Investigating the Teaching Processes of Faculty of Theology Students in Terms of Career Orientation and Stress

Year 2024, , 368 - 395, 09.01.2024

Yasemin İpek , Sümeyra Arıcan , Recai Doğan

https://doi.org/10.33206/mjss.1404852

Abstract

Faculties of Theology implement a standard program. On the one hand, this situation increases the academic workload of students. On the other hand, it may create career uncertainty in students. This study aims to determine to what extent the difficulties encountered by higher religious education students in determining and realizing their goals affect their career stress. A quantitative approach was adopted in the design of the research and the research process was carried out within the framework of the causal screening model. The research was conducted with 450 students studying in the 2nd, 3rd, and 4th grades of the Faculties of Theology/Islamic Sciences as of the 2022-2023 academic year. Participants were reached through the snowball sampling method. In addition to the form containing questions about personal information, the “Academic Motivation Scale” developed by Bozanoğlu and the “Career Stress Scale” adapted into Turkish by Özden and Sertel-Berk were used as data collection tools. The data collected through Google Forms were analyzed with the SPSS package program. In the study, it was concluded that the pressure on female students and final-year students to find a job was significantly higher. It was determined that as the students' career stress and pressure to find a job increased, their academic motivation decreased and this situation also decreased their general academic achievement.

Keywords

Religious Education, Higher Religious Education, Career Stress, Academic Motivation, Academic Achievement

İlahiyat Fakültesi Öğrencilerinin Öğretim Süreçlerinin Kariyer Eğilimi ve Stresi Açısından İncelenmesi

Abstract

İlahiyat fakülteleri standart bir program uygulamaktadır. Bununla birlikte mezunları din referanslı eğitim ve hizmet alanlarında birbirinden farklı kariyer olanaklarıyla karşılaşmaktadır. Bu durum, bir taraftan öğrencilerin akademik iş yükünü arttırırken diğer taraftan öğrencide kariyer belirsizliği oluşturabilmektedir. Yüksek din öğretimi kurumlarındaki öğrenci sayılarının artmasıyla birlikte öğrencilerin kariyer stresinden daha fazla etkilendikleri düşünülmektedir. Araştırmanın amacı, yüksek din öğretimi öğrencilerinin hedeflerini belirleme ve gerçekleştirmede karşılaştıkları güçlüklerin, kariyer streslerini ne düzeyde etkilediğinin belirlenmesidir. Araştırmanın tasarlanmasında nicel bir yaklaşım benimsenmiş ve araştırma süreci nedensel tarama modeli çerçevesinde yürütülmüştür. Araştırma 2022-2023 eğitim öğretim yılı itibariyle İlahiyat/İslami İlimler Fakültelerinin 2, 3. ve 4. sınıflarında okuyan 450 öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Katılımcılara, kolaylıkla bulunabilme ve kartopu örnekleme yöntemiyle ulaşılmıştır. Veri toplama aracı olarak; kişisel bilgilere yönelik soruların yer aldığı formun yanı sıra Bozanoğlu tarafından geliştirilen “Akademik Güdülenme Ölçeği” ile Özden ve Sertel-Berk tarafından Türkçeye uyarlanan “Kariyer Stresi Ölçeği” kullanılmıştır. Google Forms aracılığıyla toplanan veriler SPSS paket programı ile analiz edilmiştir. Araştırmada kadın öğrencilerin ve son sınıf öğrencilerinin iş bulma baskılarının anlamlı düzeyde yüksek olduğu sonucuna ulaşılmıştır. Öğrencilerin kariyer stresi ve iş bulma baskısını hissetme durumları arttıkça akademik güdülenmelerinin düştüğü ve bu durumun genel akademik başarılarını da düşürdüğü tespit edilmiştir.

Keywords

Din Eğitimi, Yüksek Din Öğretimi, Kariyer Stresi, Akademik Güdülenme, Akademik Başarı

Ethical Statement

“İlahiyat: İslami İlimler Fakültesi Öğrencilerinin Öğretim Süreçlerinin Kariyer Eğilimi ve Stresi Açısından İncelenmesi” başlıklı çalışmanın yazım sürecinde bilimsel kurallara, etik ve alıntı kurallarına uyulmuş; toplanan veriler üzerinde herhangi bir tahrifat yapılmamış ve bu çalışma herhangi başka bir akademik yayın ortamına değerlendirme için gönderilmemiştir. Gerekli olan etik kurul izinleri Yalova Üniversitesi İnsan Araştırmaları Etik Kurulu’nun 22.06.2023 tarih ve 2023/75 sayılı toplantısında alınmıştır.

