Dikkat Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu Tanılı Çocuklarda Nomofobi, Anksiyete, Depresyon Düzeyleri ve İlişkisinin İncelenmesi

Year 2025, Volume: 9 Issue: 2, 239 - 248, 31.08.2025

Öznur Adıgüzel Akman , Muhammed Sefa Gülseren , Merve İkinci , Beyza Nur Fani , Alper Yiğit Karakuş , Ceyda Taşpınar , Emre Uysal , Kardelen Tüzel , Kerime Özçelik , Nadide Mirza , Sena Yılmaz , Sıla Akcaalan , Zeynep Yılmaz , Mustafa Çağatay Büyükuysal

https://doi.org/10.29058/mjwbs.1721079

Abstract

Amaç: Nomofobi “telefonsuz kalma korkusu” olarak bilinir ve teknolojinin ruh sağlığı üzerindeki etkilerinden biri olarak görülmektedir. Dikkat
Eksikliği ve Hiperaktivite Bozukluğu (DEHB), dürtüsellik ve ödül sistemindeki hassasiyet nedeniyle nomofobiye ve aynı zamanda duygudurum
bozukluklarına yatkın olabilir. Bu çalışmada DEHB tanısı almış çocuklarda nomofobi, anksiyete, depresyon düzeyleri ve birbiriyle olan
ilişkisinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntemler: Çalışmaya, Ocak 2024-Mart 2025 tarihleri arasında Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi çocuk psikiyatri polikliniğine
başvuran, 6-16 yaş arası DEHB tanısı almış 51 çocuk ve 51 sağlıklı kontrol grubu dahil edilmiştir. Katılımcılara, duygulanım bozuklukları
ve şizofreni görüşme çizelgesi (K-SADS-PL), sosyo-demografik veri formu, Türkçe Nomofobi Ölçeği, Çocuklar için Durumluk Sürekli Kaygı
Envanteri ve Çocuklarda Depresyon Ölçeği uygulanmıştır Bulgular: Katılımcıların %39,2’si kız (n=40), %60,8’i erkek (n=62) olup, yaş ortalaması 11,53±3,02’dir. DEHB’li çocukların nomofobi
düzeyleri sağlıklı çocuklardan yüksek olsa da, bu fark istatistiksel olarak anlamlı değildi ve anksiyete ile depresyonla ilişkili bulunmadı. Ancak
nomofobinin “rahatlıktan feragat etme” alt ölçeği DEHB grubunda kontrol grubuna göre anlamlı derecede yüksekti (p=0,032). Ayrıca, DEHB’li
kız çocuklarının “iletişim kuramama” alt ölçeği puanları erkeklere göre anlamlı şekilde yüksekti (p=0,016). DEHB grubunun sürekli kaygı
düzeyleri ise belirgin ve anlamlı olarak yüksekti (p<0,001).
Sonuç: DEHB’li çocuklarda nomofobi, anksiyete ve depresyon ilişkisi sanıldığından daha karmaşık bir yapıya sahip gibi görünmektedir.
Nomofobi değerlendirmeleri toplam skorlarla değil, alt boyutlar ve klinik gruplar bazında yapılmalıdır. Özellikle “rahatlıktan feragat etme”
boyutu ve DEHB’li kızlarda dijital iletişimdeki hassasiyet göz önünde bulundurulmalıdır

Keywords

Anksiyete , depresyon , dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu , dijital bağımlılık , nomofobi

Investigation of Nomophobia, Anxiety, and Depression Levels and Their Relationships in Children Diagnosed with Attention Deficit Hyperactivity Disorder

Abstract

Aim: Nomophobia, known as the "fear of being without a phone," is considered one of the effects of technology on mental health. Individuals
with Attention Deficit Hyperactivity Disorder (ADHD) may be prone to nomophobia and mood disorders due to impulsivity and sensitivity
in the reward system. This study aimed to evaluate the levels of nomophobia, anxiety, and depression and their relationships in children
diagnosed with ADHD.
Material and Methods: The study included 51 children aged 6 to 16 years diagnosed with ADHD and 51 healthy controls who were
referred to the Child Psychiatry Outpatient Clinic of Zonguldak Bulent Ecevit University between January 2024 and March 2025. Participants
were assessed using the Kiddie Schedule for Affective Disorders and Schizophrenia–Present and Lifetime Version (K-SADS-PL), a sociodemographic
data form, the Turkish Nomophobia Scale, the State-Trait Anxiety Inventory for Children, and the Children's Depression
Inventory.
Results: Of the participants, 39.2% were female (n=40) and 60.8% were male (n=62), with a mean age of 11.53 ± 3.02 years. Although
children with ADHD had higher nomophobia levels than healthy controls, this difference was not statistically significant and was not associated
with anxiety or depression levels. However, the “Giving up convenience (GC)” subscale of nmophobia was significantly higher in the ADHD
group compared to controls (p=0.032). Additionally, female children with ADHD scored significantly higher than males on the “Not being
able to communicate (NC)” subscale (p=0.016). The trait anxiety levels in the ADHD group were notably and significantly higher (p<0.001).
Conclusion: The relationship between nomophobia, anxiety, and depression in children with ADHD appears to be more complex than
previously thought. Nomophobia assessments should be conducted based on subdimensions and clinical groups rather than total scores.
Particular attention should be given to the "giving up comfort" dimension and the sensitivity in digital communication observed in girls with
ADHD. To the best of our knowledge, our study is among the first in the literature to examine the relationship between nomophobia subscales
and anxiety and depression in children with ADHD.

