THE EFFECT OF PROFESSIONALISM ON OCCUPATIONAL BURNOUT: A STUDY ON ACCOUNTANTS

Year 2018, Volume: 7 Issue: 1, 331 - 351, 01.01.2018

Ali Acaray Mustafa Savcı

Abstract

Burnout as an occupational hazard that adversely affects accomplishing the goals of organizations and employees is an arising phenomenon when employees’ energy resources cannot meet excess needs of task and occupation. Therefore, it is important to reveal the factors that strengthen and prevent burnout. The purpose of current paper is to examine the effect of professionalism on occupational burnout. The data were collected from 98 accountants working in the accounting departments in Rize, Turkey. The hypotheses were tested using a structural equation model. Results of the study indicate that dimension of rules and regulations of professionalism increases emotional exhaustion; knowledge base increases depersonalization; societal impact reduces emotional exhaustion; closeness of supervision and occupational organization reduce both emotional exhaustion and depersonalization; task independence and own superiority reduce personal failure. Therefore, professionalism is an important antecedent that has both positive and negative effects on the dynamics of occupational burnout

Keywords

Occupational Burnout, Professionalism, Accountants

Mesleki Tükenmişliğe Profesyonelleşmenin Etkisi: Muhasebe Meslek Mensupları Üzerine Bir Araştırma

Abstract

Örgütlerin ve işgörenlerin amaçlara ulaşmasını olumsuz biçimde etkileyen bir mesleki tehlike olarak tükenmişlik, görevin ve mesleğin gereklerinin aşırı talepkar olması ve buna karşılık sahip olunan enerji kaynaklarının bu talepleri karşılayamaması durumunda ortaya çıkan bir olgudur. Dolayısıyla bu olumsuz durumun ortaya çıkmasını güçlendiren ve engelleyen faktörlerin açığa çıkarılması önem arz etmektedir. Yapılan bu çalışmanın temel amacı, mesleki tükenmişliğe profesyonelleşmenin etkisini incelemektir. Bu amaca yönelik olarak Rize ilindeki muhasebe bürolarında çalışan 98 meslek mensubundan veriler toplanmıştır. Araştırmanın hipotezleri yapısal eşitlik modeli ile test edilmiştir. Araştırma sonuçları; profesyonelleşmenin kural ve yönetmelikler boyutunun duygusal tükenmeyi, bilgi tabanının ise duyarsızlaşmayı artırdığını; toplumsal önemin duygusal tükenmeyi ve yakından denetim ve mesleki örgütlenmenin ise hem duygusal tükenmeyi hem de duyarsızlaşmayı, görev bağımsızlığının ve kişisel üstünlüğün ise kişisel başarısızlığı azalttığını ortaya koymuştur. Dolayısıyla profesyonelleşme, mesleki tükenmişliğin dinamikleri üzerinde farklı etkilere sahip bir öncül olarak ortaya çıkmıştır