Thanks

Makalenin veri toplama sürecinde desteklerini gördüğümüz çeşitli üniversitelerde görev yapan meslektaşlarımıza teşekkür ediyoruz.

References

• Akbay, S. E.ve Gizir, C. A. (2010). Cinsiyete göre üniversite öğrencilerinde akademik erteleme davranışı: Akademik güdülenme, akademik özyeterlik ve akademik yükleme stillerinin rolü. Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 60-78.
• Akpınar, B. (2013). Öğretmen adaylarının stres düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından analizi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 21, 229-241.
• Aktaş, H. (2017). Akademik güdülenme ile akademik özyeterlik arasındaki ilişki: İlahiyat Fakültesi öğrencileri üzerine ampirik bir araştırma. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6(3), 1376-1398.
• Aküzüm, C., Demirkol, M., Ekici, Ö.ve Talu, M. (2015). Öğretmen adaylarının KPSS öğretmenlik alan bilgisi sınavına ilişkin görüşleri. Uluslararası Avrasya Sosyal Bilimler Dergisi, 6(18), 331-344.
• Akyürek, S. (Ed.). (2015). Bugünün ilahiyatı nasıl olmalı? Sorunlar ve çözümleri. Ensar Neşriyat.
• Altaş, N. (2019). İlahiyat fakültelerinin geleceği üzerine bir değerlendirme. İçinde İ. Turan ve F. Sancar (Ed.), Türkiye’de Yüksek Din Öğretimi Kurumsallaşma-Sorunlar-Beklentiler (ss. 183-210). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Yayınları.
• Arslan, R., Tunca Güçlü, N. ve Alkın-Şahin, S. (2023). Öğretmen adaylarının mesleki kaygı düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12(1), 161-171. https://doi.org/10.33206/mjss.1158406
• Aşıkoğlu, N. (2005). İlahiyat Fakültelerinin eğitim öğretime katkıları ve kaliteye yolculuk. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 9(1), 1-10.
• Aşıkoğlu, N. (2009). Değişen dünyada değişmeyen kurumlar: ilahiyat fakülteleri. IV. Din Şûrası Tebliğ ve Müzakereler, II, 887-898.
• Aşıkoğlu, N. (2014). Yükseköğretimde din eğitim ve öğretimi. İçinde R. Doğan ve R. Ege (Ed.), Din Eğitimi El Kitabı (ss. 215-231). Grafiker Yayınları.
• Aşıkoğlu, N. (2015). İlahiyat fakültelerinin programları ve akademik yapıları üzerine düşünceler. İçinde F. Kayadibi (Ed.), Din Eğitiminde Kalite Sempozyumu (ss. 43-58). İstanbul: DEM.
• Ay, M. F. (2020). İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin memnuniyet düzeyleri ile gelecek beklentileri arasındaki ilişki. Marife Dini Araştırmalar Dergisi, 20(2), 743-758. https://doi.org/10.33420/marife.800556
• Aydın, F. (2010). Akademik başarının yordayıcısı olarak akademik güdülenme, öz yeterlilik ve sınav kaygısı (Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü]. https://acikbilim.yok.gov.tr/bitstream/handle/20.500.12812/466463/yokAcikBilim_375307.pdf? sequence=-1&isAllowed=y
• Aydın, M. Ş. (1995). Öğretmen yetiştiren kurumlar olarak ilahiyat fakülteleri. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6, 59-98.
• Aydın, M. Ş. (2003). Yüksek din öğretimi kurumları: Gelgitler alanı. Tezkire: Düşünce, Siyaset, Sosyal Bilim, 31-32, 106-123.
• Aydın, M. Ş. (2004). İlahiyat lisans programının amaç sorunu. Türkiye’de Yüksek Din Eğitiminin Sorunları, Yeniden Yapılanması ve Geleceği Sempozyumu, 19-25.
• Balta Aydın, E. (2007). Örgütlerde kariyer yönetimi, kariyer planlaması, kariyer geliştirmesi ve bir kariyer geliştirme programı olarak koçluk uygulamaları (Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Bayraktar, M. F. (2015). İmam hatip liseleri ve ilahiyat fakülteleri üzerine genel bir değerlendirme. İçinde F. Kayadibi (Ed.), Din Eğitiminde Kalite Sempozyumu (ss. 33-41). İstanbul: DEM.
