Keremet Köç Çizgi Filminin UNESCO Evrensel Değerler Perspektifinden İncelenmesi

Year 2025, Volume: 14 Issue: 3, 1070 - 1083, 10.07.2025

Ayday Ömürbekova , Uğur Ünal

https://doi.org/10.33206/mjss.1573122

Abstract

Bireylerin ve grupların değerleri hakkında bilgi edinmek, onların tutum ve davranışlarını anlamamıza yardımcı olmaktadır. Değer, bir varlığın ruhsal, toplumsal, ahlaki ya da estetik açıdan taşıdığı yüksek veya yararlı nitelik olarak tanımlanmaktadır. Aynı zamanda, değerler gelişim sürecindeki çocukların tutum ve davranışlarını şekillendirmektedir. Bu bağlamda, çocukların en fazla maruz kaldıkları medya içeriklerinden biri olan çizgi filmler yoluyla aktarılan değerlerin incelenmesi, değer eğitiminde oynadıkları rolü anlamak açısından önem arz etmektedir. Değerler eğitiminde kullanılan araçlardan biri de televizyondur. Son yıllarda çocukların en çok tercih ettiği televizyon programları arasında animasyon yapımları öne çıkmaktadır. Bu araştırma, çizgi filmlerde yer alan evrensel değerleri ve bu değerlere ne sıklıkta yer verildiğini belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Bu doğrultuda, okul öncesi dönem çocuklarını hedef alan "Keremet Köç" çizgi filminin içerdiği değerlerin UNESCO’nun Yaşayan Değerler Eğitimi Programı çerçevesinde belirlediği 12 evrensel değer temel alınarak incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırma kapsamında seçilen üç bölüm üzerinde yapılan analiz sonucunda, toplam 75 değer tespit edilmiştir. Bulgular, çizgi filmde en sık vurgulanan değerlerin sevgi (11), özgürlük (10) ve saygı (10) olduğunu ortaya koymuştur. Buna karşılık, barış (1) değeri en az işlenen evrensel değer olarak belirlenmiştir. Diğer değerlerin dağılımı ise sorumluluk (8), birlik/dayanışma (7), iş birliği (6), mutluluk (6), alçakgönüllülük (6), sadelik (4), hoşgörü (3) ve dürüstlük (3) şeklindedir. Bu bulgular, bazı değerlerin daha baskın şekilde işlendiğini, bazı değerlerin ise sınırlı kaldığını göstermektedir.

Keywords

Evrensel değerler , Çizgi film , Keremet Köç

Ethical Statement

“Keremet Köç Çizgi Filminin UNESCO Evrensel Değerler Perspektifinden İncelenmesi” başlıklı çalışmanın yazım sürecinde bilimsel kurallara, etik ve alıntı kurallarına uyulmuş; toplanan veriler üzerinde herhangi bir tahrifat yapılmamış ve bu çalışma herhangi başka bir akademik yayın ortamına değerlendirme için gönderilmemiştir. Bu araştırma doküman incelemesine dayalı olarak yapıldığından etik kurul kararı zorunluluğu bulunmamaktadır.

Analysis of the Keremet Köç Animated Series from the Perspective of UNESCO Universal Values

Abstract

Understanding the values of individuals and groups provides insight into their attitudes and behaviors. A value is defined as a high or beneficial quality that a being possesses in spiritual, social, moral, or aesthetic terms. Moreover, values shape children's attitudes and behaviors throughout their developmental process. In this context, examining the values conveyed through animated cartoons, one of the most frequently consumed media contents by children, is crucial for understanding their role in value education. Television is one of the primary tools used in value education. In recent years, animated productions have become some of the most preferred television programs among children. This study aims to identify the universal values represented in animated cartoons and examine the frequency of their occurrence. Specifically, it analyzes the values embedded in the Keremet Köç animated series, which targets preschool children, based on the 12 universal values outlined in UNESCO’s Living Values Education Program. An analysis of three selected episodes revealed a total of 75 instances of values. The findings indicate that the most frequently emphasized values in the cartoon are love (11), freedom (10), and respect (10). In contrast, peace (1) emerged as the least represented universal value. The distribution of other values is as follows: responsibility (8), unity/solidarity (7), cooperation (6), happiness (6), humility (6), simplicity (4), tolerance (3), and honesty (3). These findings suggest that certain values are more prominently featured, while others receive limited representation.

Keywords

Universal values , Cartoon , Keremet Köç

Ethical Statement

During the writing process of the study “Analysis of the Keremet Köç Animated Series from the Perspective of UNESCO Universal Values” scientific rules, ethical and citation rules were followed. No falsification was made on the collected data and this study was not sent to any other academic publication medium for evaluation. Since this research is based on document review, there is no requirement for an ethics committee decision.