Keywords

Attention deficit and hyperactivity disorder , anxiety , depression , digital addiction , nomophobia

References

• 1. American Psychiatric Association. Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders (5th ed). Washington, DC: American Psychiatric Publishing; 2013.
• 2. Anand D, Colpo GD, Zeni G, Zeni CP, Teixeira AL. Attention- Deficit/Hyperactivity Disorder And Inflammation: What Does Current Knowledge Tell Us? A Systematic Review. Front Psychiatry [Internet]. 2017 Nov 9 [cited 2024 Dec 27];8. Available from: https://www.frontiersin.org/journals/psychiatry/articles/ 10.3389/fpsyt.2017.00228/full
• 3. Polanczyk G, De Lima MS, Horta BL, Biederman J, Rohde LA. The Worldwide Prevalence of ADHD: A Systematic Review and Metaregression Analysis. Am J Psychiatry. 2007 Jun;164(6):942–8.
• 4. Spencer TJ, Biederman J, Mick E. Attention-deficit/hyperactivity disorder: diagnosis, lifespan, comorbidities, and neurobiology. J Pediatr Psychol. 2007;32(6):631–42.
• 5. Bortolanza SC, Padua MK, Nardi AE, King ALS. Nomophobia in the last decade: a systematic review. 2021 [cited 2025 Jan 21]; Available from: https://www.researchgate.net/ profile/Antonio-Nardi/publication/357534823_Nomophobia_ in_the_last_decade_a_systematic_review/links/61d- 2f098d45006081687e5a3/Nomophobia-in-the-last-decade- a-systematic-review.pdf
• 6. Erdem H, Kalkın G, Türen U, Deniz M. Üni̇versi̇te Öğrenci̇leri̇nde Mobi̇l Telefon Yoksunluğu Korkusunun (nomofobi̇) Akademi̇k Başarıya Etki̇si̇. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilim Fakültesi Derg. 2016 Sep 5;21(3):0–0.
• 7. Behadili S, Jabar H, Tahlok W, Abdulsahib S. No Mobile Phobia Phenomenon _ A Review. Iraqi J Electr Electron Eng. 2021 Jun 1;17(1):1–11.
• 8. Kultaş S. Ergenlerde nomofobi ve sosyal medya bağımlılığının; psikiyatrik semptomlar, benlik saygısı, algılanan ebeveyn tutumu ile ilişkisi. 2024 [cited 2025 Jan 21]; Available from: https:// hdl.handle.net/20.500.12452/18872
• 9. Sergeant J. The cognitive-energetic model: an empirical approach to Attention-Deficit Hyperactivity Disorder. Neurosci Biobehav Rev. 2000 Jan 1;24(1):7–12.
• 10. Bayrak B. İstanbul`da bir grup ergen üzerinde cep telefonundan ayrı kalma korkusu (Nomofobi), bağlanma özellikleri, ruhsal ve davranışsal sorunlar arasındaki ilişkinin incelenmesi [İnternet] [masterThesis]. Sosyal Bilimler Enstitüsü; 2018 [cited 2025 Jan 21]. Available from: https://acikbilim.yok.gov.tr/handle/ 20.500.12812/627706
• 11. Billieux J, Maurage P, Lopez-Fernandez O, Kuss DJ, Griffiths MD. Can Disordered Mobile Phone Use Be Considered a Behavioral Addiction? An Update on Current Evidence and a Comprehensive Model for Future Research. Curr Addict Rep. 2015 Jun 1;2(2):156–62.
• 12. Erdoğan ŞNE, Akbıyık D. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Bulguları ve Nomofobi İlişkisi. Turk J Fam Pract. 2023 Mar 15;27(1):14–20.
• 13. Kuscu TD, Gumustas F, Rodopman Arman A, Goksu M. The relationship between nomophobia and psychiatric symptoms in adolescents. Int J Psychiatry Clin Pract. 2021 Mar 1;25(1):56– 61.
• 14. Ünal F, Öktem F, Çetin Çuhadaroğlu F, Çengel Kültür SE, AKDEMİ D, Foto Özdemir D, et al. Reliability and validity of the schedule for affective disorders and schizophrenia for schoolage children-present and lifetime version, DSM-5 November 2016-Turkish adaptation (K-SADS-PL-DSM-5-T). Turk J Psychiatry [Internet]. 2019 [cited 2024 Jun 7];30(1). Available from: https://www.turkpsikiyatri.com/PDF/C30S1/en/TPD_18036_ UNAL_reliability_P.pdf
• 15. Yıldırım O. Ergenlerde akıllı telefondan yoksun kalma korkusu (nomofobi) ile sosyodemografik değişkenler, temel psikolojik ihtiyaçlar, sürekli kaygı ve mutluluk arasındaki ilişkinin incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Bilim Enstitüsü. 2019;