• Bozanoğlu, İ. (2004). Akademik güdülenme ölçeği: Geliştirmesi, geçerliği, güvenirliği. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(2), 83-98.
• Bozdoğan, A. E., Aydın, D. ve Yıldırım, K. (2007). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(2), 83-97.
• Bozkurt, Ö., Yemenici, A. D. ve Özkara, M. (2020). Genç nesilde başarı odaklı motivasyon ve öz saygının kariyer stresi ile ilişkisi. Uluslararası Turizm, Ekonomi ve İşletme Bilimleri Dergisi (IJTEBS), 4(1), Article 1.
• Bozyiğit, E. ve Gökbaraz, N. (2020). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinde kariyer stresinin belirleyicileri. Journal of Computer and Education Research, 8(15), 181-200. https://doi.org/10.18009/jcer.679874
• Bursal, M. ve Buldur, S. (2016). İlköğretim öğretmen adaylarının meslek tercih nedenleri ve geleceklerine yönelik beklentileri: karşılaştırmalı bir analiz. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 16(2), 351-376.
• Buyrukçu, R. (2004). İlâhiyat fakültelerinin yeniden yapılandırılması problemi. Türkiye’de Yüksek Din Eğitiminin Sorunları, Yeniden Yapılanması ve Geleceği Sempozyumu, 509-520.
• Can, A. (2014). Bilimsel araştırma sürecinde nicel veri analizi. Pegem Akademi Yayıncılık.
• Choi, B., Park, H., Nam, S., Lee, J., Daeyeon, C. ve Lee, S. (2011). The development and initial psychometric evaluation of the Korean career stress inventory for college students. The Career Development Quarterly, 59, 559-572. https://doi.org/10.1002/j.2161-0045.2011.tb00976.x
• Çakmak, A. ve Uzunpolat, Y. (2022). Yüksek din öğretimi öğrencilerinde fakülte memnuniyeti ile siber aylaklık arasındaki ilişki. Pamukkale Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 9(2), 833-852. https://doi.org/10.17859/pauifd.1163972
• Çermik, H., Doğan, B. ve Şahin, A. (2010). Sınıf öğretmenliği öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğini tercih sebepleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 201-212.
• Çetin, Ş. (2013). Eğitim fakültesi öğrencilerinin kamu personeli seçme sınavına (KPSS) yönelik kaygılarının incelenmesi. Milli Eğitim Dergisi, 43(197), 158-168.
• Çetinkaya, T. (2019). The analysis of academic motivation and career stress relationships of the students in department of physical education and sport. International Education Studies, 12(4), Article 4. https://doi.org/10.5539/ies.v12n4p24
• Çinemre, S. (2019). İlahiyat fakültesi son sınıf öğrencilerinin ilahiyat fakültesi programına ilişkin algılarının metafor analizi yoluyla incelenmesi. İlahiyat Tetkikleri Dergisi, 52, 265-286. https://doi.org/10.29288/ilted.591076
• Demirbaş, İ., Demir, F. B. ve Ulukaya Öteleş, Ü. (2023). Sosyal bilgiler öğretmeni adaylarının gelecek kaygılarının belirlenmesi. Gençlik Araştırmaları Dergisi, 11(30), 39-53. https://doi.org/10.52528/genclikarastirmalari.1271105
• Din Kültürü Atamaları %10 Seviyesini Koruyor. (2020, Mayıs 6). Meb Personel. https://www.mebpersonel.org/sozlesmeli-ogretmenler/din-kulturu-atamalari-10-seviyesini-koruyor- h240843.html
• Doğan, R. (2019). İlahiyat fakültelerinin mevcut durumu ve problemleri üzerine bir değerlendirme. İçinde İ. Turan ve F. Sancar (Ed.), Türkiye’de Yüksek Din Öğretimi Kurumsallaşma-Sorunlar-Beklentiler (ss. 117-139). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Yayınları.
