THE QUR’AN’IC STORIES IN TERMS OF INDIVIDUAL RELIGIOUS EXPERIENCE AND ITS FUNCTIONALITY

Year 2017, Volume: 6 Issue: 4, 263 - 287, 01.10.2017

Osman Eyüpoğlu Hüseyin Çelik Murat Yıldız

Abstract

The article deals with the Qur’an’ic stories in terms of functionalistic approach in religious experience and sociology. When the Qur’an orders something, it gives two important criterions. These are as follow: The ordered faith and behavior; a) must be rational/mental and b) must have eternal value. The stories in the Qur’an try human beings to have these values at best way. Stories thorough life stories of role-model people present moral principles in a way that they are close to reason and penetrate to the heart. Since the stories are examples for us as living and historical camera recording; we can take lessons from these stories thorough examples and cases in them and they cause us to high our sincerity rates. This is achieved by not a faith which is based on fear and imitation, but a sincere faith as emphasized in the Angel Gabriel hadith that is a true Muslim behaves such a way that as if he seems to see Allah even though he does not see Him when he does something. The longest and most valuable attitude can be achieved only thorough this kind of deed. The permanent solution in relation to all questions of humanity can be managed only thorough integrity of faith and good deed

Keywords

Sociology Of Religion, Interpretation Of The Qur’an, Story, Individual Religious Experience, Functionality

Bireysel Dini Tecrübe ve İşlevselcilik Açısından Kur’an Kıssaları

Abstract

Bu çalışmada bireysel dini tecrübe ve sosyolojideki işlevsellik yaklaşımı açısından Kur’an kıssaları ele alınmaya çalışılmıştır. Kur’an bir şeyi emrettiği zaman en temelde onda iki kıstasın olmasına önem verir. Bunlar, istenen itikadî ve amelî davranışın, a) hem rasyonel/akli, b) hem de ölümsüz bir değere sahip olmasıdır. Kur’an’daki kıssalar bu iki değerin de insana en iyi şekilde benimsetilmesini hedefler. Kıssa üslubu, rol model veya örnek olabilecek şahsiyetlerin yaşadığı hayat hikâyeleri üzerinden ahlaki ilkelerin akla yatkın ve kalbe sinecek bir biçimde sunulmasını sağlar. Kıssalar, beşeri sorunlarımıza yöneltilen birer canlı tarihsel kamera kayıtları gibi örnekler olduklarından, onlardan alınacak tarih bilinci; ibretler ve kalbe nüfuz eden örnek olaylar sayesinde inananların davranışlarındaki samimiyet oranı benimseme seviyesine çıkacaktır. Bu da, korkuya veya taklide dayanan bir imanın değil; meşhur Cibril hadisinde vurgulandığı üzere Allah’ı bizzat görüyormuşçasına yani ihsan derecesinde (benimsemeye bağlı) bir imanın yansıması olan amelin ortaya çıkması demektir. Kalıcılık seviyesi en uzun olan tutum değişimi de ancak böyle bir amel tarafından sağlanabilir. İnsanlığın tüm beşeri sorunlarına en kalıcı çözümü de böyle bir iman-amel bütünlüğü sunabilir ancak

