Üst Düzey Düşünme Becerileri ile İlgili Araştırmaların Bibliyometrik Analizi: Türkiye Perspektifi

Year 2023, Volume: 52 Issue: 1 - K-12 BECERİ EĞİTİMİNDE TÜRKİYE PERSPEKTİFİ: KURAM VE UYGULAMA, 107 - 136, 25.12.2023

Eda Öz

https://doi.org/10.37669/milliegitim.1308837

Abstract

Bu araştırmanın amacı uluslararası eğitim dergilerinde yayımlanan Türkiye kaynaklı üst düzey düşünme becerileri ile ilgili yayınları bibliyometrik analiz yöntemi ile incelemektir. Bu amaçla, Web of Science (WoS) SSCI, SCI-Expanded ve AHCI indekslerinde yer alan dergilerde yayımlanan ilgili dokümanlar incelenmiştir. Belirlenen kriterler doğrultusunda Türk araştırmacılar tarafından yayınlanan 572 makale betimsel ve bibliyometrik yöntemlerle incelenmiştir. Bu yayınlar VOSviewer paket programı kullanılarak analiz edilmiştir. Ortak atıf analizi, ortak yazarlık analizi, ortak kelime analizi gibi çeşitli bibliyometrik analizler uygulayarak, üst düzey düşünmeye ilişkin bilgi birikiminin temel özellikleri sunulmaya çalışılmıştır. Sonuçlar, araştırmaların ağırlıklı olarak Türkiye merkezli dergilerde yayınlanmasına karşın son yıllarda yayın sayısında hızlı bir artış olduğunu göstermektedir. Anahtar kelime analizi problem çözme becerileri ile eleştirel ve yaratıcı düşünme üzerine odaklanırken atıf analizi de bu becerilerin kuramcılarına ağırlıklı olarak yer verildiğini göstermektedir.