• Doğan, R. ve İpek, Y. (2022). Cumhuriyet döneminde dinî yükseköğretimin tarihsel gelişimi. Demokrasi Platformu Dergisi, 11(37), 176-211.
• Doğan, T. ve Çoban, A. E. (2009). Eğitim fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ile kaygı düzeyleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Eğitim ve Bilim, 34(153), 157-168.
• Duru, H. ve Gültekin, F. (2020). Eğitim fakültesi öğrencilerinin kariyer stresleri, kariyer uyum yetenekleri ve mentörlük arasındaki ilişkinin incelenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 28(1), 328-337. https://doi.org/10.24106/kefdergi.3596
• Erdoğan, İ. (2021). İlahiyat fakültesi öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik tutumları ile mesleki kaygıları arasındaki ilişki. Eskiyeni, 45, 797-818.
• Eret Orhan, E. ve Ok, A. (2014). Öğretmenlik programlarını kimler tercih ediyor? Adayların giriş özellikleri ve öğretmenliğe yönelik tutumları. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 29(4), 75-92.
• Ergin, A. ve Karataş, H. (2018). Üniversite öğrencilerinin başarı odaklı motivasyon düzeyleri. Hacettepe University Journal of Education, 33(4), 868-887. https://doi.org/10.16986/HUJE.2018036646
• Erkuş, A. (2009). Davranış Bilimleri İçin Bilimsel Araştırma Süreci. Seçkin Yayıncılık.
• Erpay, İ. (2019). Öğrencilerin ilahiyat fakültesine yönelik görüşleri. Amasya İlahiyat Dergisi, 13, 423-473. https://doi.org/10.18498/amailad.547095
• Eskici, M. (2016). Öğretmen adaylarının atanamama kaygılarının çeşitli değişkenlere göre incelenmesi. Turkish Studies, 11(19), 361-361. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.10035
• Ev, H. (2012). Yükseköğretimde din eğitimi. İçinde M. Köylü ve N. Altaş (Ed.), Din Eğitimi (ss. 250-287). Ankara: Gündüz Yayıncılık.
• Ev, H. (2015). Din kültürü ve ahlak bilgisi dersi öğretmenlerinin yeterlikleri bağlamında ilahiyat fakülteleri ve öğretmen yetiştirme sistemini yeniden yapılandırma. Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 13(4), 83- 100. https://doi.org/10.18026/cbusos.41399
• Furat, A. Z. (2012a). Nitelikli din görevlisi yetiştirmede ilahiyat fakültelerinde sürdürülen eğitim-öğretim faaliyetlerinin yeterliliği: İstanbul üniversitesi ilahiyat fakültesi öğrencilerinin konu hakkındaki düşünceleri. Marife Dini Araştırmalar Dergisi, 12(1), 83-110.
• Furat, A. Z. (2012b). Yüksek din öğretimi ve istihdam ilişkisinde cinsiyet oranlarının değişimi. İstanbul Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 26, 173-196.
• Gözütok, Ş. (2004). İlahiyat fakülteleri için alternatif program. Türkiye’de Yüksek Din Eğitiminin Sorunları, Yeniden Yapılanması ve Geleceği Sempozyumu.
• Güler, C., Siyahtaş, A. ve Çakır, V. O. (2023). Spor bilimleri fakültesi öğrencilerinin yaşam doyumunu yordayan bir faktör; kariyer stresi: tanımlayıcı araştırma. Türkiye Klinikleri Spor Bilimleri Dergisi, 15(1), 159-168. https://doi.org/10.5336/sportsci.2022-92755
• Gümrükçü Bilgici, B. ve Deniz, Ü. (2016). Okul öncesi öğretmen adaylarının mesleki kaygılarının bazı demografik özelliklere göre incelenmesi. Cumhuriyet International Journal of Education, 5(1), 53-70.
• Gündoğdu, K., Çimen, N. ve Turan, S. (2008). Öğretmen adaylarının kamu personeli seçme sınavına (KPSS) ilişkin görüşleri. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 9(2), 35-43.
• Gündoğdu, Y. (2021). Üniversite öğrencilerinin algılanan kariyer engelleri, kariyer stresi ve kariyer farkındalığı ıle akademik başarıları arasındaki ilişkiler (Yüksek Lisans Tezi). Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü. http://acikerisim.ufuk.edu.tr/xmlui/handle/20.500.14065/4873