References

• Acıbayev, D., Düyşekeev, K., & Çorobek, A. (2022). Жаш балдардын инсандык калыптануусундагы мультфильмдердин ролу жөнүндө [The role of cartoons in the personality development of young children]. С. Нааматов атындагы Нарын мамлекеттик университети, 8, 94-97.
• Akbalık, H. (2015). Değerler eğitimi bağlamında Hacı Bektaş-i Veli’nin eserlerinde yer alan eğitsel unsurlar (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Ankara Üniversitesi Açık Ders Malzemeleri. (t.y.). Karakter ve Değer Eğitimi: Değerlerin Sınıflandırılması. Erişim adresi: https://acikders.ankara.edu.tr/mod/resource/view.php?id=109078
• Bahar, H. İ. (2005). Sosyoloji. Uluslararası Stratejik Araştırmalar Kurumu (USAK) Yayınları.
• Bandura, A. (1977). Social Learning Theory. Prentice-Hall.
• Beldağ, A., & Yarar Kaptan, S. (2017). Arabalar filminin içerdiği değerlere ilişkin bir inceleme. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi (KEFAD), 18(2), 488-499.
• Brannon, D. (2008). Character education—a joint responsibility. Kappa Delta Pi Record, 44(1), 62-65.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi Yayınları.
• Calvert, S. L., & Wilson, B. J. (2008). The Handbook of Children, Media, and Development. Blackwell Publishing.
• Cengiz, Ş., & Duran, E. (2017). Okul öncesi dönemine ait hikâye ve masallardaki değerlerin incelenmesi. Türk Eğitim Derneği, 42(191).
• Demokrasi İlkokulu. (t.y.). Değerler Eğitimi. Erişim adresi: https://demokrasi.meb.k12.tr/icerikler/degerler- egitimi_11975149.html
• Dirican, R. (2013). 3-6 yaş grubu çocuklarına yönelik yayımlanan resimli hikâye kitaplarının bazı temel değerler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Gunter, B., & McAleer, J. L. (1997). Children and Television: The One-Eyed Monster? Routledge.
• Güzel-Candan, D., & Ergen, G. (2014). 3. sınıf hayat bilgisi ders kitaplarının temel evrensel değerleri içermesi bakımından incelenmesi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 134-161.
• Güngör, E. (1993). Değerler psikolojisi. Hollanda Türk Akademisyenler Birliği Vakfı Yayınları.
• Hall, E. T. (1987). Beyond Culture. Anchor Books.
• Hall, E. T. (1990). Understanding Cultural Differences. Intercultural Press.
• Hofstede, G. (2001). Culture's Consequences: Comparing Values, Behaviors, Institutions, and Organizations Across Nations. Sage Publications.
• Kadan, G., & Aral, N. (2017). Evrensel değerlerin çizgi filmler açısından incelenmesi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 4(6), 104-117.
• Kaymak, N., & Öğretir Özçelik, A. D. (2020). Evrensel değerler üzerine bir inceleme: Vikingler çizgi filmi örneği. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 41.
• Kaymak, N. (2020). Yerli ve yabancı çizgi filmlerin evrensel değerler bakımından incelenmesi (Yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Çocuk Gelişimi ve Eğitimi Anabilim Dalı.
• Landis, J. R., & Koch, G. G. (1977). The measurement of observer agreement for categorical data. Biometrics, 33(1), 159-174. https://doi.org/10.2307/2529310
• Lemish, D. (2010). Screening Gender on Children’s Television: The Views of Producers Around the World. Routledge.
• Satılganova, B. (2010, Şubat 19). Бөбөктөр сүйгөн «Керемет көч» [Children's beloved "Wonderful Road"]. Super İnfo. https://www.super.kg/article/show/3637
• Sak, R., Şahin Sak, İ. T., Öneren Şendil, Ç., & Nas, E. (2021). Bir araştırma yöntemi olarak doküman analizi. Kocaeli Üniversitesi Eğitim Dergisi, 4(1), 227-250.
• Şentürk, Ş., & Keskin, A. (2019). Rafadan Tayfa çizgi filminin milli ve evrensel değerler açısından değerlendirilmesi. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 20(Özel Sayı), 1-?. https://doi.org/10.17494/ogusbd
• Şerif, M. (1995). Sosyal kuralların psikolojisi. Alan Yayıncılık.
• Türk Dil Kurumu (TDK). (2017). Ahlak. Güncel Türkçe Sözlük. Retrieved January 15, 2018, from http://www.tdk.gov.tr/
• Ulusoy, K., & Dilmaç, B. (2015). Değerler eğitimi. Pegem A Yayıncılık.
• UNESCO. (2013). Intercultural competences: Conceptual and operational framework. UNESCO Publishing.
• Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. baskı). Seçkin Yayıncılık.
• Okuyan, F., Kapçak, B. C., & Sarpkaya, P. Y. (2016). Nitel araştırmada geçerlik ve güvenirlik. Adnan Menderes Üniversitesi, 12. https://eytepe.com/2017/10/22/nitel-arastirmalardagecerlik-ve-guvenirlik/. Erişim tarihi: 27 Nisan 2022.
• Özel, Ö., & Küçükkart, Z. (2023). TRT çocuk kanalındaki çizgi filmlerin değerler eğitimi açısından incelenmesi: “Akıllı Tavşan Momo” ve “Pırıl” örneği. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(2).
• Öztürk, M. (2021). Kültür ve İletişim: Kavramsal ve Kuramsal Yaklaşımlar. Alfa Yayınları.
• Schwartz, S. H. (2012). An Overview of the Schwartz Theory of Basic Values. Online Readings in Psychology and Culture, 2(1).
• Triandis, H. C. (1995). Individualism & Collectivism. Westview Press.