Eleştirel Görsel Okuma Becerisinin Geliştirilmesine Yönelik Öneriler: Eleştirel Görsel Okuma Etkinlikleri (EGOET)

Year 2024, Volume: 53 Issue: 241, 345 - 396, 01.02.2024

Şükrü Özen , Zekerya Batur

https://doi.org/10.37669/milliegitim.1188570

Abstract

Bu çalışma eleştirel görsel okuma becerisinin önemi doğrultusunda Türkçe eğitiminde faydalanılabilecek etkinlikler geliştirmeyi hedeflemektedir. Bir eğitim öğretim yılının her haftası için planlanan eleştirel görsel okuma etkinliklerinin görselleri araştırmacılar tarafından çizilip renklendirilmiş ve ilgili alanın uzman görüşlerine başvurulmuştur. Bu görsellerle ilgili eleştirel düşünme becerisini geliştirmeyi hedefleyen sorularda da üç Türkçe eğitimi alan uzmanının görüşüne başvurulmuştur. Alan uzmanlarının görüşlerine göre düzenlenen görseller ve görsellerle ilgili sorular Türkçe öğretim müfredatının ilgili kazanımıyla ilişkilendirilmiş, bununla birlikte her etkinlik bir eleştirel düşünme becerisini kazandırmayı hedeflemiştir. Çalışma sonucu ortaya çıkan 36 etkinliğin Türkçe öğretmenlerinin derslerini planlamalarına ve öğrencilerin eleştirel görsel okuma becerilerini geliştirmelerine katkı sağlayacağı düşünülmektedir.

Keywords

okuma, görsel okuma, eleştirel okuma, konuşma eğitimi, Türkçe eğitimi

References

• Akyol, H. (2007). Geçmişten Günümüze Türkçe Öğretimi. Ahmet Kırkkılıç ve Hayati Akyol (Ed.), Okuma içinde (s. 15-48). Ankara: Pegem.
• Ates, S. (2013). Eleştirel okuma ve bir beceri olarak öğretimi . Turkish Journal of Education , 2 (3) , 40-49.
• Batur, Z. ve Ulutaş, M. (2013). PISA ile Türkçe Öğretim Programındaki Okuduğunu Anlama Kazanımlarının Örtüşme Düzeylerinin İncelenmesi, JASSS, 6(2), 1549-1563.
• Batur, Z. ve Alevli, O. (2014). Okuma Becerileri Dersinin PISA Okuduğunu Anlama Yeterlilikleri Açısından İncelenmesi, Okuma Yazma Eğitimi Araştırmaları, 2(1), 22 – 30.
• Batur, Z., Başar, M., & Nilüfer Süzen, H. (2019). Critical Visual Reading Skills of Students. International Journal of Education and Literacy Studies, 7(3), 38-48.
• Batur, Z., Ulutaş, M. ve Beyret, T. (2019). 2018 LGS Türkçe Sorularının PISA Okuma Becerileri Hedefleri Açısından İncelenmesi, Milli Eğitim Dergisi, 48(1), 595-615.
• Bourke, R.T. (2009). First graders and fairy tales: One teacher’s action research of critical literacy. The Reading Teacher, 62, 304-312.
• Boyan, C.S. (1972). Critical reading what is it? Where is it? The Reading Teacher, 25, 517-522.
• Brill, J.M., Kim, D. ve Branch, R.M. (2007). Visual literacy defined - the result of a delphi study: Can IVLA (operationally) define visual literacy? Journal of Visual Literacy, 27(1), 47-60.
• Cain, K. (1999). Ways of reading: How knowledge and use of strategies are related to reading comprehension. British Journal of Developmental Psychology, 17(2), 293-309.
• Clary, L.M. (1977). How do you teach critical reading? The Reading Teacher, 31, 142-146.
• Çamlıbel, Ö. (2007). The effects of reading on the improvement of writing skills. [Doktora Tezi], Selçuk Üniversitesi, Konya.
• Çifci, M. (2009). Eleştirel okuma. Türk Dili Araştırmaları Yıllığı - Belleten , 54 (2006/1) , 55-80.
• Çifci, M. (2013). Açıklamalı okuma terimleri sözlüğü, Uşak: Elik Yayınları.
• Demirkaya, H. (2008). Coğrafya öğretiminde eleştirel düşünme stratejileri ve sorgulama yoluyla öğrenmenin kullanımı, Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, Sayı 1, 90-116.
• Eğmir, E. ve Ocak, G. (2016). Eleştirel düşünme becerisini ölçmeye yönelik bir başarı testi geliştirme. Turkish Studies, 11(19), 337-360.
• Güneş, F. (2013). Görsel Okuma Eğitimi . Bartın University Journal of Faculty of Education , 2 (1) , 1-17.
• Güneş, F. (2014). Türkçe öğretimi yaklaşımlar ve modeller. Ankara: Pegem.
• Kay, S.C. (1946). Critical reading: Its importance and development. The English Journal, 35, 380-385.
• Milli Eğitim Bakanlığı, MEB (2019). Türkçe Dersi Öğretim Programı, Ankara.
• Norris, S. P. and Ennis, R. (1989). Evaluating Critical Thinking, Pasific Grove, Ca: Critical Thinking Press.
• Odabaş, H., Odabaş, Y., & Polat, C. (2008). Üniversite öğrencilerinin okuma alışkanlığı: Ankara Üniversitesi örneği. Bilgi Dünyası, 9(2), 431-465.
• Özcan, C. & Gücüm, Y. (2021). 2016 PIRLS Sonuçlarına Göre Dördüncü Sınıf Öğrencilerin Okuduğunu Anlama Becerilerinin Bazı Değişkenler Açısından Karşılaştırılması. Öğretmen Eğitimi ve Öğretim , 2 (2) , 16-29 . Retrieved from https://dergipark.org.tr/en/pub/jnate/issue/62026/952221
• Özensoy, A. U. (2011). Eleştirel okumaya göre düzenlenmiş sosyal bilgiler dersinin eleştirel düşünme becerisine etkisi. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(2). 13-25.
• Parson, J. (1985). Critical reading can be it be improved through the use of metacognitive strategies? Retrıeved from http://Americanreadingforum.Com/Yearbook/Yearbooks/85_Yearbook/Pdf/39_Parson.Pdf (Erişim tarihi: 01.12.2021).
• Rogers, T., Ieys, M., & Pearson, P.D. (1985). Teaching a reading comprehension skill: Fact and opinion. Retrieved from ERIC database. (ED258140).
• Söylemez, Y. (2015). Ortaokul öğrencilerine yönelik eleştirel temel dil becerileri ölçeklerinin geliştirilmesi [Yayımlanmamış doktora tezi]. Atatürk Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin.
• Yıldırım-Döner, S. ve Demir, S. (2021). Ortaokul Öğrencileri İçin Eleştirel Düşünme Eğilimi Ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1-31.