• Gürbüz, S. (2021). Sosyal bilimlerde aracı ve düzenleyici etki analizleri IBM SPSS process makro uygulamalı, örnek veri setleri. Seçkin Yayıncılık.
• Gürbüz, S. ve Şahin, F. (2014). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri (Felsefe-yöntem-analiz). Seçkin Yayıncılık.
• Gürer, B. (2015). Program geliştirme çalışmaları açısından türkiye’de yüksek din öğretiminin dünü, bugünü ve geleceği. İçinde F. Kayadibi (Ed.), Din Eğitiminde Kalite Sempozyumu (ss. 153-169). İstanbul: DEM.
• Hasret, Y. (2019). Öğretmen adaylarının bölüm memnuniyetlerini yordayan faktörlerin incelenmesi (Yüksek Lisans Tezi). Pamukkale Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Hayes, A. F. (2017). Introduction to mediation, moderation, and conditional process analysis, second edition: A regression-based approach. Guilford Publications.
• İnan, A. (2019). Sosyal sermaye bağlamında bölüm memnuniyeti ve sosyal ağ olarak okul ortamına bakış ilişkisi: İlahiyat fakülteleri örneği. Türkiye Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 8, 11-26.
• Kahraman, F. (2023). Sağlık eğitimi alan üniversite öğrencilerinde kariyer stresinin kariyer geleceği üzerindeki etkisi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 34, 487-502. https://doi.org/10.54600/igdirsosbilder.1314398
• Karagöz, Y. (2016). İstatistiksel analizler. Nobel Akademik Yayıncılık.
• Karataş, S. ve Güleş, H. (2013). Öğretmen atamalarında esas alınan merkezi sınavın (KPSS) öğretmen adaylarının görüşlerine göre değerlendirilmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 6(1), 102-119.
• Kaya, M. (2004). İlahiyat fakültelerinin istihdam alanlarına uygun eleman yetiştirme sorunu. Türkiye’de Yüksek Din Eğitiminin Sorunları, Yeniden Yapılanması ve Geleceği Sempozyumu.
• Kaya, M. ve Varol, K. (2004). İlahiyat fakültesi öğrencilerinin durumluk-sürekli kaygı düzeyleri ve kaygı nedenleri (Samsun Örneği). Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 17(17), 31-63.
• Kayadibi, F. (2015). İlahiyat fakültelerinde kalite ve verimlilik. İçinde F. Kayadibi (Ed.), Din Eğitiminde Kalite Sempozyumu (ss. 23-32). İstanbul: DEM.
• Kaymakcan, R., Zengin, M. ve Yiğit, H. (2011). Öğrencilerin gözüyle ilköğretim din kültürü ve ahlak bilgisi eğitimi bölümleri üzerine bir araştırma. Değerler Eğitimi Dergisi, 9(22), 103-138.
• Kılavuz, M. A. (2004). İlahiyat fakültelerinde “din hizmetleri bölümü” oluşturulmasına duyulan ihtiyaç. Türkiye’de Yüksek Din Eğitiminin Sorunları, Yeniden Yapılanması ve Geleceği Sempozyumu.
• Kılıç, M. Y. (2022). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğini seçme nedenleri, beklentileri ve öğretmenlik programının niteliğinin artırılmasına yönelik görüşleri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 56, 35- 65. https://doi.org/10.9779/pauefd.1031456
• Kirman, M. A. ve Apaydın, H. (2006). İlahiyat fakültesi öğrencilerinin beklenti ve sorunları. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 7, 93-123.
• Kirman, M. A. ve Demir, R. (2018). İlahiyat fakültesi öğrencilerinin beklenti ve sorunları: Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi örneği. Antakiyat, 1(1), 1-21.
• Koç, A. (2003). İlahiyat Fakültesi (İlahiyat Lisans Programı) öğrencilerinin sorunları ve beklentileri. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 25, 25-64.
