UYARLAMA EĞİTİM PROGRAMI’NIN OKUL ÖNCESİ ÖĞRETMENLERİNİN KAYNAŞTIRMA İLE İLGİLİ DÜŞÜNCELERİ, TUTUMLARI VE ENDİŞELERİ ÜZERİNDEKI ETKİSİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

Year 2022, Volume: 51 Issue: 234, 1327 - 1342, 09.05.2022

Demet Aydın Mehmet Tuğluk

https://doi.org/10.37669/milliegitim.823615

Abstract

Okul öncesi dönemde kaynaştırma sürecinin başarıya ulaşması için önemli faktörlerden biri öğrenme-öğretme sürecinde çocuğun ihtiyaçlarına göre uyarlama yapmaktır. Bu araştırma okul öncesi öğretmenlerini uyarlama hakkında bilgilendirmek amacıyla hazırlanan Uyarlama Eğitimi Programı (UEP)’nın okul öncesi öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimi ile ilgili düşünceleri, tutumları ve endişeleri üzerindeki etkisinin karşılaştırılması amaçlamaktadır. Araştırma, nicel araştırma yöntemlerinden yarı deneysel desenlerden denkleştirilmemiş kontrol gruplu ön test-son test deseni üzerine kurgulanmıştır. Çalışma 2019-2020 eğitim-öğretim yılında gerçekleşmiş ve çalışmaya 38 okul öncesi öğretmeni katılmıştır. 38 öğretmen seçilirken amaçlı örnekleme yöntemlerinden ölçüt örnekleme kullanılmıştır. 38 öğretmene “Kaynaştırmaya İlişkin Düşünce, Tutum ve Endişe Ölçeği” ön test olarak uygulanmıştır. Sonrasında deney grubunda olan 19 öğretmene yönelik 10 hafta süren UEP uygulanmıştır. Kontrol grubunda olan 19 öğretmene hiçbir uygulama yapılmamıştır. 10 hafta sonunda her iki gruba aynı araç son test olarak uygulanmış ve 30 gün sonra deney grubuna izleme testi uygulanarak veriler analiz edilmiştir. Elde edilen tüm veri setleri karşılaştırılarak yorumlanmıştır. Çalışma sonunda UEP öğretmenlerin kaynaştırmaya ilişkin tutumlarını olumlu yönde geliştirmiş, endişelerini azaltmaya katkı sağladığı görülmüştür. Ancak UEP’in öğretmenlerin kaynaştırmaya yönelik düşüncelerine etki ettiğini gösteren bir sonuca ulaşılmamıştır. Araştırma sonunda gelecek araştırmacılara ve uygulamacılara; okul öncesi öğretmenlerinin öğretimsel uyarlama yapabilmelerine ilişkin yeterliklerinin farklı programlarla desteklenmesi önerilmektedir.