Keywords

bibliyometri, eğitim araştırmaları, üst düzey düşünme becerileri

References

• Aktoprak, A., and Hursen, C. (2022). A bibliometric and content analysis of critical thinking in primary education. Thinking Skills and Creativity, 101029. https://doi.org/10.1016/j.tsc.2022.101029
• Anderson, L. W., and Krathwohl, D. R. (Eds.). (2001). A taxonomy for learning, teaching and assessing: A revision of Bloom's Taxonomy of educational objectives: Complete edition. Longman.
• Aslan, A. E. (2001). Torrance yaratıcı düşünce testi’nin türkçe versiyonu. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 14, 19-40.
• Aslan, S., and Aybek, B. (2020). Testing the effectiveness of ınterdisciplinary curriculum-based multicultural education on tolerance and critical thinking skill. International Journal of Educational Methodology, 6(1), 43-55. https://doi.org/10.12973/ijem.6.1.43
• Bloom, B. S. (Ed.). (1956). Taxonomy of educational objectives, Handbook I: The cognitive domain. NY: McKay. Brookhart, S. (2010), How to Assess Higher Level Thinking Skills in Your Classroom. ASCD.
• Caputo, A., Pizzi, S., Pellegrini, M., and Dabic, M. (2021). Digitalization and business models: Where are we going? A science map of the field. Journal of Business Research, 123, 489–501. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2020.09.053
• Care, E., Kim, H., Vista, A., and Anderson, K. (2018). Education system alignment for 21st century skills: Focus on assessment. Brookings.
• Carroll, L., and Leander, S. (2001). Improving student motivation through the use of active learning strategies [Unpublished thesis]. Saint Xavier University, Chicago.
• Clarivate Analytics (2023). Web of science platform: Web of science: Summary of coverage. http://clarivate.libguides.com/ webofscienceplatform/coverage.
• Clark, D. (2010). Bloom's taxonomy of learning domains: The three types of learning. big dog and little dog’s performance juxtaposition. Edmonds.
• Cobo, M. J., López-Herrera, A. G., Herrera-Viedma, E., and Herrera, F. (2011). An approach for detecting, quantifying, and visualizing the evolution of a research field: A practical application to the Fuzzy Sets Theory field. Journal of Informetrics, 5(1), 146-166. https://doi.org/10.1016/j.joi.2010.10.002.
• Coffman, D. M. (2013). Thinking about Thinking: An Exploration of Preservice Teachers' Views about Higher Order Thinking Skills (Doctoral dissertation), University of Kansas
• Çınar, D., and Ilik, A. (2013). The effects of a problem based learning approach on higher level thinking skills in primary science education. Journal of Educational Sciences Research, 3(2), 21-34.
• Dağyar, M., and Demirel, M. (2015). Probleme dayalı öğrenmenin akademik başarıya etkisi: Bir meta-analiz çalışması. Eğitim ve Bilim, 40(181), 139-174. http://dx.doi.org/10.15390/EB.2015.4429
• Demirel, G., ve Yağmur, K. (2017). Uluslararası PIRLS uygulamaları ölçütlerine göre türk öğrencilerin üst düzey düşünme becerilerinin değerlendirilmesi. Journal of Language Education and Research, 3(2), 95-106.
• Dewey, J. (1910). How we think. D. C. Heath.
• Donthu, N., Kumar, S., Mukherjee, D., Pandey, N., and Lim, W. M. (2021). How to conduct a bibliometric analysis: An overview and guidelines. Journal of Business Research, 133, 285-296. https://doi.org/10.1016/j.jbusres.2021.04.070
• Duran, M., and Dökme, I. (2016). The effect of the inquiry-based learning approach on student's critical-thinking skills. Eurasia Journal of Mathematics Science and Technology Education, 12(12). http://doi.org/10.12973/eurasia.2016.02311a
• Facione, P. (1990). Critical thinking: A statement of expert consensus for purposes of educational assessment and instruction. The Delphi Report.
• Fakhar Manesh, M., Pellegrini, M. M., Marzi, G., and Dabic, M. (2021). Knowledge management in the fourth industrial revolution: Mapping the literature and scoping future avenues. IEEE Transactions on Engineering Management, 68(1), 289–300. https://doi.org/10.1109/TEM. 2019.2963489
• Ferreira, F. A. F. (2018). Mapping the field of arts-based management: Bibliographic coupling and co-citation analyses. Journal of Business Research, 85, 348–357. https://doi.org/10.1016/j. jbusres.2017.03.026
• Flavell, J. H. (1976). Metacognitive aspects of problem solving. L. B. Resnick (Ed.), In The Nature of Intelligence, 232. Lawrence Erlbaum Associates
• Forehand, M. (2010). Bloom’s taxonomy. Emerging Perspectives On Learning, Teaching, and Technology, 41(4), 47-56.
• Gökçen, D., ve Arslan, M. (2019). Türkçe eğitimi araştırmalarına genel bir bakış: Bibliyometri çalışması. Journal of Research in Turkic Languages, 1(1), 39-56. https://doi.org/10.34099/jrtl.113
