Refik Halid Karay’ın Çete Romanında Hatay ve Hatay’ın Türkiye’ye Bağlanması Tezi

Yıl 2019, Cilt: 9 Sayı: 2, 273 - 284, 30.12.2019

Genç Osman Geçer

Öz

Sanat eserleri, toplumun estetik duyarlılığını artırmakla birlikte tarihin karanlıkta kalan kısımlarını aydınlatmada da önemli katkılar sağlayabilir. Refik Halid Karay’ın roman ve denemeleri bize böyle bir imkân sunmaktadır. Eserlerinde kullandığı işlenmiş İstanbul Türkçesi dolayısıyla Türk edebiyatının en kudretli yazarları arasında sayılan Refik Halid, 1922 yılından sonra başlayan sürgün hayatı boyunca yeni coğrafyalar keşfetmiş ve yeni insanlarla tanışmıştır. Sürgünlüğü dolayısıyla Beyrut’ta kurmaya çalıştığı yeni hayatı ona yeni tecrübeler kazandırmış ve onda vatanî duyguların derinleşerek artmasına yol açmış- tır. Beyrut ve Halep’te geçirdiği uzun seneler yazara bu bölgeleri bütün detaylarıyla görme ve tanıma fırsatı vermiştir. O yıllarda, içinde Antakya’nın da bulunduğu Doğu Akdeniz havzası Fransızların kontro- lünde bulunmaktadır. Halep’e geliş gidişlerinde Antakya’daki Türk gençleriyle gizli olarak sık sık bir araya gelen yazar, onlara bu bölgenin Türk olduğunu ve Türkiye’ye bağlanması gerektiğini söyler. 17 Temmuz 1938 tarihinde af kanunun yürürlüğe girmesiyle Refik Halid, Türkiye Cumhuriyeti vatandaşlı- ğına dönüşünü sağlayan pasaportu alır ve Anafarta vapuruyla Payas’a, vatan topraklarına kavuşur. Refik Halid, Beyrut ve Suriye’de geçirdiği yılların ve vatana olan hasretin verdiği duyarlılıkla kaleme aldığı Çete romanında, Fransızların bölgeden çekilmeleri ve Hatay’nın Anavatan’a katılması için 1920-1921 yıllarında fedakâr vatan evlatlarının Kıran Bey liderliğinde, Amanos dağlarına çekilerek düşman ordu- suna karşı verdikleri mücadeleyi; ardından gelen zaferle Türk ordusunun Hatay’a girişini anlatılır.

Anahtar Kelimeler

Refik Halid Karay, Hatay, Çete, Roman, Amanos Dağları

Kaynakça

• Aktaş Ş. (2004). Refik Halit Karay. Ankara 2004.
• Çetin N. (2009). Roman Çözümleme Yöntemi. Ankara 2009.
• Ekiz O. N. (1999). Refik Halit Karay-Hayatı, Sanatı, Eserleri. İstanbul 1999.
• Enginün İ. (2004). Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı. İstanbul 2004.
• Karay R. H. (2009). Bir İçim Su. İstanbul 2009.
• Karay R. H. (2014). Gurbet Hikâyeleri. İstanbul 2014.
• Karay R. H. (2017). Çete. İstanbul 2017.
• Karay R. H. (2018). Yezidin Kızı. İstanbul 2018.
• Osmanlı Belgelerinde Millî Mücadele ve Mustafa Kemal Atatürk. Proje Yöneticisi: Yusuf Sarınay. Ankara 2007.
• Sorguç E. (2015). İlk Kurşun”un Seyir Defteri 1918-2014. Dörtyol 2015.
• Süleyman Nazif (1919, Şubat 9). “Kara Bir Gün”. Hadisat, s. 1.
• TDK Türkçe Sözlük. “Çete”. Kaynak: http://sozluk.gov.tr/
• Tekin M. (2015). Hatay İşgal Yılları ve Bağımsız Hatay Devleti Kronolojisi (1918-1939). Ankara 2015