık kimliği ve babaların çocuk yetiştirme konusunda rol modeli olarak önemlerine ilişkin çalışma bulguları, babaların eğitim sürecine katılımı konusuna olan ilgiyi arttırmıştır. Bu çalışmanın amacı, ilkokul dönemi çocukların babalarının aile katılımına ilişkin görüşlerini belirlemektir. Araştırma nitel araştırma yöntemlerinden fenomenolojik (olgubilim) araştırma desenine göre tasarlanmıştır. Çalışma, 2018-2019 eğitim öğretim yılı II. dönemde, ilkokulda (1-4. sınıf) öğrenim gören on iki öğrencinin babaları ile yürütülmüştür. Araştırmada nitel veri toplama yöntemlerinden görüşme tekniği kullanılmış ve veriler “yarı yapılandırılmış görüşme formu” aracılığıyla toplanmıştır. Toplanan verilerin çözümlenmesinde betimsel analiz yöntemi kullanılmıştır. Araştırma sonucunda babaların aile katılımına yönelik algılarının farklı olduğu, aile katılımı çalışmalarına ev ve okul temelli olarak katıldığı ancak katılım çalışmalarının yeterli görülmediği tespit edilmiştir. Ayrıca aile katılımı çalışmalarının baba, çocuk ve baba-çocuk ilişkisi üzerinde olumlu etkilerinin olduğu özellikle çocukların akademik başarılarının artmasında ve sosyal-duygusal gelişimleri üzerinde etkili olduğu belirtilmiştir. Araştırmadan elde edilen sonuçlar, ilgili alan yazında tartışılmıştır.

Keywords

Aile katılımı çalışmaları, baba katılımı, ilkokul eğitimi

References

• AKKAYA, M. (2007). Öğretmenlerin ve velilerin okulöncesi eğitim kurumlarında uygulanan aile katılımı çalışmalarına ilişkin görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• AKMEŞE, P. P. ve Kayhan, N. (2014). Okul öncesi ve ilkokula devam eden özel gereksinimli öğrencilerin aile katılım düzeylerinin incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 43(2), 39-56.
• AYDIN KILIÇ, Z. (2016). Ankara-Trabzon-Erzurum örnekleminde babanın çocuğun hayatına katılımı ve baba-çocuk ilişkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• AYDOĞAN, Y. (2010). Okul öncesi aile programlarında aile katılımı. T. Güler (Ed.), Anne baba eğitimi içinde (ss.103-140). (1. Baskı). Ankara: Pegem Akademi.
• BEYAZIT, U. ve Mağden, D. (2015). Üniversitede öğrenim gören erkek öğrencilerde aşırı cinsiyet ideolojisi ve babalık rolü algısı arasındaki ilişkinin incelenmesi. YDÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 8(2), 207-229.
• BİNİCİOĞLU, G. (2010). İlköğretimde okul-aile iletişim etkinlikleri: Öğretmen ve veli görüşleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• BÜYÜKÖZTÜRK, Ş., Kılıç-Çakmak E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2013). Bilimsel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi.
• CABRERA, N. J., Tamis-LeMonda, S., Bradley, R. H., Hofferth, S. ve Lamb, M. E. (2000). Fatherhood in the twenty-first century. Child Development, 71, 127–136.
• CARLISLE, E., Stanley, L. ve Kemple, K.M. (2005). Opening doors: understanding school and family ınfluences on family ınvolvement. Early Childhood Education Journal, 33, 155.
• ÇAĞDAŞ, A., Özel, E. ve Konca A. S. (2016). İlkokul başlangıcında velilerin aile katılım düzeylerinin incelenmesi. Eğitimde Kuram ve Uygulama, 12(4), 891-908.
• ÇELENK, S. (2003). Okul başarısının ön koşulu: Okul aile dayanışması. İlköğretim- Online, 2(2), 28-34.
• DEUTSCH, F. M., Servis, L. J. ve Payne, J. D. (2001). Paternal participation in child care and its effects on children’s self-esteem and attitudes toward gendered roles. Journal of Family Issues, 22, 1000-1024.