Keywords

Kaynaştırma, Okul Öncesi Eğitim, Öğretimsel Uyarlama, Özel Gereksinimli Çocuklar

References

• AGBENYEGA, J. (2007). Examining teachers’ concerns and attitudes to inclusive education in Ghana. International Journal of Whole Schooling. 3(1), ss. 41–56.
• AKALIN, S. (2015). “Kaynaştırma Sınıfı Öğretmenlerinin Sınıf Yönetimine İlişkin Görüşleri ve Gereksinimleri”. Ankara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Fakültesi, Özel Eğitim Dergisi, 16 (03), ss. 215-236.
• AKMEŞE, P.P ve Kayhan, N. (2016). “Okul Öncesi Öğretmenlerinin Oyunlar ve Kaynaştırma Ortamlarında Kullanımına İlişkin Görüş ve Önerileri”. SDU International Journal of Educational Studies, 3(1), ss. 45-58.
• ALTUN, T., ve Gülben, A. (2009). “Okul öncesinde özel gereksinim duyan çocukların eğitimindeki uygulamalar ve karşılaşılan sorunların öğretmen görüşleri açısından değerlendirilmesi”, Selçuk Üniversitesi, Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, ss. 253-272.
• ARTAN, İ. ve Uyanık Balat, G. (2003). “Okul öncesi eğitimcilerinin entegrasyona ilişkin bilgi ve düşüncelerinin incelenmesi”. Kastamonu Eğitim Dergisi, S 11(1), ss. 65-80.
• AYDIN, D. ve Sapsağlam, Ö. (2019). “Okul öncesi eğitim kurumlarında kaynaştırma uygulamalarının incelenmesi”. EJER Congress 2019 Bildiri Kitabı, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• AYDIN, D. ve Tuğluk M.N. (2020). “Okul Öncesi Öğretmenlerinin Öğrenme-Öğretme Sürecinde Öğretimsel Uyarlamalara Yer Verme Düzeylerinin Belirlenmesi”. Ulakbilge, 47. s. 423–433.
• BATU, S. (2000). “Kaynaştırmaya Hazırlık Etkinlikleri”. Özel Eğitim Dergisi, 2(4), ss. 35- 45.
• BATU, S. ve Yükselen, A.İ (2015). “Erken Çocukluk Özel Eği̇ti̇m ve Kaynaştırma Uygulamalarında Genel Prensipler”. Ed. Metin, N.E. ve Yükselen, A.İ. “Özel Gereksimili Çocuklar ve Kaynaştırma”. Hedef, Ankara.
• BRİCKER, D. (1995). “The challenge of inclusion. Journal of Early Intervention”, 19(3), ss. 179- 194.
• BURKE, K., & Sutherland, C. (2004). “Attitudes toward inclusion: knowledge versus experience”. Education, 125(2), ss. 163-173.
• BRUDER, M. B. (2010). “Early childhood intervention: A promise to children and families for their future”. Exceptional Children, 76(3), ss. 339-355.
• BÜYÜKÖZTÜRK, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö., Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2018). “Bilimsel Araştırma Yöntemleri”, Pegem Akademi, Ankara.
• CANSIZ, M. ve Cansız, N. (2018). “Kaynaştırma Eğitimine Yönelik Düşünce, Tutum ve Endişeler: Öğretmen Eğitimi Programlarında İlk Yıllar”. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 20 (1), ss. 167-183.
• CRANE-MİTCHELL, L., and Hedge, A. V. (2007). “Beliefs and practices of in-service preschool teachers in inclusive settings: implications for personnel preparation”. Journal of Early Childhood Teacher Education, 28, ss.353-366.
• CRESWELL, John W. 2017. “Araştırma Desen, Nitel, Nicel ve Karma Yaklaşımlar (3. bs.)”. Çeviri Ed. S. Demir, Eğiten Kitap, Ankara.
• DOĞAROĞLU, T ve Bapoğlu, S. S. (2015). “Sınıflarında Kaynaştırma Öğrencisi Bulunan Okul Öncesi Öğretmenlerin Kaynaştırma Eğitimi ve Erken Müdahale Hakkındaki Görüşlerinin İncelenmesi”. Hacettepe University Faculty of Health Sciences Journal, 1(2), ss. 460-473.
• DUMAN SEVER, F. (2007). “Kaynaştırmaya yönelik öğretmen destek programının okul öncesi dönemdeki çocukların gelişim düzeylerine etkilerinin incelenmesi”. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, İzmir.
• EKŞİ, K. (2010). “Sınıf öğretmenleri ile özel eğitim öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimi ile ilgili tutumlarının karşılaştırılması”. Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.
• EMAM, M. M., & Mohamed, A. H. H. (2011). “Preschool and primary school teachers ‟attitudes towards inclusive education in Egypt: the role of experience and self efficacy”. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 29, ss. 976-985.
• Engeli Olan Çocuklar için Kapsayıcı Erken Çocukluk Eğitimi Projesi. Proje Hakkında. http://www.egitimdebirlikteyiz.org/ContentPage/ ProjeHakkinda. 06.05.2020 tarihinde erişilmiştir.
• FRAZEUR- CROSS, A., Traub, E. K Hutter-Pishgahi, L. ve Shelton, G. (2004). “Elements for Successful İnclusion for Children With Significant Disabilities”. Topics in EarlyChildhood Special Education. 24(3), ss. 169-183.
• GÖK, G. Erbaş, D. (2011). “Okul öncesi eğitimi öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine ilişkin görüşleri ve önerileri”. International Journal of Early Childhood Special Education, 3(1), ss. 66-87.
• KAYGUSUZ, C. (2007). “Özel eğitim ve rehberlik”. A. Kaya (Ed.), “Psikolojik danışma ve rehberlik”, Anı yayıncılık, Ankara.