Keywords

Din Sosyolojisi, Kur’an Yorumu, Kıssa, Bireysel Dini Tecrübe, İşlevselcilik

References

• el-Aclûnî, İsmail b. Muhammed, Keşfu’l-Hafâ ve Muzîlu’l-İlbâs, Müessesetü’r-Risâle, Beyrut, Cilt: 1, 1985.
• Ana Başlıklarıyla Din Sosyolojisi, Editörler: Niyazi Akyüz, İhsan Çapcıoğlu, Gündüz Eğitim ve Yayıncılık, Ankara, 2008.
• Ateş, Süleyman, Kur’an-ı Kerîm ve Yüce Meâli, Yeni Ufuklar Neşriyat, İstanbul, tarih yok.
• ———, Yüce Kur’an’ın Çağdaş Tefsiri, Yeni Ufuklar Neşriyat, İstanbul, Cilt: 1, 1988.
• Aydın, Mehmet S., Tanrı-Ahlâk İlişkisi, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, 1991.
• Berger, Peter L., Dinin Sosyal Gerçekliği, Çeviren: Ali Coşkun, İnsan Yayınları, İstanbul, 1993.
• Düzenli, Muhittin, “Çağdaş Hadis Tartışmaları Bağlamında Dinamik Hadis Algısı”, Bilim, Ahlak ve Sanat Bağlamında Çağdaş İslam Algıları Sempozyumu (26-28 Kasım 2010), Samsun, 2011, ss.13-237.
• Eyüpoğlu, Osman, “Günümüze Bakan Yönleriyle Peygamber Kıssaları (Sosyolojik ve Pedagojik Açıdan)”, Samsun’da Kur’an Günleri XI. Kur’an Sempozyumu Kur’an ve Risalet (25–26 Ekim 2008 Samsun), Fecr Yayınları, Ankara, 2009, ss.103–120.
• ———, “İbn Haldun’un Günümüz Sosyal Psikolojisine Katkısı”, Akademik Araştırmalar Dergisi, Yıl: 6, Sayı 22, Ağustos-Ekim 2004, ss.1-14.
• ———, Kur’an’da İtaat Kavramının Sosyal Psikolojik Tahlili, İz Basma, Bişkek, 2016.
• Eyüpoğlu, Osman, Batuk, Cengiz, “Özsel ve İşlevsel Din Tanımları Bağlamında Assisili Francis Mistisizmi ve Protestan Ahlakının Mukayesesi”, Ondokuz Mayıs Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Sayı: 38, Yıl: 2015, ss.95-122.
• Günay, Ünver, Din Sosyolojisi, 3. Baskı, İstanbul, İnsan Yayınları, 2000.
• ———, Din Sosyolojisi, 6. Baskı, İnsan Yayınları, İstanbul, 2005.
• Halefullah, Muhammed Ahmed, Kur’an’da Anlatın Sanatı el-Fennu’l-Kasasî, Ankara Okulu Yayınları, Ankara, 2002.
• http://www.cagdasegitimci.net/ogrenmepiramidi.html, 21.10.2008.
• http://www.kuranmeali.com/Siralama.asp, 10.06.2017.
• Işık (Bulut), Nadiye, Kur’an’daki Kıssaların Pedagojik Değeri, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Din Eğitimi Bilim Dalı Yüksek Lisans Tezi, Bursa, 2001.
• Kağıtçıbaşı, Çiğdem, İnsan ve İnsanlar, 7. Baskı, Evrim Yayınları, İstanbul, 1988.
• Kılıç, Sadık, “Tarih Felsefesi Açısından Kıssalar”, 1. Kur’an Sempozyumu (1-3 Nisan 1994), Bilgi Vakfı Yayınları, Ankara, 1994, ss.87-98.
• Kurt, Abdurrahman, Din Sosyolojisi, 2. Baskı, Sentez Yayıncılık, Bursa, 2012.
• Marshall, Gordon, Sosyoloji Sözlüğü, Çeviren: Osman Akınhay, Derya Kömürcü, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara, 1999.
• Özsoy, Ömer ve Güler, İlhami, Konularına Göre Kur’an, 5. Baskı, Fecr Yayınevi, Ankara, 2001.
• Poloma, Margaret M., Çağdaş Sosyoloji Kuramları, Çeviren: Hayriye Erbaş, Gündoğan Yayınları, Ankara, 1993.
• Şengül, İdris, “Kur’an Mesajını Ulaştırmada Kıssaların Önemi”, 1. Kur’an Sempozyumu (1-3 Nisan 1994), Bilgi Vakfı Yayınları, Ankara, 1994, ss.133-140.
• ———, Kur’an Kıssaları Üzerine, Işık Yayınları, İzmir, 1994; Mustafa Öztürk, Kıssaların Dili, Kitâbiyât Yayınları, Ankara, 2006.
• Tatar, Burhanettin, “Kur’an’ı Yorumlama Sorunu”, Kur’an ve Dil: Dilbilim ve Hermenötik Sempozyumu (17-18 Mayıs 2001), Yüzüncü Yıl Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Yayınları, Van, tarih yok, ss.493-508.
• Tümer, Günay, “Çeşitli Yönleriyle Din”, Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, Cilt: XXVIII, Ankara, 1986, ss.213-267.
• ———, “Din”, Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Araştırmaları Merkezi (İSAM), http://www.islamansiklopedisi.info/dia/pdf/c09/c090266.pdf, 15.09.2017, Yıl: 1994, Cilt: 09, ss.312-320.
• Türkdoğan, Orhan, Çağdaş Türk Sosyolojisi, Atatürk Üniversitesi İktisat Fakültesi Yayınları, Erzurum, 1977.
• Ünver, Mustafa, “Yusuf Kıssası Açısından Ahd-i Atîk ve Kur’an-ı Kerîm’e Karşılaştırmalı Bir Bakış”, Diyanet İlmi Dergi (Ayrı Basım), Cilt: 37, Sayı: 2, Nisan-Mayıs-Haziran 2001, ss.73-108.
• Wach, Joachim, Din Sosyolojisi, Çeviren: Ünver Günay, Erciyes Üniversitesi Yayınları, Yayın No: 4, Kayseri, 1990.
• Walsch, Neale Donald , Tanrı ile Sohbet 1, 1. Baskı, Çevirmen: Nil Gün, Ötesi Yayıncılık, İstanbul,1999.