• EPSTEIN, J. L., ve Sheldon, S. B. (2006). Moving forward: Ideas for research on school, family, and community partnerships. 7, In C. F. Conrad & R. Serlin (Eds.) SAGE Handbook for research in education: Engaging ideas and enriching inquiry (pp.117–138), Thousand Oaks, CA: Sage.
• ERDOĞAN, Ç. ve Demirkasımoğlu, N. (2010). Ailelerin eğitim sürecine katılımına ilişkin öğretmen ve yönetici görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi Dergisi, 16(3), 399-431.
• ERKAN, S., Uludağ, G. ve Dereli, F. (2016). Okul öncesi öğretmenleri, okul yöneticileri ve ebeveynlerin aile katılımına ilişkin algılarının incelenmesi. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 17(1), 221-240.
• FAN, X. ve Chen, M. (2001). Parental involvement and students’ academic achievement: Meta-anaysis. Educational Psychology Review, 13(1), 1-22.
• FANTUZZO, J., Tighe E. ve Childs S. (2000). Family involvement questionnaire: a multivariate assessment of family participation in early childhood education. Journal of Educational Psychology, 2(92), 367-376.
• GURYAN, J., Hurst, E. ve Kearney, M. (2008). Parental education and parental time with children. Journal of Economic perspectives, 22(3), 23-46.
• GÜLTEKİN, M. ve Kılıç, Z. (2014). İlköğretimde çocuğu olan ailelerin çocuklarının eğitim ve öğretiminde karşılaştıkları sorunlar ve eğitim gereksinimleri. TSA, 2, 85-111.
• GÜRŞİMŞEK, I. (2002). Etkin öğrenme ve aile katılımı. DEÜ Anaokulu/Anasınıfı Öğretmen El Kitabı, İstanbul: YA-PA, s. 25-43.
• GÜRŞİMŞEK I., Kefi S. ve Girgin G. (2007). Okulöncesi eğitime babaların katılım düzeyi ile ilişkili değişkenlerin incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi (H. U. Journal of Education) 33, 181-191.
• HWANG, C.P. ve Lamb, M.E. (1997). Father involvement in Sweden: A longitudinal study of its stability an correlates. International, Journal of Behavioral Development, 21, 621-632.
• HORNBY, G. ve Blackwell, I. (2018). Barriers to parental involvement in education: an update. Educational Review, 70(1), 109-119.
• KARABULUT, H. ve Şendil, G. (2018). Okul öncesi dönemdeki baba katılımının ebeveyn tutumlarına göre incelenmesi. Yaşam Becerileri Psikoloji Dergisi, 2(3), 143-154.
• KARAKAŞ, H. (2014). Okul öncesi eğitime devam eden öğrenci babalarının aile katılım çalışmaları katılma düzeylerinin değerlendirilmesi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Sivas.
• KEÇELİ-KAYSILI, B. (2008). Akademik başarının arttırılmasında aile katılımı. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Özel Eğitim Dergisi, 9(1), 69-83.
• KOCAYÖRÜK, E. (2010) Ergen gelişiminde aile işlevleri ve baba katılımı. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(33), 37-45.
• KOTAMAN, H. (2008). Türk ana babalarının çocuklarının eğitim öğretimlerine katılım düzeyleri. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 21(1), 135-149.
• KOYUNCU-ŞAHİN, M. (2018). Okul öncesi eğitimde aile iletişim etkinliklerine yönelik öğretmen ve yönetici bakış açıları. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(55), 1-15.
• KUZUCU, Y. ve Özdemir, Y. (2013). Ergen ruh sağlığının anne ve baba katılımı açısından yordanması. Eğitim ve Bilim, 38(168), 96-112.
• LINDBERG, E. N. A. (2014). Eğitim fakültesi son sınıf öğrencilerinin aile katılımı ile ilgili görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 14(4), 1339-1361.
• ÖZCAN, Ç. ve Aydoğan, Y. (2014). Aile katılımı ile çocukların akademik benlik saygısı arasındaki ilişkinin anne-baba görüşlerine göre incelenmesi. Millî Eğitim Dergisi, 202, 19-36.
