Erzurum’da Tüketime Sunulan Tavuk Etlerinin Bazı Patojen Bakteriler Yönünden İncelenmesi

Year 2018, Volume: 8 Issue: 1, 36 - 50, 01.06.2018

Serap Kılıç Altun Mustafa Atasever

Abstract

In this study, it was aimed to isolate some bacterial pathogens on chicken meats which were presented for sale in Erzurum province using the conventional test methods. Using total of 60 samples consisting of 15 breasts without skin, 15 drumsticks without skin, 15 wings without skin, 15 skins of chicken carcasses were examinated. In 15 (25 %) out of 60 samples Campylobacter spp., 5 (8,3 %) out of 60 samples Clostridium perfringens, 46 (76,6 %) out of 60 samples Escherichia coli, 22 (36,6 %) out of 60 samples Listeria spp. were isolated. Salmonella spp. and Staphylococcus aureus were not isolated from samples. Average numbers of Escherichia coli, Clostridium perfringens, total mesophilic aerobic bacteria, total psychrotrophic aerobic bacteria and mold-yeast were respectively 2,9 x 102 cfu/g, 6,8 x 102 cfu/g, 3,8 x 104 cfu/g, 1,9 x104 cfu/g, 1,1 x 104 cfu/g in tested chicken meat samples. Besides, the average values of pH and water activity of the chicken meat samples were determined respectively 0,9220 and 6,58. It was concluded that the chicken meats offered for sale in Erzurum were contaminated with some pathogens and appropriate heat treatment is very important for public health.

Keywords

Campylobacter spp., Chicken meat, Clostridium perfringens, Escherichia coli, Listeria monocytogenes, Salmonella spp., Staphylococcus aureus.