• Koç, A. (2004). İlahiyat lisans programı ve mezunlarının istihdam sorunları üzerine bazı mülahazalar. Türkiye’de Yüksek Din Eğitiminin Sorunları, Yeniden Yapılanması ve Geleceği Sempozyumu.
• Korkmaz, M. (2010). İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin bu fakülteyi tercih nedenleri: Erciyes Üniversitesi ilahiyat fakültesi örneği. Bilimname, 18, 167-204.
• Köylü, M. (2013). Türkiye’de yüksek din öğretimi: Nicelik mi nitelik mi? Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 35, 21-44.
• MEB Din Kült. Ve Ahl.Bil. Öğretmenliği Yıllara Göre Öğretmen Atama Puanları. (t.y.). MEB Haberleri. Geliş tarihi 17 Kasım 2023, gönderen https://www.mebhaberleri.com/taban-puanlar/meb/din-kult-ve-ahlbil- ogretmenligi-taban-puanlari/1245
• MEB İ.H.L. Meslek Dersleri Öğretmenliği Yıllara Göre Öğretmen Atama Puanları. (t.y.). MEB Haberleri. Geliş tarihi 17 Kasım 2023, gönderen https://www.mebhaberleri.com/taban-puanlar/meb/ihl-meslek-dersleri- ogretmenligi-taban-puanlari/1230
• Mehmedoğlu, Y. (2000). İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin eğitim-öğretim beklentileri (M.Ü. İlahiyat Fakültesi Örneği). İçinde Gençlik Dönemi ve Eğitimi (ss. 121-150). Ensar Neşriyat.
• Memduhoğlu, H. B. ve Kayan, M. F. (2017). Öğretmen seçme ve atama uygulaması olarak kamu personeli seçme sınavına (KPSS) ilişkin öğretmen adaylarının algıları. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 1259-1288. https://doi.org/10.23891/efdyyu.2017.45
• Musayev, İ. ve Akcan, H. K. (2022). Yüksek din öğrenimi gören öğrencilerin iş bulma kaygısı: Hakkâri Üniversitesi ilahiyat fakültesi örneği. Türkiye Din Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 13, 47-66. https://doi.org/10.53112/tudear.993542
• Nazıroğlu, B. (2019). İlahiyatın temel sorun alanları. İçinde İ. Turan ve F. Sancar (Ed.), Türkiye’de Yüksek Din Öğretimi Kurumsallaşma-Sorunlar-Beklentiler (ss. 141-152). Ondokuz Mayıs Üniversitesi Yayınları.
• Okumuş, E. (2007). İlahiyat Fakültesi öğrencilerinin problemleri –Dicle Üniversitesi örneği–. Değerler Eğitimi Dergisi, 5(13), 59-94.
• Öcal, M. (2015). Arz-talep dengesi ve mezunların istihdamı bakımından İlahiyat Fakülteleri. Din Eğitiminde Kalite Sempozyumu, 83-123. İstanbul: DEM.
• Ömür, Y. E. ve Nartgün, Ş. S. (2013). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğine ilişkin tutumları ile güdülenme düzeyleri arasındaki ilişki. Eğitimde Politika Analizi Dergisi, 2(2), 41-55.
• Özdemir, S. (2013). Yüksek din eğitiminin geleceği ve istihdam alanlarına yönelik program önerileri. Süleyman Demirel Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 30, 237-249.
• Özdemir, S. (2019). İlahiyat fakültesi öğrencilerinin ilahiyat programı ile ilgili görüşleri: SDÜ İlahiyat örneği. Abant İzzet Baysal Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 7(13), 1-33. https://doi.org/10.33931/abuifd.543386
• Özdemir, Ş. (2004). Avrupa Birliğine giriş sürecinde ilahiyat fakültesi mezunlarının çalışma alanları ve bu alanlara eleman yetiştirmek üzere ilahiyat lisans programında yapılması gerekli düzenlemeler. Türkiye’de Yüksek Din Eğitiminin Sorunları, Yeniden Yapılanması ve Geleceği Sempozyumu, 193-210.
• Özden, K. ve Sertel-Berk, Ö. (2017). Kariyer Stresi Ölçeği’nin (KSÖ) Türkçe’ye uyarlanması ve psikometrik özelliklerinin sınanması. Psikoloji Çalışmaları, 37(1), 35-51.