• KOÇAK, N. (2001). “Erken Çocukluk Döneminde Eğitim ve Türkiye'de Erken Çocukluk Eğitiminin Durumu”. Milli Eğitim Dergisi, 151.
• KIRCAALİ-İFTAR, G. (1992). “Özel Eğitimde Kaynaştırma”. Eğitim ve Bilim, 16(86), ss.45-50.
• LOREMAN, T., Earle, C., Sharma, U.&Forlin, C. (2007). “The development of an instrument for measuring pre-service teachers’ sentiments, attitudes, and concerns about inclusive education”. International Journal of Special Education, 22(1), ss. 150–159.
• METİN, Ş. (2013). “Türkiye’de okul öncesinde kaynaştırmaya ilişkin yapılan çalışmaların incelenmesi”. Bayburt Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 8(1), ss.146-172.
• MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI. (2013). Okul Öncesi Eğitimi Programı http://tegm.meb.gov.tr/dosya/okuloncesi/ooproram.pdf adresinden erişildi.
• ODLUYURT, S. Ve Batu, E. S. (2009). “Okul öncesi dönemdeki kaynaştırmaya hazırlık becerilerinin öğretmen görüşlerine ve alan yazın taramasına dayalı olarak belirlenmesi”. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 9(4), ss.1819-1851.
• ODOM, S. L. (2000). “Preschool inclusion: What we know and where we go from here”. Topics in Early Childhood Special Education, 20, ss.20-27.
• ÖZAYDIN, L. (2019). “Perspektif: 2023 Eğitim Vizyonunda Özel Eğitim. SETA”, Siyaset Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı, 238.
• ÖZAYDIN, L. ve Çolak, A. (2011). “Okul öncesi öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine ve okul öncesi eğitimde kaynaştırma eğitimi hizmet içi eğitim programına ilişkin görüşleri”. Kalem Eğitim ve İnsan Bilimleri Dergisi (KUEİBD), 1, ss.189 – 226.
• ÖZCAN, İ. (2020). “Okul öncesi öğretmenlerinin kaynaştırma eğitimine yönelik duyguları tutumları ve kaygıları ile kaynaştırma uygulamalarındaki öğretmen yeterlilikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi (Çankırı ili örneği)”. Pamukkale Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Denizli.
• SEÇER, Z. (2010). “An analysis of theeffects of in‐service teacher training on Turkish preschool teachers’ attitudes to ward sinclusion”. International Journal of Early Years Education, 18(1), ss.43–53.
• SHEVLİN, M., Winter, E., &Flynn, P. (2013). “Developing inclusive practice: Teacher perceptions of opportunities and constraints in the Republic of Ireland”. International Journal of Inclusive Education, 17(10), ss.1119–1133.
• SIĞIRTMAÇ, D.A., Hoş, G. Ve Abbak, B. S. (2011). “Okul öncesi öğretmenlerinin kaynaştırma eğitiminde yaşanan sorunlara yönelik kullandıkları çözüm yolları ve önerileri”. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 12(4), ss.205-223.
• SILVERMAN, K., Hong, S. ve Trepanier-Street, M. (2010). “Collaboration of Teacher Education and Child Disability Health Care: Trans disciplinary Approach to Inclusive Practice for Early Child hood Pre-Service Teachers”. Early Childhood Education Journal. 37(6), ss.461-468.
• SÖNMEZ, N., Alpteki̇n, S. ve Bıçak, B. (2018). “Okul Öncesi Eğitim Öğretmenlerinin Kaynaştirma Eğitiminde Öz-Yeterlik Algıları ve Hizmet içi Eğitim Gereksinimleri: Bir Karma Yöntem Çalışması”. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (4), ss.2270-2297.
• SUCUOĞLU, B. ve Bakkaloğlu, H. (2015). Okul Öncesinde Kaynaştırma: Öğretmen Eğitimi-Monograf, Pegem yayınları, Ankara.
• SYMEONIDOU, S., ve Phtiaka, H. (2009). “Using teachers’ priork now ledge, attitude sand beliefsto develop in-service teacher education courses forin clusion”. Teaching&Teacher Education, 25(4), ss.543–550.
• TEMİZ, Z., ve Parlak-Rakap, A. (2018). “Uyarlama çalışmaları ile kaynaştırma için hazırlanmak”. İlköğretim Online, 17(3), ss.1738-1750.
• TUFAN, M, ve Yıldırım, Y. (2016). “An Analysis of Preschool Teachers’ Knowledge Level on Early Intervention and Inclusionand Their Educational Adaptation Practicesfor Children with Special Needs”. Cumhuriyet Uluslararası Eğitim Dergisi, 2 (4), ss.1-13.
• ÜSTÜN, A. ve Bayar, M. (2017). “İlkokullarda görev yapmakta olan öğretmenlerin kaynaştırma eğitimine ilişkin duygu, tutum ve kaygılarının değerlendirilmesi”. International Periodical forthe Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 12(17), ss.73-88.
• VARLIER G., ve Vuran, S. (2006). “Okul öncesi eğitim öğretmenlerinin kaynaştırmaya ilişkin görüşleri”. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 6(2), ss.553-585.
• YILMAZ, B. (2020). “Okul öncesi kaynaştırma sınıfı öğretmenlerine uygulama temelli koçluk ile sunulan mesleki gelişim programının sınıfların kalitesine, öğretmenlere ve çocuklara etkisinin incelenmesi”. Gazi Üniversitesi, doktora tezi. Ankara.