Popüler İş Hayatı Yazarlarından Carnegie ve Casson’un Türk İşletmecilik Literatürüne Katkıları Üzerine Bir İnceleme

Year 2019, Supplement 1, 1017 - 1032, 22.02.2019

Ahmet Sait Özkul

https://doi.org/10.33206/mjss.496921

Abstract

Bu çalışmada popüler iş hayatı
yazarlarının Türkiye’de 1928 yılı öncesinde Osmanlıca olarak yayımlanan
kitapları incelenmektedir. Çalışma, Türkiye’deki işletmecilik ve
yönetim-organizasyon tarihi alanına katkı sağlama amacındadır. Türkiye’de, 19.
ve 20. yüzyıl işletmecilik bilgisine yönelik zeminin hazırlanmasında iktisadi
neşriyatın rolü büyüktür. Bu nedenle, öncelikle Osmanlı’da Batı odaklı iktisadi
neşriyatın gelişim sürecinden bahsedilmektedir. Bundan maksat işletmecilik
bilgisi içerikli eserlerin Türkiye’de hangi koşullarda ortaya çıktıklarını
tespit edebilmektir. Çalışma, iş hayatı ile ilgili Türkiye’de 1912 ve 1928
yıllarında yayımlanan iki eserin içeriklerine odaklanmaktadır. Bunlardan birisi
Andrew Carnegie tarafından yazılan “İş
İmparatorluğu-Gençlere Tarik-i Muvaffakiyet”, diğeri ise Herbert N. Casson
tarafından yazılan “İş-Ticaret Âleminin
16 Düsturu” adlı kitaplardır. Yapılan inceleme soncunda her iki kitabın,
“iş kurma”, “servet edinme” ve “imkanları değerlendirme” ve “ticaretle meşgul
olma” konularını destekleyici bir yaklaşım içerisinde oldukları görülmektedir.

Keywords

Ticaret, İş Yapmak, İş Kitapları

An Analysis on The Contributions of Popular Business Life Authors Carnegie and Casson on The Turkish Business Management Literature

Abstract

This study investigates the books of popular business life authors that were published in Ottoman Turkish in Turkey before 1928. It aims to contribute to the field of business management and history of management-organization in Turkey. The literature on economics had a significant role in the preparation of a basis for knowledge on business management in the 19th and 20th centuries in Turkey. Therefore, firstly the development process of Westernoriented economics literature in the Ottoman Empire is discussed. The reason for this is to determine the types of conditions under which works with business management content  emerged in Turkey. The study focuses on the contents of two works that were published in Turkey in 1912 and 1928 on business life. One of these is the book “İş İmparatorluğu-Gençlere Tarîk-i Muvaffakiyet” (original: The Empire of Business) by Andrew Carnegie, while the other is the book “İş-Ticaret Âleminin 16 Düsturu” (original: The Axioms of Business) by Herbert N. Casson. As a result of the analysis, it is seen that both books have approaches that are supportive of concepts of “establishing a business”, “gaining a fortune”, “utilizing opportunities” and “dealing with trade”. 