• Özenç, A. (2017). Son sınıf öğrencilerine göre beklentileri karşılama ve mesleki hayata hazırlamada ilahiyat fakültelerinde eğitim (Dicle Üniversitesi örneği). International Journal of Kurdish Studies, 3(1), 1-30. https://doi.org/10.21600/ijoks.288954
• Özgenel, M. ve Deniz, A. (2020). Öğretmenlik mesleğine ilişkin tutum ile akademik güdülenme ve akademik öz yeterlik arasındaki ilişki: Öğretmen adayları üzerine bir inceleme. Üniversite Araştırmaları Dergisi, 3(3), 131-146. https://doi.org/10.32329/uad.806826
• Özsoy, G., Özsoy, S., Özkara, Y. ve Memiş, A. D. (2010). Öğretmen adaylarının öğretmenlik mesleğini tercih etmelerinde etkili olan faktörler. İlköğretim Online, 9(3), 910-921.
• Rakamlarla İlahiyat Fakülteleri. (t.y.). İlahiyat Platformu. Geliş tarihi 17 Kasım 2023, gönderen https://www.ilahiyatplatformu.com/rakamlarla/index.htm
• Sadıkoğlu, M., Hastürk, G. ve Polat, O. (2018). Fen Bilimleri Öğretmen Adaylarının Mesleki Kaygı Düzeyleri. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(56), 629-637. https://doi.org/10.17719/jisr.20185639035
• Saracaloğlu, A. S., Kumral, O. ve Kanmaz, A. (2009). Ortaöğretim sosyal alanlar öğretmenliği tezsiz yüksek lisans öğrencilerinin öğretmenlik mesleğine yönelik yeterlikleri, kaygıları ve akademik güdülenme düzeyleri. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(2), 38-54.
• Sayan, Y. E. (2020). Yüksek din öğrenimi öğrencilerinin öğrenme iklimi algıları üzerine bir araştırma (Doktora Tezi), Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü]. https://www.proquest.com/docview/2572327813/abstract/8DE1CC9017A640BDPQ/1
• Sayan, Y. E. ve Tavukçuoğlu, M. (2020). Yüksek din öğretimi öğrencilerinin öğrenme iklimi algılarının akademik özyeterlik ve akademik başarıyla ilişkisi üzerine bir araştırma. Cumhuriyet İlahiyat Dergisi, 24(2), 833-855. https://doi.org/10.18505/cuid.778173
• Sezgin, F. ve Duran, E. (2011). Kamu personeli seçme sınavı’nın (KPSS) öğretmen adaylarının akademik ve sosyal yaşantılarına yansımaları. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 153(153), 9-22.
• Şahin, A. (2002). İlahiyat fakültesi öğrencilerinin umutsuzluk düzeyleri üzerine bir araştırma. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 13(13), 143-157.
• Şahin, İ. (2011). Öğretmen adaylarının öğretmen istihdamı ve mesleki geleceklerine ilişkin görüşleri. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(3), 1167-1184.
• Taştan, A., Kuşat, A. ve Çelik, C. (2001). Üniversite düzeyinde din öğretimi alan öğrencilerde eğitim sürecinde oluşan tutum ve davranış değişiklikleri -Erciyes üniversitesi ilahiyat fakültesi örneği-. Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(11), 169-192.
• TEDMEM. (2019). TALIS 2018 Sonuçları ve Türkiye Üzerine Değerlendirmeler (TEDMEM Analiz Dizisi 6). TEDMEM.
• Tican, C. (2020). Öğretmen adaylarının girişimcilik özellikleri ile kariyer streslerine yönelik görüşleri. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9(3), 2768-2795. https://doi.org/10.15869/itobiad.777304
• Tosun, C. ve Doğan, R. (2004). İlahiyat fakültelerinin yeniden yapılanması üzerine. Türkiye’de Yüksek Din Eğitiminin Sorunları, Yeniden Yapılanması ve Geleceği Sempozyumu, 437-507.
• Turan, İ. ve Nazıroğlu, B. (2015). İlahiyat Fakültesine yeni gelen öğrencilerin sorun ve beklentileri: OMÜ İlahiyat Fakültesi örneği. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 8(36), 466-479. https://doi.org/10.17719/jisr.2015369518
• Turpcu, E. ve Akyurt, H. (2018). Turizm eğitimi alan öğrencilerin kariyer streslerinin belirlenmesi: Giresun üniversitesi öğrencileri üzerine bir araştırma. The Journal of Academic Social Science Studies, 69, 365-380.