Keywords

Mesleki Tükenmişlik, Profesyonelleşme, Muhasebe Meslek Mensubu

References

• Adebayo, S. O. ve Ezeanya, I. D. (2011). Task Identity and Job Autonomy as Correlates of Burnout among Nurses in Jos, Nigeria, International Review of Social Sciences and Humanities, 2(1): 7-13.
• Adıgüzel, O., Tanrıverdi, H. ve Özkan, D. S. (2011). Mesleki Profesyonellik ve Bir Meslek Mensupları Olarak Hemşireler Örneği, Yönetim Bilimleri Dergisi, 9(2): 235-260.
• Altınkurt, Y. ve Yılmaz, K. (2014). Öğretmenlerin Mesleki Profesyonelliği ile İş Doyumları Arasındaki İlişki, Sakarya University Journal of Education, 4(2): 57-71.
• Aranya, N. ve Ferris, K. R. (1984). A Reexamination of Accountants’ Organizational-Professional Conflict, The Accounting Review, 59(1): 1-15.
• Arbak, Y. (2010). İşletme Çevresi ve Muhasebe Etiği İlişkisi, 2. Muhasebe Etik Kongresi, Yaşamda ve Meslekte Etik, TURMOB Yayınları-380, 20 Şubat, İstanbul, 40-45.
• Arı, G. S. ve Bal, E. Ç. (2008). Tükenmişlik Kavramı: Birey ve Örgütler Açısından Önemi, Yönetim ve Ekonomi, 15(1): 131-148.
• Aslan, D., Kiper, N., Karaağaoğlu, E., Topal, F., Güdük, M. ve Cengiz, Ö. S. (2005). Türkiye’de Tabip Odalarına Kayıtlı Olan Bir Grup Hekimde Tükenmişlik Sendromu ve Etkileyen Faktörler, Türk Tabipleri Birliği Yayınları, Ankara.
• Ay, M. ve Avşaroğlu, S. (2010). Muhasebe Çalışanlarının Mesleki Tükenmişlik, İş Doyumu ve Yaşam Doyumlarının İncelenmesi 1- Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1): 1170-1189.
• Ardıç, K. ve Polatcı, S. (2008). Tükenmişlik Sendromu Akademisyenler Üzerinde Bir Uygulama (GOU Örneği), Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2): 69-96.
• Balcı, A. (1997). Sosyal Bilimlerde Araştırma Yöntem, Teknik ve İlkeler, Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Bandura, A. (1997). Self-efŞcacy: The Exercise of Control, New York, NY: Freeman.
• Beğenirbaş, M. (2013). Kişiliğin Öğretme Stillerine Etkisinde Duygusal Emek ve Tükenmişliğin Aracılık Rolü: Öğretmenler Üzerinde Bir Araştırma, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Kara Harp Okulu Savunma Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Bilen, A. ve Yunus, Y. (2014). Muhasebe Mesleğinde Etik ve Etikle İlgili Çalışmalar, Dicle Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(6): 57-72.
• Bilginoğlu, B. (2013). Mühendislik Mesleğinin Profesyonelleşme Düzeyi ve Mühendisler İçin Y Teorisi Varsayımlarının Geçerliliği, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Bremner, N. ve Carrière, J. (2011). The Effects of Skill Variety, Task Significance, Task Identity and Autonomy on Occupational Burnout in a Hospital Setting and the Mediating Effect of Work Meaningfulness, Telfer School of Management, WP.11.02.
• Budak, G. ve Süregevil, O. (2005). Tükenmişlik ve Tükenmişliği Etkileyen Örgütsel Faktörlerin Analizine İlişkin Akademik Personel Üzerinde Bir Uygulama, D.E.Ü.İ.İ.B.F. Dergisi, 20(2): 95-108.
• Buvoltz, K. A., Powell, F. J., Solan, A. M. ve Longbotham, G. J. (2008). Exploring Emotional Intelligence, Learner Autonomy, and Retention in an Accelerated Undergraduate Degree Completion Program, New Horizons in Adult Education and Human Resource Development, 22(3-4): 26–43.
• Cerit, B. (2010). Hemşirelerin Profesyonellik Davranışları ile Etik Karar Verebilme Düzeyi Arasındaki İlişkinin İncelenmesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Cherniss, C. (1980). Prefessional Burnout in Human Service Organizations, Newyork: Praeger Pres.
• Chin, W. W. (1998). The Partial Least Squares Approach for Structural Equation Modeling, Mahwah, NJ: Lawrence Erlbaum Associates.
