Tıbbi Söylem ve İktidar: Medyada “Diyet-Zayıflık-Sağlık” İlişkisi Etrafında Bedenin Denetimi

Yıl 2013, Cilt: 3 Sayı: 1, 237 - 252, 30.06.2013

Meral Timurturkan

Öz

Toplumsal yapıda ve kültürel değerlerde ortaya çıkan değişimler, bedenin görünümüne ilişkin algılara da yansır. Bunun en önemli göstergesi günümüz tüketim toplumunda bireylere çeşitli araçlar yardımıyla yeni bedensel formların dayatılmasıdır. Tıp ve medya birbiriyle işbirliği içinde kişilere nasıl beslenmeleri gerektiği, nasıl form da kalınacağı ve nasıl sağlıklı olunacağına ilişkin çeşitli disiplin stratejileri sunmaktadır. Konusunda uzman olan kişilerce ve tıbbi güç yardımıyla sunulan stratejiler, bireyler tarafından uygulamaya konulmakta ve tıbbın popülerleşerek tüketim kültürünün vazgeçilmez araçlarından biri haline gelmesini, gündelik hayatımızın tıbbileşmesini sağlamaktadır. Bu çalışma medyada bedensel formlara ilişkin üretilen tıbbi söylemler üzerinde durmayı amaçlamaktadır. Bu amaç doğrultusunda Hürriyet, Posta gazetelerinin sağlık köşelerinde düzenli yazan Osman Müftüoğlu, Ender Saraç ve Radikal’e konuk yazar olarak katılan Serap Güzel’in köşe yazıları nitel içerik analizi kullanılarak çözümlenmiştir. Söz konusu bu yazılarda zayıflık-sağlık-diyet arasında nasıl bir ilişki kurulduğu, sağlık-zayıflık ekseninde bedene dayatılan disiplin stratejileri ve bunların amaçlarının neler olduğu analiz edilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Beden, medya, tıbbi söylem, sağlık, diyet, denetim

Kaynakça

• Aslan, D., & Yeşildal, N. (2003). “Halk Sağlığı Bakış Açısıyla Adolesanlarda Beslenme”. STED, 12 (10), 386-389.
• Baudrillard, J. (2008). Tüketim Toplumu. Çev.: Hazal Deliceçaylı, & Ferda Keskin. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bauman, Z. (2002). “Modernite, Postmodernite ve Etik”. Doğu Batı, 19, 52-61.
• Conrad, P. (1992). “Medicalization and Social Control”. Annual Review of Sociology, 18, 209-232.
• Conrad, P., & Schneider, J. W. (1992). Deviance and Medicalization. Philadelphia: Temple University Press.
• Conrad, P. (2007). Medicalization of Society. Baltimor: The Johns Hopkins University Press.
• Çabuklu Y. (2004). Postmodern Toplumda Kriz ve Siyaset. İstanbul: Kanat Yayınları.
• Erdoğan, İ. (2008). “Haber Çerçeveleme: Kuram ve Tipoloji”. Marmara İletişim, 13, 35-52.
• Erdoğan, İ. (2009). “Türkiye’de Medya Gündeminin Belirlenmesinde Baskı Gruplarının Rolü: Avrupa Birliği Müzakere Süreci Örneği”. Civilacademy, 7 (3), 27-53.
• Fiske, J. (1999). Popüler Kültürü Anlamak. Çev.: Süleyman İrvan. Ankara: Ark Yayınları.
• Foucault, M. (1993). Cinselliğin Tarihi. Çev.: Hülya Tufan. İstanbul: Afa Yayınları.
• Foucault, M. (2005). “Özne ve İktidar”. Seçme Yazılar - 2. Yay. Haz. Filiz Keskin. Çev: Işık Ergüden, &
• Osman Akınhay. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, M. (2001). Toplumu Savunmak Gerekir. Çev.: Şehsuvar Aktaş. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Foucault, M. (2003). İktidarın Gözü - Seçme Yazılar 4. Çev.: Ferda Keskin, & Işık Ergüden. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, M. (2005). Entelektüelin Siyasi İşlevi - Seçme Yazılar - 1. Çev.: Ferda Keskin. İstanbul: Ayrıntı Yayınları