• Türkiye’de Yüksek Din Eğitiminin Sorunları, Yeniden Yapılandırılması ve Geleceği Sempozyumu: 16-17 Ekim 2003. Isparta.
• Uçar, R. (2017). İlahiyat fakültesi öğrencilerinin profili, akademik eğilimleri ve aldıkları eğitime ilişkin memnuniyet algıları (İnönü Üniversitesi Örneği). İ.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi, 8, 105-178.
• Ünal, M. (2013). Lise öğrencilerinin akademik güdülenme düzeylerinin bazı değişkenler açısından yordanması (Yüksek Lisans Tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Üstüner, M., Demirtaş, H. ve Cömert, M. (2009). the attitudes of prospective teachers towards the profession of teaching (The Case of Inonu University, Faculty of Education). Eğitim ve Bilim, 34(151), 140-155.
• Üzüm, B., Uçkun, S. ve Uçkun. (2018). Üniversite öğrencilerinin yaşadığı bir fenomen: Kariyer stresi. International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR), 5(24), 1641-1651.
• Yapıcı, A. (2014, Nisan 23). Tek programla ancak pratisyen ilahiyatçı yetişir. Milliyet. https://blog.milliyet.com.tr/tek-programla-ancak-pratisyen-ilahiyatci-yetisir/Blog/?BlogNo=458221
• Yaşar, O. M. ve Turgut, M. (2019). Sport science college students and career stress. Cypriot Journal of Educational Sciences, 14(4), 580-589.
• Yıldız, M., Sezen, A. ve Yenen, İ. (2007). İlahiyat fakültesi öğrencilerinde durumluk-sürekli kaygı düzeyleri ile akademik güdülenmeler arasındaki ilişkinin incelenmesi. DEÜİFD, 25, 213-239.
• Yıllara Göre Öğretmen Atama Sayıları. (2017, Aralık 8). MEB Personel. https://www.mebpersonel.org/ogretmen-atamalari/yillara-gore-ogretmen-atama-sayilari-h218805.html
• Yılmaz, A. (2019). Öğretmen adaylarının kariyer streslerinin karma araştırma yaklaşımı ile incelenmesi. Türk Spor Bilimleri Dergisi, 2(1), 93-105.
• Yüce, K., Şahin, E. Y., Koçer, Ö. ve Kana, F. (2013). Motivations for choosing teaching as a career: A perspective of Pre-service teachers from a Turkish context. Asia Pacific Educ. Rev., 14, 295-306.
• Yüksek Öğretimde Din Bilimleri Öğretimi Sempozyumu: 21-23 Ekim 1987. Samsun.
• Yükseköğretim Bilgi Yönetim Sistemi. (2023). Tablo 106. Öğrenim Düzeyleri ve Birimlere Göre Öğrenci Sayıları, 2022—2023. YÖK. https://istatistik.yok.gov.tr/
• 2018—DHBT Sonuçlarına İlişkin Sayısal Bilgiler. (2018). ÖSYM. https://dokuman.osym.gov.tr/pdfdokuman/2018/KPSS/DHBT/sayisalbilgiler26122018.pdf
• 2020 DHBT’ye Kaç Kişi Girdi? (2021, Mayıs 6). Kariyer Memur. https://www.kariyermemur.com/2020-dhbtye- kac-kisi-girdi-h70645.html
• 2022 Yılı Diyanet Akademisi Aday Din Görevlisi (KKÖ, İ-H, M-K) Alımı. (2022, Aralık 21). Diyanet İşleri Başkanlığı İnsan Kaynakları Genel Müdürlüğü. https://insankaynaklari.diyanet.gov.tr/Documents/2022%20Y%C4%B1l%C4%B1%20Diyanet%20Akademisi%20A day%20Din%20G%C3%B6revlisi%20(KK%C3%96,%20%C4%B0-H,%20M-K)%20Al%C4%B1m%C4%B1.pdf
• 2023 Yılı Aday Din Görevlisi Sınav Duyurusu. (2023, Eylül 20). Diyanet İşleri Başkanlığı İnsan Kaynakları Genel Müdürlüğü. https://insankaynaklari.diyanet.gov.tr/Documents/2023%20Y%C4%B1l%C4%B1%20Aday%20Din%20G%C3%B6re vlisi%20S%C4%B1nav%20Duyurusu.pdf
• 2023-KPSS A Grubu ve Öğretmenlik (Genel Yetenek-Genel Kültür, Eğitim Bilimleri, Alan Bilgisi ve ÖABT) Sınav Sonuçlarına İlişkin Sayısal Bilgiler. (2023). ÖSYM. https://dokuman.osym.gov.tr/pdfdokuman/2023/KPSS/LISANS/sayisalbilgilerds25082023.pdf