• ÖZKAN, T. (2014). Çocuğu okul öncesi eğitim kurumuna devam eden babalara uygulanan baba katılım programının baba çocuk ilişkisi üzerine etkisi. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• ÖZYÜREK, A., Şalcı, O., Mamiyev, D., Çekiç, İ., Sağlam, C. ve Nazlı, B. (2018). Okul öncesi eğitimde baba katılımının öğretmen görüşlerine göre değerlendirilmesi. Bursa Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 613-631.
• PEHLİVAN, İ. (1997). Okula aile katılımı. Yaşadıkça Eğitim, 53, 4-7.
• PEKEL ULUDAĞLI, N. (2017). Baba katılımında etkili faktörler ve baba katılımının baba, anne ve çocuk açısından yararları. Türk Psikoloji Yazıları, 20(39), 70-88.
• SAĞLAM, M. ve Çalışkan, Z. (2017). Okul öncesi eğitimde aile katılımına ilişkin ebeveyn ve öğretmen görüşlerinin değerlendirilmesi. Uluslararası Erken Çocukluk Eğitimi Çalışmaları Dergisi, 2(2), 39-49.
• SIMSIKI, H. ve Şendil, G. (2014). Baba Katılım Ölçeği’nin (BAKÖ) geliştirilmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 13(49), 104-123.
• ŞAD, S. N. ve Gürbüztürk, O. (2013). İlköğretim birinci kademe öğrenci velilerinin çocuklarının eğitimine katılım düzeyleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 13(2), 993-1011.
• ŞAHİN, Ç. (2013). Verilerin Analizi. R. Kıncal (Ed.), Bilimsel Araştırma Yöntemleri içinde (ss. 183-217). Ankara: Nobel Akademi.
• ŞAHİN, H. ve Demiriz, S. (2014). Beş altı yaşında çocuğu olan babaların, babalık rolünü algılamaları ile aile katılım çalışmalarını gerçekleştirmeleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. TSA, 18(1), 273-294.
• ŞAHİN, R. (2006). The effect of parent education on third grade children’s social skills. Unpublished doctoral dissertation, Middle East Technical University, Ankara.
• TEMEL, Z. F. (2001). Okul öncesi eğitime aile katılımı. Gazi Üniversitesi Anaokulu-Anasınıfı Öğretmen El Kitabı. İstanbul: YA-PA.
• TEZEL ŞAHİN, F., Coşgun, A.A. ve Kılıç, Z.N. (2017). Babaların çocuklarıyla vakit geçirme durumlarına ilişkin görüşlerinin incelenmesi. 4. Uluslararası Okul Öncesi Eğitimi Kongresi, Ankara, Sözlü Bildiri.
• TEZEL ŞAHİN, F. ve Özbey, S. (2009). Okul öncesi eğitim programlarında uygulanan aile katılımı çalışmalarında baba katılımının yeri ve önemi. Aile ve Toplum Dergisi, 5(17), 30-39.
• TEZEL ŞAHİN, F. ve Ünver, N. (2005). Okul öncesi eğitim programlarına aile katılımı. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(1), 23-30.
• YAZGAN, Y. (2000). Değişik açılardan babanın çocuk gelişimindeki rolü ve önemi, çocuğun yaşamında babanın rolü ve önemi. Sempozyum Raporu, İstanbul: Anne Çocuk Eğitim Vakfı Yayın No:12.
• YILDIRIM, A. ve Şimşek, H. (2016). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• YILMAZ BOLAT, E. (2011). Anne-baba eğitiminin beş-altı yaş çocuğa sahip anne-babaların çocuk yetiştirme tutum ve davranışlarına etkisinin incelenmesi. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• ZEMBAT, R. ve Haktanır, G. (2005). Okulöncesi Eğitim Kurumlarında Velilerin Eğitime Katılımları. Okulöncesi Eğitimde Denetim Rehber Kitabı. İstanbul: Ya-Pa.
• ZEYBEKOĞLU, Ö. (2013). Günümüzde erkeklerin gözünden babalık ve aile. Mediterranean Journal of Humanities, 3(2), 297-328.