• Guilford, J. P. (1967). Creativity: Yesterday, today and tomorrow. The Journal of Creative Behavior, 1(1), 3-14.
• Gülmez, D., Özteke, İ., and Gümüş, S. (2021). Overview of Educational Research from Turkey Published in International Journals: A Bibliometric Analysis. Education & Science/Egitim ve Bilim, 46(206). http://dx.doi.org/10.15390/EB.2020.9317
• Gültekin, A. (2006). Psikolojik danışmanlık ve rehberlik öğrencilerinin problem çözme becerilerinin incelenmesi [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi]. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Gümüş, S., Bellibaş, M. Ş., Gümüş, E. and Hallinger, P. (2019). Science mapping research on educational leadership and management in Turkey: A bibliometric review of international publications. School Leadership and Management, 40(1), 1-22. http://dx.doi.org/10.1080/13632434.2019.1578737
• Güneş, F. (2012). Öğrencilerin düşünme becerilerini geliştirme. Türklük Bilimi Araştırmaları, (32), 127-146.
• Gürlen, E., Özdiyar, Ö., and Şen, Z. (2018). Üstün yeteneklilere yönelik akademik çalışmaların sosyal ağ analizi. Eğitim ve Bilim, 44(197). http://dx.doi.org/10.15390/EB.2018.7735
• Hallinger, P. 2021. Tracking the evolution of the knowledge base on problem-based learning: a bibliometric review, 1972-2019. The Interdisciplinary Journal of Problem-Based Learning, 15 (1) https://doi.org/10.14434/ijpbl.v15i1.28984
• Hernandez-Torrano, D., and Ibrayeva, L. (2020). Creativity and education: A bibliometric mapping of the research literature (1975–2019). Thinking Skills And Creativity, 35, Article 100625.
• İpek, Ö., ve Erişen, Y. (2019). Öğretmen yetiştirme programlarında eleştirel düşünme becerilerinin kazandırılması ihtiyacı. Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 62-78.
• Karadağ, E., Yalçın, M., Çiftçi, K., Danışman, Ş., Sölpük, N., Tosuntaş, Ş. ..., ve Ay, Y. (2017). Türkiye’de eğitim bilimleri ve öğretmen yetiştirme alanındaki bilimsel yayınların atıf analizleri. Bilgi Dünyası, 18(1), 9-28. https://doi.org/10.15612/BD.2017.549
• Karademir, Ç. A., ve Görgün, S. (2019). Ortaokul öğrencilerinin problem çözmeye yönelik yansıtıcı düşünme becerileri ile öz-düzenleme becerilerinin incelenmesi. Avrasya Uluslararası Araştırmalar Dergisi, 7(16), 292-313. https://doi.org/10.33692/avrasyad.543759
• Karagöz, B., ve Şeref, İ. (2019). Değerler Eğitimi Dergisi’nin bibliyometrik profili (2009-2018). Değerler Eğitimi Dergisi, 17(37), 219-246. https://doi.org/10.34234/ded.507761
• Kaya, D. R. (2016). Matematik eğitiminde problem çözmeye dayalı öğrenme: Meta-analiz çalışması [Yüksek lisans tezi]. Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Sınıf Eğitimi Anabilim Dalı, Rize.
• Kestel, M. (2022). Eleştirel düşünme becerisi: bir meta analiz çalışması [Yayımlanmamış Doktora Tezi]. Necmettin Erbakan Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü Eğitim Bilimleri Anabilim Dalı, Konya.
• Korkut, F. (2002). Lise öğrencilerinin problem çözme becerileri. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23(23), 177-184.
• Kruger, J., and Van der Merwe, L. (2012). Learning about the world: developing higher order thinking in music education. TD: The Journal for Transdisciplinary Research in Southern Africa, 8(1), 63-80.
• Krulik, S., and Rudnick, J. A. (1999). Innovative tasks to improve critical and creative thinking skills. L. V. Stiff and F. R. Curcio (Eds.), In Developing mathematical reasoning in grades K12,1999 yearbook. Reston, VA: The National Council of Teachers of Mathematics, Inc.
• Kurnaz Adıbatmaz, F. B., ve Kutlu, Ö. (2020). Bilimsel düşünme becerilerinin ölçülmesi (1. Baskı). Pegem Akademi.
• Lee, H. J. (2005). Understanding and assessing preservice teachers’ reflective thinking. Teaching and Teacher Education, 21(6), 699-715. https://doi.org/10.1016/j.tate.2005.05.007
• Lewis, A., and Smith, D. (1993). Defining higher-order thinking. Theory into Practice, 32(3), 131–137. https://doi.org/ 10.1080/00405849309543588
• Mainali, B. P. (2012). Higher order thinking in education. Academic Voices: A Multidisciplinary Journal, 2, 5-10. Marzano, R. J. (2001). Designing a new taxonomy of educational objectives. experts in assessment. Corwin Press, Inc.
• Mayer, R. E. (2019). Problem solving. M. McCrudden (Ed.), In Oxford research encyclopedia of education. Oxford University Press. https://doi .org/10.1093/acrefore/9780190264093.013.860
• Meece, J. L. (2003). Applying learner-centered principles to middle school education. Theory into practice, 42(2), 109-116.