Keywords

Trade, Business, Business Books, Management Science

References

• Ağır, S. (2017). Osmanlı İktisat Düşüncesinde Bir Kalkınma Stratejisi Olarak Örnek Alma. Türkiye’de İktisadi Düşünce, İstanbul, İletişim, ss. 13-49.
• Badem, C. (2010). The Ottoman Crimean War (1853-1856), Leiden-Netherlands, Koninklijke Brill NV.
• Boratav, K. (2009). Türkiye İktisat Tarihi 1908-2007, Ankara, İmge.
• Carnegie, A. (1912). İş İmparatorluğu-Gençlere Tarîk-i Muvaffakiyyet, Asım Tevfik (Çev.), İstanbul, Dersaadet Kütüphane-i İslam ve Askerî.
• Casson, H. N. (1928). İŞ-Ticaret Âleminin 16 Düsturu, Mübahat (Çev.), İstanbul, İstanbul İktisat Matbaası.
• Combremont, J. de M. (1946). Carnegie Nasıl Milyarder Oldu?. Y. Bahar (Çev.), İstanbul, S. Süreyya Bükey Basımevi.
• Çakmak, D. (2011). Osmanlı İktisat Düşüncesinin Evrimi Societas ve Universitas Gerilimi, İstanbul, Libra.
• Dölen, E. (2009). Türkiye Üniversite Tarihi 1. Cilt-Osmanlı Döneminde Darülfünun 1863-1922, İstanbul, Bilgi Üniversitesi.
• Erçek, M. ve Üsdiken B. (2011). İşletme İktisadı: Türkiye’de Bir Akademik Disiplinin Oluşumu, Gelişimi ve Sönüşü. E. Tokdemir, Ö. Günçavdı ve S. S. Kayam (Ed.), Prof. Dr. Haydar Kazgan’a Armağan: Yakın Tarihimizin İktisadî Panoraması, ss. 229-260. Ankara, Türk Tarih Kurumu.
• Ertul, N. (Ed.), (2008). Ekonomi Basın Tarihi, İstanbul, Türkiye Gazeteciler Cemiyeti.
• Fındıkoğlu, Z. F. (1946). Türkiye’de İktisat Tedrisatı Tarihçesi Ve İktisat Fakültesi Teşkilatı, İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi İktisat ve İçtimaiyat Enstitüsü Yayınları, İstanbul, İsmail Aygün Matbaası.
• Güler, M. N. (2005). Günümüzdeki İktisat (Ekonomi) Biliminin Adlandırılma Problematiği. İslamî Araştırmalar Dergisi, 18(4), ss. 377-386.
• Güvemli, O. (2000). Türk Devletleri Muhasebe Tarihi, Cilt: 3, İstanbul, Avcıol.
• Keskin, N. E. (2006). Türkiye’de Kamu Yönetimi Disiplininin ‘Köken’ Sorunu. Amme İdaresi Dergisi, Cilt 39, Sayı 2, ss. 1-28.
• Koloğlu, O. (2007). Kapitalizme Geçişin İlk Aşamasında (1821-1875) Osmanlı Basını. Baykan, M., Aytuna, F., Celen B. (Ed.), Ortaylı, İ. (Genel Danışman), Loncadan Odaya, İstanbul, Müka Matbaa, ss. 136-145.
• Mardin, Ş. (2010). Türkiye’de iktisadî düşüncenin gelişmesi (1838-1918). Siyasal ve Sosyal Bilimler, İstanbul, İletişim, ss. 51-115.
• Oluç, M. (1959). İşletme Organizasyonu ve Sevk-ü İdaresi, Birinci Cilt, İstanbul, Sermet Matbaası.
• Ortaylı, İ. (1983). Osmanlılarda İlk Telif İktisat El Yazması. Yapıt-Toplumsal Araştırmalar Dergisi, Sayı: 46(1), Ekim-Kasım, ss. 37-44.
• Özkul, A. S. (2012). 19. Yüzyıl Türk Yükseköğretiminde İşletme Eğitimi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü̈ Dergisi, 2(6), ss. 223-241.
• Özkul, A. S. ve Çakırel Y. (2018). Fabrika Yönetimi Bilgisinin Tecrübe ve Gözlem Yoluyla Aktarımı Örneği: Binbaşı Ahmet Hamdi’nin ‘Fabrikacılık’ Adlı Eseri Üzerine Bir İnceleme. 23. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı, Trabzon, ss. 856-862.
• Tayşir, E. A. (2015). Harf Devrimi Öncesi Yayımlanan İşletme-İktisat Konulu Süreli Yayınlar Üzerine Bir Araştırma. 23. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiri Kitabı, Muğla, ss. 117-119.
• Topal, M., Erdemir, E. ve Kırlı, E. (2012). Tanzimat Dönemi Sanayileşme Hareketinin Türkiye’de İşletmecilik Anlayışının Oluşumuna Etkileri Hereke Fabrikası ve Nizamnamesi. SDÜ Fen Edebiyat Fakültesi Sosyal Bilimler Dergisi, 25, ss. 37-64.
• Tütengil, C. O. (1965-66). Türkçede İlk İktisat Kitabı Konusu ve Yeni Bir Eser Üzerine Notlar. İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesi Mecmuası, Cilt 25(1-2).