• 16. Gökler ME, Bulut YE. Akıllı Telefon Uygulamasına Dayalı Bağımlılık Ölçeği’nin Türkçe Sürümünün Geçerlilik ve Güvenilirliğinin Değerlendirilmesi. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi Ve Araştırmalar Derg. 2019;8(2):100–6.
• 17. Spielberger CD, Vagg PR, Barker LR, Donham GW, Westberry LG. The factor structure of the State–Trait Anxiety Inventory. In Sarason IG, Spielberger CD (Eds), Stress and anxiety, New York: Hemisphere/Wiley, 1980;7:95-109.
• 18. Öy B. Çocuklar için depresyon ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikiyatri Dergisi 1991;2(2):132-136.
• 19. Singh RK, Kaushik RM, Goel D, Kaushik R. Association between iron deficiency anemia and chronic daily headache: A case-control study. Cephalalgia. 2023 Feb;43(2):03331024221143540.
• 20. Wallace J, Boers E, Ouellet J, Afzali MH, Conrod P. Screen time, impulsivity, neuropsychological functions and their relationship to growth in adolescent attention-deficit/hyperactivity disorder symptoms. Sci Rep. 2023 Oct 23;13:18108.
• 21. Rajguru AJ, Mishra AK, Bhargava R, Sarkar S, Balhara YPS. Exploring risk factors and determinants: A scoping review of factors associated with nomophobia. Indian J Psychiatry. 2024 Jul;66(7):591–602.
• 22. Menekşe Nazlı Aker NYS. Gebelerde Nomofobi Sıklığı ve Depresyon, Anksiyete, Stres İlişkisi. J Acad Res Nurs. 2025 Apr 29;11(1):41–6.
• 23. Gezgin DM, Hamutoglu NB, Sezen-Gultekin G, Ayas T. The Relationship between Nomophobia and Loneliness among Turkish Adolescents. Int J Res Educ Sci. 2018;4(2):358–74.
• 24. Yildirim C, Correia AP. Exploring the dimensions of nomophobia: Development and validation of a self-reported questionnaire. Comput Hum Behav. 2015;49:130–7.
• 25. Oh Y, Yoon HJ, Kim JH, Joung YS. Trait anxiety as a mediator of the association between attention deficit hyperactivity disorder symptom severity and functional impairment. Clin Psychopharmacol Neurosci. 2018;16(4):407.
• 26. Yurteri N. Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu olan ergenlerde bilinçli farkındalık. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilim Enstitüsü Derg. 2021;11(1):76–81.
• 27. Gökçe S, Ayaz AB, Arman AR, Kayan E. Dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu ile kaygı belirtileri ilişkisi. Düşünen Adam J Psychiatry Neurol Sci. 2015;28(2):103–11.
• 28. Roy A, Oldehinkel AJ, Verhulst FC, Ormel J, Hartman CA. Anxiety and Disruptive Behavior Mediate Pathways From Attention- Deficit/Hyperactivity Disorder to Depression. J Clin Psychiatry. 2014 Feb 15;75(02):e108–13.
• 29. Kwon M, Lee JY, Won WY, Park JW, Min JA, Hahn C, et al. Development and Validation of a Smartphone Addiction Scale (SAS). PLOS ONE. 2013 Feb 27;8(2):e56936.
• 30. Sharma M, Amandeep, Mathur DM, Jeenger J. Nomophobia and its relationship with depression, anxiety, and quality of life in adolescents. Ind Psychiatry J. 2019 Dec;28(2):231.
• 31. Özbay SÇ, Sarıkahya SD, Özbay Ö, Akçam A, Kanbay Y. Nomofobinin Dijital Oyun Bağımlılığı Üzerindeki Etkisinde Cinsiyetin Düzenleyicilik Rolü. Bağımlılık Derg. 24(3):325–33.
• 32. Özbek V. Lise öğrencilerinde farklı bağlanma stilleri ve yetiştirilme tutumlarının nomofobi düzeyleri ile ilişkileri ve duygu düzenleme becerilerinin bu değişkenler arasındaki biçimlendirici rolü. 2021 Jan 1 [cited 2025 Jul 19]; Available from: https://acikerisim.topkapi.edu.tr/yayin/1750586
• 33. Apak E, Yaman ÖM. Üniversite Öğrencilerinde Nomofobi Yaygınlığı ve Nomofobi ile Sosyal Fobi Arasındaki İlişki: Bingöl Üniversitesi Örneklemi. Addicta Turk J Addict [Internet]. 2019 [cited 2025 Jul 19];6(3). Available from: https://www.omermiracyaman. com/sites/default/files/makale/universite-ogrencilerinde- nomofobi-yayginligi-ve-nomofobi-ile-sosyal-fobi-arasindaki- iliski-bingol.pdf