Öğretmenlerin Denetime İlişkin Tutumlarının Çeşitli Değişkenlere Göre İncelenmesi

Year 2023, Volume: 52 Issue: 238, 1259 - 1284, 10.05.2023

Aysun Yüksel Başar Yüksel Gündüz

https://doi.org/10.37669/milliegitim.1130314

Abstract

Bu araştırma, öğretmenlerin denetime ilişkin tutumlarını incelemeyi amaçlamakta olup araştırmanın evrenini Samsun ilinin farklı ilçelerinde görev yapan 2316 öğretmen oluşturmaktadır. Örneklemini ise, evrenden tesadüfi örnekleme yoluyla seçilen 747 öğretmen oluşturmaktadır. Öğretmenlerin denetime ilişkin tutumlarını ölçmek amacıyla Gündüz, Elma ve Aslan (2018) tarafından geliştirilen “Denetime İlişkin Tutum Ölçeği” kullanılmıştır. Veri analizlerinde frekans, yüzdelik dağılım, aritmetik ortalama, t-testi, tek yönlü varyans analizi (ANOVA) tekniklerinden yararlanılmıştır. Yapılan analizler sonucu öğretmenlerin denetime ilişkin tutumları “orta” düzeyde bulunmuştur. Cinsiyet değişkenine göre, erkek öğretmenlerin denetime ilişkin tutum puanları, kadın öğretmenlerden daha yüksek çıkmış, erkek öğretmenlerin denetime ilişkin tutumlarının kadın öğretmenlere göre daha olumlu olduğu saptanmıştır. Öğrenim düzeyine göre, yüksek lisans mezunu öğretmenlerin denetime ilişkin tutum puanları, lisans mezunlarına göre anlamlı düzeyde daha yüksek çıkmıştır. Mesleki kıdeme göre, 21 yıl ve üzeri kıdemi olan öğretmenlerin denetime ilişkin tutum puanları, 6-10 ile 11-15 yıl kıdemi olanlara göre anlamlı düzeyde yüksek çıkmıştır. Medeni duruma göre, evli ve bekâr öğretmenlerin denetime ilişkin tutumları arasında anlamlı fark meydana gelmemiştir. Branş türüne göre, okul öncesi öğretmenleri, sınıf öğretmenleri ve branş öğretmenlerinin denetime ilişkin tutumları arasında anlamlı düzeyde fark meydana gelmemiştir. Okul türüne göre, okul öncesi, ilkokul, ortaokul ve lise türlerinde denetime ilişkin tutumlara yönelik anlamlı düzeyde fark meydana gelmemiştir. Bu çalışma kapsamında, öğretmenlerin denetimine ilişkin belli standartların oluşturulması, denetimin amacının, yönteminin, öğretmenlerle paylaşılması, tespit edilen yanlış uygulamaların yapıcı şekilde düzeltilmesi, kontrol ve eksik aramaya dayalı denetimin aksine öğretmeni merkeze alan rehberlik etmeye ve geliştirmeye yönelik denetimin yapılması gerekmektedir.