References

• Yücel Baydur A. (2006): İstanbul’da Satışa Sunulan Tavuk Etlerinin Hijyenik Kalitesi Üzerine Araştırmalar. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Besin Hijyeni ve Teknolojisi Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
• Dizgah DG.(1995): İstanbul Piyasasında Satışa Sunulan Kanatlı Eti ve Ürünlerinde Campylobacter jejuni'nin Varlığı Üzerine Araştırmalar. Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Besin Hijyeni ve Teknolojisi Anabilim Dalı. Doktora Tezi, İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
• Şireli UT, Erol İ, Şahin S, Terzi G, Gürbüz OA (2002): Tavuk kıyma, köfte ve burgerlerinde Listeria türlerinin varlığı ve kontaminasyon düzeyinin belirlenmesi. TÜBİTAK , 26: 1271-1276.
• Uçar G, Keleş A, Güner A, Doğruer Y, Ardıç M. (2007): Hindi eti ve ürünlerinde termofilik Campylobacter türlerinin varlığının araştırılması. Atatürk Üniversitesi Veteriner Bilimler Dergisi, 2 (4) 129-133.
• Yurdakul NE. (2008): Tavuk Etlerinden Gram Pozitif Kokların İzolasyonu ve Antibiyotiklere Karşı Dirençliliklerinin Belirlenmesi. Fen Bilimleri Enstitüsü. Gıda Mühendisliği Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi.Adana: Çukurova Üniversitesi.
• Whyte P, McGill K, Cowley D, Madden RH, Moran L, Scates P. (2004): Occurance of Campylobacter in retail food in Ireland. International Journal of Food Microbiology, 95:111-118.
• Tang JYH, Ghazali MF, Saleha AA, Nishibuchi M, Son R. (2009): Comparison of thermophilic Campylobacter spp. occurrence in two types of retail chicken samples. International Food Research Journal, 16: 277-288.
• Arslan A, Gönülalan Z, Kök F, Dinçoğlu AH. (1999):Tavuk karkas kısımları ve karkas yıkama sularında Listeria türlerinin incelenmesi. Turkish Journal Veterinary Animal Science, 2: 305-308.
• Kılınç Ü, Aydın F. (2006): Kayseri yöresindeki tavukçuluk işletmelerinden toplanan tavuklardan izole edilen Salmonella türlerinin antibiyotiklere duyarlılıkları. Sağlık Bilimleri Dergisi (Journal of Health Sciences), 15(1): 35-40.
• World Health Organization (2003): Identification of thermotolerant Campylobacter, level 2 training course, laboratory protocols, A global Salmonella surveillance and laboratory support project. R.S. Hendriksen, J. Wagenaar, M. Van Bergen (eds.). 2003:16.
• TS 8125 ISO 6391 (2000): Et ve et ürünleri- Escherichia coli sayımı- Membran kullanılarak 44°C' de koloni sayım tekniği.
• TS EN ISO 7937(2004): Microbiology of food and animal feeding stuffs - Horizontal method for the detection of Clostridium perfringens.
• TS EN ISO 6579 (2005): Microbiology of food and animal feeding stuffs - Horizontal method for the detection of Salmonella spp.
• TS 6582-1 EN ISO 6888-1 (2011): Microbiology of food and animal feeding stuffs - Horizontal method for the detection of coagulase positive Staphylococci (Staphylococcus aureus and other species)
• TS 3834 ISO 2293 (1996): Enumeration of Microorganism Colony Count Technique.
• Çoksaygılı N, Başoğlu F. (2011): Bursa piyasasında satılan hazır toz çorbaların mikrobiyolojik ve bazı kimyasal özellikleri. Journal of Agricultural Faculty of Uludağ University, 25( 1):87-95.
• TS ISO 21527-1 (2008): Horizontal method for the enumeration of yeasts and moulds.
• FAO/WHO (1984): The role of food safety in health and development. Report of Joint FAO/WHO Expert Committee on Food Safety. World Health Organization Technical Report Series, 705.
• Türk Gıda Kodeksi Et Ürünleri Tebliği. (2012): T.C. Resmi Gazete, Sayı:28488,05 Aralık 2012.
• Mercanoğlu B, Aytaç SA. (2006): Ankara piyasasında satışa sunulan tavuk etlerinde Yersinia enterocolitica ve Escherichia coli O157 varlığının araştırılması. Türkiye 9. Gıda Kongresi, 24-26 Mayıs 2006, Bolu.
• Bonyadian M, Moshtaghi H, Nematalahi A, Rahimi E, Akhavan Taheri M, Karami S. (2011): Isolation of enterotoxigenic and enteroaggregative straines of Escherichia coli from chicken carcasses by PCR. Iranian Journal of Veterinary Research, 12: 3- 36.
• Notario R, Morales E, Carmalengo E, Borda N, Binztein N, Depertis A. (1993): Enteropathogenic microorganisms in children with acute diarrhea in 2 hospitals of Rosario, Argentena. Mediciana ( B Aires), 53(4): 289-299.
• Kalender H, Ertaş HB. (2005): Isolation of Clostridium perfringens from chickens and detection of the Alpha Toxin Gene by Polymerase Chain Reaction (PCR).Turkish Journal Veterinary Animal Science, 29:847-851.
• Svobodová I, Steinhauserová I, Nebola M. (2007): Incidence of Clostridium perfringens in broiler chickens in the Czech Republic. Acta Veterinaria, 76: S25–S30.
• Akmak Ö, Bilir Ormancı FS, Tayfur M, Erol İ. (2006): Presence and contamination level of Clostridium perfringens in raw frozen ground poultry and poultry burgers. Turkish Journal Veterinary Animal Science, 30:101-105.
• Kerr KG, Rotowa NA, Hawkey PM, Lacey RW. (1990): Incidence of Listeria spp. in pre-cooked, chilled chicken products as determined by culture and enzyme-linked immunoassay (ELISA). Journal of Food Production, 53: 606-607.
• Çolak H, Uğurluay G, Nazlı B, Bingöl EB. (2011): Paketlemede kullanılan nem tutucu filtrelerin hindi etinin raf ömrü üzerine etkisi. İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi,107-116.
• Molla B, Yilma R, Alemayehu D. (2004): Listeria monocytogenes and other Listeria species in retail meat and milk products in Addis Ababa, Ethiopia. Ethiopian Journal of Health Development, 18(3).
• Modarressi S, Thong K. (2010): Isolation and molecular subtyping of Salmonella Enterica from chicken, beef and street foods in Malaysia. Scientific Research and Essays, 5(18): 2713-2720.
• Ruban SW, Thiyageeswaran M, Sharadha R. (2010): Isolation and identification of Salmonella spp. from retail chicken meat by polimerase chain reaction. International Journal of Microbiological Research, 3:106-109.
• Erol İ. (2007): Gıda Hijyeni ve Mikrobiyolojisi. Ankara, Pozitif Matbaacılık. 40-250.
• Erol İ, Usca A. (1996): Donmuş piliç karkaslarından izole edilen koagulaz pozitif Stafilokokların enterotoksin oluşturma yeteneklerinin SET-RPLA testi ile belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 43:443-448.
• Gündoğan N, Cita S, Yücel N, Devren A. (2005): A note on the incidence and antibiotic resistance of Staphylococcus aureus isolated from meat and chicken samples . Meat Science, 69(4):807-10.
• Koluman A, Ünlü T, Dikici A, Tezel A, Akçelik EN, Burkan ZT. (2011): Presence of Staphylococcus aureus and Staphylococcal enterotoxins in different foods. Kafkas Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi,17,55-60.
• Sagun E, Sancak YC, Ekici K, Durmaz H. (1996): Van’da tüketime sunulan piliç but ve göğüs etlerinin hijyenik kalitesi üzerine bir araştırma. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 7:62-66.
• Temelli S, Şen MKC, Anar Ş. (2011): Microbiological evaluation of chicken kadınbudu meatball production stages in a poultry meat processing plant. Ankara Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 58, 189-194.
• Kolsarıcı N, Ensoy Ü, Candoğan K, Üzümcüoğlu Ü. (2004): Soğuk ve dondurulmuş depolamanın mekanik ayrılmış tavuk etlerinin kimyasal ve mikrobiyolojik kalitesine etkisi. Orlab On-Line Mikrobiyoloji Dergisi, 02 (08): 2-13.
• Ayhan K, Coşansu S, Tağı Ş. (2005): Organik asitlerin tavuk etlerindeki bazı patojenler üzerine etkisi. Ankara Üniversitesi Bilimsel Araştırma Projeleri. Ankara.
• Çolak H, Uğurluay G, Nazlı B, Bingöl EB. (2011): Paketlemede kullanılan nem tutucu filtrelerin hindi etinin raf ömrü üzerine etkisi. İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dergisi, 37 (2):107-116.
• Atlan M, İşleyici Ö. (2012): Van ili’nde dondurulmuş olarak satışa sunulan bazı et ürünlerinin mikrobiyolojik kalitesi. Atatürk Üniversitesi Veteriner Bilimleri Dergisi, 7(2), 93-103.
• Surmei E, Usturoi MG. (2012): Studies on freshness of refrigerated poultry meat. Ecotoxicologie, Zootehnie şi Tehnologii de Industrie Alimentară,115-120.
• Altan A, Bayraktar H, Önenç A. (2001): Etlik piliçlerde sıcak stresinin et rengi ve ph’sı üzerine etkileri. Hayvansal Üretim Dergisi, 42 (2): 1-8.
• Yıldırım Y. (1981): Et ve Ürünlerinin Su Aktivitesi (aw) Değerleri ve Önemi. Bursa Üniversitesi, Veteriner Fakültesi Besin Kontrolü ve Teknolojisi Bölümü.