• Mertkan, S., Arsan, N., Inal Cavlan, G. ve Onurkan Aliusta, G. (2017). Diversity and equality in academic publishing: The case of educational leadership. Compare: A Journal of Comparative and International Education, 47(1), 46-61. http://dx.doi.org/10.1080/03057925.2015.1136924
• Milli Eğitim Bakanlığı. (2019). PISA 2018 Türkiye ön raporu. Eğitim Analiz ve Değerlendirme Raporları Serisi No:10. Milli Eğitim Bakanlığı.
• Miri, B., David, B. C., and Uri, Z. (2007). Purposely teaching for the promotion of higher-order thinking skills: A case of critical thinking. Research in Science Education, 37(4), 353–369. https://doi.org/10.1007/s11165-006-9029-2
• Moher, D., Liberati, A., Tetzlaff, J., and Altman, D. G. (2009). “preferred reporting ıtems for systematic reviews and meta-analyses: the PRISMA statement.” Annals of Internal Medicine 151 (4), 264–269. https://doi.org/10.7326/0003-4819-151-4-200908180-00135
• Newman, F., A. Bryk, and J. Nagaoka. (2001). Authentic ıntellectual work and standardized test: conflict or coexistence? Consortium on Chicago School Research.
• Önal İ., ve Erişen, Y. (2019). Öğretmen yetiştirme programlarında eleştirel düşünme becerilerinin kazandırılması ihtiyacı. Akdeniz Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2(1), 62-78.
• Peters, E., and Kitsantas, A. (2010). The effect of nature of science metacognitive prompts on science students’ content and nature of science knowledge, metacognition, and self‐regulatory efficacy. School Science and Mathematics, 110(8), 382-396. https://doi.org/10.1111/j.1949-8594.2010.00050.x
• Phan, H. P. (2006). Examination of student learning approaches, reflective thinking, and epistemological beliefs: A latent variables approach. Electronic Journal of Research in Educational Psychology, 10(4), 577–610.
• Phan, H. P. (2009). Relations between goals, self‐efficacy, critical thinking and deep processing strategies: a path analysis. Educational Psychology, 29(7), 777-799. https://doi.org/10.1080/01443410903289423
• Pogrow, S. (2005). HOTS revisited: A thinking development approach to reducing the learning gap after grade 3. Phi Delta Kappan, 87(1), 64-75.
• Ramos-Rodrígue, A.-R., and Ruíz-Navarro J. (2004). Changes in the Intellectual Structure of Strategic Management Research: A Bibliometric Study of the Strategic Management Journal, 1980–2000.’ Strategic Management Journal 25 (10), 981–1004.
• Roemer, R. C., and Borchardt, R. (2015). Meaningful metrics: A 21st century librarian’s guide to bibliometrics, altmetrics, and research impact. Association of College and Research Libraries.
• Sevgi, S., ve Zihar, M. (2020). Ortaokul öğrencilerinin yansıtıcı düşünme becerileri ile matematik öz yeterlik algılarının incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 28(6), 2331-2345. https://doi.org/10.24106/kefdergi.700428.
• Sungur, S. (2007). Modeling the relationships among students' motivational beliefs, metacognitive strategy use, and effort regulation. Scandinavian journal of educational research, 51(3), 315-326. https://doi.org/10.1080/00313830701356166.
• Swartz, R. J., and Perkins, D. N. (2016). Teaching thinking: Issues and approaches. Routledge.
• Şendağ, S., and Odabaşı, H. F. (2009). Effects of an online problem based learning course on content knowledge acquisition and critical thinking skills. Computers & Education, 53(1), 132-141. https://doi.org/10.1016/j.compedu.2009.01.008.
• The Future of Jobs Report (2020), World economic forum. https://www.weforum.org/reports/the-futureof-jobs-report-2020, Accessed Mar. 20, 2021.
• Tür, N. (2019). Publication trends of researchers in Turkey in Web of Science education and educational research subject field: A descriptive trend analysis [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Van Raan, A. F. J. (2004). Measuring science: Capita selecta of current main issues. H. F. Moed, W. Glänzel, and U. Schmoch (Eds.), In Handbook of quantitative science and technology research (19-50). Springer.
• Waltman, L., Van Eck, N. J., and Noyons, E. C. (2010). A unified approach to mapping and clustering of bibliometric networks. Journal of İnformetrics, 4(4), 629-635. https://doi.org/10.1016/j.joi.2010.07.002.
• Van Eck, N.J., and Waltman, L. (2017). Citation-based clustering of publications using CitNetExplorer and VOSviewer. Scientometrics, 111, 1053-1070. https://doi.org/10.1007/s11192-017-2300-7.
• Zan, B. U. (2019). Doğrudan atıf, ortak atıf ve bibliyografik eşleşme yaklaşımlarına dayalı olarak araştırma alanlarının değerlendirilmesi. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 14(2), 501-516.