Keywords

denetim, öğretmen, tutum, denetçi

References

• Akyol, C. (2013). İlköğretim kurumlarında görev yapan sınıf öğretmenlerinin, il eğitim denetmenlerince yapılan ders denetimine ilişkin görüşleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Abant izzet Baysal Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Bolu.
• Ateş, F. (2007). İlköğretim okulu öğretmenlerinin denetim sürecinden beklentileri ve bunların gerçekleşme düzeyleri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya.
• Aydın, M. (1993). Çağdaş eğitim denetimi. Ankara: Pegem Yayınları.
• Aydın, İ. (2005). Öğretimde denetim: Durum saptama, değerlendirme ve geliştirme. Ankara: Pegem.
• Balcı, B. (2007). İlköğretim müfettişleri ve ilköğretim okulu müdürlerinin; İlköğretim müfettişlerinin rehberlik rollerini gerçekleştirme düzeylerine ilişkin algıları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Balcı, A. (2014). Etkili okul ve okul geliştirme: Kuram, uygulama ve araştırma. (7.Baskı), Ankara: Pegem. Başaran, İ. E. (2000). Eğitim yönetimi: Nitelikli okul. Ankara: Feryal Matbaası.
• Bennett, T. (1997). Clinical supervision marriage: A matrimonial metaphor for understanding the supervisor-teacher relationship. http://files.eric. ed.gov/fulltext/ED408246.pdf
• Bernard, J. ve Goodyear, R. (2004). The fundamentals of clinical supervision. Boston: Allyn and Bacon.
• Bursalıoğlu, Z. (1987). Okul yönetiminde yeni yapı ve davranışlar. Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
• Büyükaslan, A. M. (1998). İlköğretim okullarındaki öğretmenlerin ilköğretim denetmenlerinin ders denetimine ilişkin algı ve beklentileri. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kocaeli.
• Büyüköztürk, Ş. (2014). Deneysel desenler: Öntest-sontest, kontrol grubu, desen ve veri analizi. Ankara: Pegem Akademi.
• Cardno, C. (2001). “Managing Dilemmas in Appraising Performance: An Approach For School Leaders.” D. Middlewood and C. Cardno (Eds.), Managing Teacher Appraisal and Performance: A Comparative Approach (143-159). London: Routledge Falmer.
• Çiçek-Sağlam, A. ve Demir A. (2009). “İlköğretim Müfettişlerinin Rehberlik Görevlerini Yerine Getirme Düzeylerine İlişkin Öğretmen Görüşleri.” Milli Eğitim Dergisi, 38 (183): 130-139.
• Daud, Y., Dali, P. D., Khalid, R. ve Fauzee, M. S. O. (2018). Teaching and learning supervision, teachers’ attitude towards classroom supervision and students’ participation. International Journal of Instruction, 11(4), 513-526.
• Dündar, A. (2005). İlköğretim okullarında yapılan teftişin okul başarısı ve gelişimi üzerindeki etkisi. Yüksek lisans tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Erdem, A. R. ve Eroğul, M. G. (2012). Sınıf öğretmenlerinin görüşlerine göre ders denetiminde eğitim müfettişlerinin öğretmene ilişkin tutumları. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(31), 13–26.
• Gerono, S. L. J. (2007). Locating supervision-a reflective framework for negotiating tensions within conceptual and procedural foci for teacher development. Teaching and Teacher Education, 24, 1502-1515.
• Glickman, C. D., Gordon, S. P., ve Ross-Gordon, J.M., (2004). Supervision and instructional leadership:A development approach (6th ed.). Boston: Allyn and Bacon.
• Göker, S. D. ve Gündüz, Y. (2014). Denetime gösterilen tepki ve bu tepkiyi azaltma yolları. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31, 129-148.
• Göker, S. D. ve Gündüz, Y. (2017). Eğitim denetimi sürecinde hesap verebilirlik ve şeffaflık uygulamaları. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36 (1), 83-93.
• Gündüz, Y. (2012). Eğitim örgütlerinde denetimin gerekliliği: Kuramsal bir çalışma. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 34, 1-6.
• Gündüz, Y., Elma, C. ve Aslan, H. (2018). Denetime ilişkin tutum ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 28, 32-59.
• Güney, S. (2013). Davranış bilimleri. (7. Basım). Ankara: Nobel Akademi Yayıncılık.