• Cox, T. ve Leiter, M. (1992). The Health of Health Care Organizations, Work and Stress, 6(3): 219-227.
• Çakırel, Y. (2009). Mesleki Etik Kapsamında Etik ve Etik Kodların Büro Çalışanlarının İş Doyumuna Etkisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Çelik, M. ve Yılmaz, K. (2015). Öğretmenlerin Mesleki Profesyonelliği ile Tükenmişlikleri Arasındaki İlişki, Sakarya Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 30: 102-131.
• Çelik, S. (2010). Hemşirelerin Profesyonellik Davranışlarının İş Doyumuna Etkisi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Çetin, F., Şeşen, H. ve Basım, H. N. (2012). Örgütsel Psikolojik Sermayenin Tükenmişlik Sürecine Etkileri: Kamuda Bir Araştırma. 20. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, İzmir, 681- 684.
• Çetin, N. (2015). Profesyonelleşme Olgusu ve Mali Müşavirler Üzerinde Bir Uygulama, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Türk Hava Kurumu Üniversitesi, Ankara.
• Çolak, İ., Altınkurt, Y. ve Yılmaz, K. (2017). Öğretmenlerin Özerklik Davranışları ile İş Doyumları Arasındaki İlişki, KSBD, Sonbahar, 9(2): 189-208.
• Dalğar, H. ve Tekşen, Ö. (2014). Muhasebecilerin Mesleki Tükenmişlik Düzeyleri ile Rol Çelişkisi Arasındaki İlişkiyi Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Nisan, 37-54.
• Dalkılıç, O. S. (2014). Çalışma Hayatında Tükenmişlik Sendromu, Ankara: Nobel.
• Demir, N. (2010). Küçülmeye Giden İşletmelerde Geri Kalanların Yaşadıkları Tükenme Sendromunun Örgüte Bağlılık Üzerindeki Etkisi, Öneri Dergisi, 9(33): 185-198.
• Demirci, M. (2005). Şehir Planlamasında Etik Kodları Bağlamında Etik Davranış İlkeleri ve Standartları, 2. Siyasette ve Yönetimde Etik Sempozyumu, 18-19 Kasım, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Deran, A. ve Beller, B. (2015). Muhasebe Meslek Mensuplarında Tükenmişlik Sendromu Üzerine Giresun İl Merkezinde Yapılan Bir Araştırma, Erciyes Üniversitesi İİBF Dergisi, 45: 69-93.
• Edelwich, J. ve Brodsky, A. (1980). Burn-Out: Stages of Disillusionment in the Helping Professions, New York: Human Sciences Press.
• Edgett, J. D. (1996). Yönetme Sanatı, (Çeviren: Haykır, Ayça), Ankara: Öteki Yayınevi.
• Emre, H. (2009). Türkiye’deki Gazetecilerde Profesyonellik Düzeyinin Belirlenmesine Yönelik Bir Alan Araştırması, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Ergin, C. (1992). Doktor ve Hemşirelerde Tükenmişlik ve Maslach Tükenmişlik Ölçeğinin Uyarlanması, 7. Ulusal Psikoloji Kongresi Bilimsel Çalışmaları, Hacettepe Üniversitesi, Editörler: R. Bayraktar ve İ. Dağ, Ankara, 143-154.
• Fornell, C. ve Larcker, D. F. (1981). Evaluating Structural Equation Models with Unobservable Variables and Measurement Error, Journal of Marketing Research, 18: 39-50.
• Freudenberger, H. J. (1974). Staff Burn-Out, Journal of Social Issues, 30(1):159-165.
• Gül, K. ve Ergün, H. (2004). Muhasebe Mesleğinde Etik, TÜRMOB Muhasebe ve Denetime Bakış Dergisi, 11: 53-78.
• Güllüce, A. Ç. ve İşcan Ö. F. (2010). Mesleki Tükenmişlik ve Duygusal Zeka Arasındaki İlişki, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 5(2):7‐ 29.
• Gündüz, B., Erkan, Z. ve Gökçakan, N. (2007). Polislerde Tükenmişlik ve Görülen Psikolojik Belirtiler, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(2): 283-298.
• Gündüz, M. ve Özen, E. (2016). Muhasebe Meslek Mensuplarının Sorunları ve Mesleki Memnuniyetlerinin Analizi: Uşak İli Örneği, Muhasebe ve Finansman Dergisi, 70(31): 67-90.
• Gökçora, İ. H. (2005). Toplumsal Yaşamımızda ve Türk Bilim-Dünyasında “Profesyonel ve Profesyonellik” Kavramlarına Değin, Bilgi Dünyası, 6(2): 237-250.
• Gökçora, İ. H. (2006). Türkiye’de Bilimsel İletişim ve Bilim Yönetiminde Profesyonellik ÜNAK'06: Bilimsel