• İnal, A. (2008). İlköğretim okullarında yapılan denetimlerde müfettişlerin tutum ve davranışlarının öğretmenler tarafından değerlendirilmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Yeditepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kale, M. (1995). İlköğretimde müfettiş yönetici ve öğretmen etkileşiminin eğitime etkileri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Karagözoğlu, G. (1985). Eğitimde teftişin yeniden düzenlenmesi. Çağdaş Eğitim Dergisi, 104, 4-8.
• Karasar, N. (2004). Bilimsel araştırma yöntemi. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık.
• Kaur S. ve Kumar D. (2008). Comparative study of government and non government college teacher in relation to job satisfaction and job stress from Eric.
• Kavas, E. (2005). İlkögretim müfettişlerinin denetim davranışlarına ilişkin ögretmen algı ve beklentileri. Yüksek lisans tezi. Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli.
• Kazak, E. (2013). Ders denetimindeki uygulama farklılıklarına ilişkin öğretmen görüşleri. Anadolu Eğitim Liderliği ve Öğretim Dergisi, 1(1), 15-26.
• Kel, M. A. ve Akın, U. (2021). Değişim sürecindeki eğitim denetimi: Müfettişler, okul yöneticileri ve öğretmenlerin görüşleri. TEBD, 19(1), 219-243. https://doi.org/10.37217/tebd.851827.
• Keskinkılıç, K. (1997). İlköğretim müfettişlerinin denetimdeki kişilik özelliklerine uygun davranışları ve öğretmenlerin onlardan bekledikleri davranışlar. Yüksek lisans tezi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Konya.
• Kunduz, E. (2007). İlköğretim müfettişlerinin çağdaş eğitim denetimi ilkelerine ve kliniksel denetime yönelik davranışlarına ilişkin öğretmen algıları. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Nolan, J.F. and Hoover, L.A., (2008). Teacher supervision & evaluation: Theory into practice (2.nd ed.). Hoboken, N.J.: Wiley.
• Memişoğlu, S. P. (2001). Çağdaş denetim ilkeleri açısından ilköğretim okullarında öğretmen denetimi uygulamalarının değerlendirilmesi. Yayımlanmamış doktora tezi, Abant İzzet baysal Üniversitesi Sosyal bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Pekşen, Ali E. (1996). İlköğretim birinci kademe öğretmenlerinin teftiş olayını algılamaları. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Range, B. G. (2013). How teachers’ perceive principal supervision and evaluation in eight elementary schools. Journal of Research in Education, 23(2), 65-78.
• Renklier, A. (2005). İlköğretim denetmenlerinin ilköğretim okullarında öğrenme öğretme süreçleri ve yönetim görevleriyle ilgili etkililik düzeyleri. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kayseri.
• Ruhbilim Terimleri Sözlüğü. (1974). https://sozluk.gov.tr/
• Süzerler, S. N. (2013). Öğretmenlerde algılanan örgütsel destek ile eğitim denetmenlerine yönelik tutum arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hasan Kalyoncu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• Sullivan, S. ve Glanz, J. (1999). Supervision that improves teaching strategies and techniques. California: Corwin Press Inc.
• Tabachnick, B. G. ve Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics (6th ed.). Boston, MA: Pearson.
• Tavşancıl, E. (2018). Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi. 6. Basım. Ankara: Nobel Yayıncılık.
• Taymaz, H. (1997). Eğitim sisteminde teftiş, kavramlar, ilkeler, yöntemler. 4. Baskı. Ankara: TAKAV Tapu ve Kadastro Vakfı Matbaası.
• Taymaz, H. (2013). Eğitim sisteminde teftiş: Kavramlar, ilkeler, yöntemler. 10. Baskı. Ankara: Pegem Akademi.
• Tunaç, P. (2014). Denetimin sınıf öğretmenleri üzerinde oluşturduğu psikolojik baskının incelenmesi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Kahmaranmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Gaziantep.
• Uğurlu, C.T. ve Usta, G. (2016). Eğitimde denetim tutum ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması. Erzincan Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi. 18(1), 137-159.
• Uslu, S. (2021). Öğretmenlerin denetime ilişkin tutumları. Yüksek lisans dönem projesi, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Denizli.
• Ünal, A. ve Yıldırım-Erol, S. (2011) İlköğretim okulu müdürlerinin eğitim müfettişlerinden beklentileri. e-Journal of New World Sciences Academy,6 (4), 2630-2645.
• Zepeda, S.J., (2007). Instructional supervision: Applying tools and concepts (2nd ed.). NY: Eye on Education.