Okul Tükenmişliği ve Algılanan Akademik Başarının Ortaokul Öğrencilerinin Okul İklimi Algıları Üzerindeki Etkisinin İncelenmesi

Yıl 2020, Cilt: 4 Sayı: 6, 1 - 8, 30.12.2020

İrem Şahin

Öz

Bu araştırmanın amacı, ortaokul düzeyinde eğitimlerine devam eden öğrencileri okul tükenmişlik düzeyleri ve akademik başarı algılarının okul iklimini algılama biçimlerini nasıl etkilediğini ortaya koymaktır. Bu amaçtan hareketle, bu çalışmaya 2014–2015 eğitim öğretim yılında Ankara’da Çankaya İlçesi’ne bağlı üç ortaokulda öğrenimlerine devam etmekte olan 153’ü kız (% 48.7) ve 161’i erkek (% 51.3) olmak üzere toplam 314 öğrenci katılmıştır. Çalışmaya katılan öğrenciler uygun örnekleme yöntemi ile seçilmiştir. Çalışmadan elde edilen veriler; Okul İklimi Ölçeği (2010), İlköğretim II. Kademe Öğrencileri için Okul Tükenmişliği Ölçeği (2011) ve öğrencilerin demografik bilgilerini tespit etmek amacıyla hazırlanan Kişisel Bilgi Formu aracılığıyla toplanmıştır. Verilerin analizinde SPSS ve Jamovi paket programları kullanılmıştır. Elde edilen bulgular; okul iklimi, okul tükenmişliği ve akademik başarı algısı değişkenleri arasında anlamlı bir ilişki olduğunu ve ortaokul öğrencilerinin okul tükenmişliği düzeyleri ile akademik başarı algılarının, okul iklimi algılarını anlamlı bir biçimde yordadığını göstermektedir. Elde edilen sonuçlar, ilgili alan yazın ışığında tartışılmış ve araştırmacılara önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

okul iklimi, okul tükenmişliği, akademik başarı, ortaokul öğrencileri

Kaynakça

• Acarbay, F. Y. (2006). Kapsamlı okul iklimini değerlendirme ölçeğinin(öğrenci formu) Türkçe dilsel eşdeğerlik gerçerlik ve güvenirlik çalışması. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi) Yeditepe Üniversitesi: İstanbul.
• Akman, Y. (2010). İlköğretim ikinci kademe öğrencilerini şiddet ve okul iklimi algıları arasındaki ilişki (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi) Gazi Üniversitesi: Ankara.
• Arıman, F. (2007). İlköğretim 7. ve 8. Sınıf öğrencilerinin zorbalık eğilimleri ile okul iklimi algıları arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi) Yeditepe Üniversitesi: İstanbul.
• Aypay, A. (2011). İlköğretim ikinci kademe öğrencileri için okul tükenmişliği ölçeği: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(2), 511-527.
• Aypay, A. ve Eryılmaz, A. (2011). Lise öğrencilerinin öznel iyi oluşları ve okul tükenmişliği arasındaki ilişkiler. International Online Journal of Educational Science, 3(1), 181-199.
• Bayar, Y. ve Uçanok, Z. (2012). Ergenlerin dâhil oldukları zorbalık statülerine göre okul sosyal iklimi ve genellenmiş akran algıları. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(4), 2337-2358.
• Caldarella, P., Shatzer, R.H., Gray, K.M., Young, K.R. and Young, E.L. (2011) The effects of school-wide possitve behaivor support on middle school climate and student outcomes. Research in Middle Level Education Online, 35(4), 1-14.
• Cırcır, O. (2018). Ergenlerde, okul tükenmişlik düzeylerinin aleksitimi ve okul iklimi açısından yordanması (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi: Konya.
• Çalık, T. ve Kurt, T. (2010). Okul iklimi ölçeği’nin geliştirilmesi. Eğitim ve Bilim, 35(157), 168-180.
• Çalık, T., Özbay, Y., Özer, A., Kurt, T. ve Kandemir, M. (2009). İlköğretim okulu öğrencilerinin zorbalık statülerinin okul iklimi, prososyal davranışlar, temel ihtiyaçlar ve cinsiyet değişkenine göre incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Yönetimi, 15(60), 555-576.
• Çetinkaya Yıldız, E. ve Hatipoğlu Sümer, Z. (2010). Saldırgan davranışlarını yordamada çevresel risk, çevresel güvenlik ve okul iklimi algısı. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Derneği, 4(34), 161-173.
• Güçkıran, R. Y. (2008). İlköğretim okulu öğrencilerinin okul iklimi algıları ile saldırganlık düzeyleri arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi: İstanbul.
• Haynes, N. M., Emmons, C., & Ben-Avie, M. (1997). School climate as a factor in student adjustment and achievement. Journal of educational and psychological consultation, 8(3), 321-329.
• Hoy, W. K. (2003). School Climate. In J. W. Guthrie (Ed.), Encylopedia of education (second edition) (ss.2121-2124), New York: Thompson Gale.
• Hoy, W. K., Tarter, C. J., & Kottkamp, R. B. (1991). Open schools, healthy schools: Measuring organizational climate. Corwin Press.
• Jones, A., & Shindler, J. (2016). Exploring the School Climate-Student Achievement Connection: Making Sense of Why the First Precedes the Second. Educational Leadership and Administration, 27, 35.
• Kutsal, D. ve Bilge, F. (2012). Lise öğrencilerinin tükenmişlik ve sosyal destek düzeyleri. Eğitim ve Bilim, 37(164), 283-297.
• Laursen, B., Bukowski, W. M., Nurmi, J.-E., Marion, D., Salmela-Aro, K., & Kiuru, N. (2010). Opposites detract: Middle school peer group antipathies. Journal of Experimental Child Psychology, 106, 240-256.
• MacNeil, A. J., Prater, D. L., & Busch, S. (2009). The effects of school culture and climate on student achievement. International Journal of Leadership in Education, 12(1), 73-84.
• Omay, H. (2008). İlköğretim okulu öğrencilerinin okul iklimi algıları ile saldırganlık ölçeği puanları arasındaki ilişkinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yeditepe Üniversitesi: İstanbul.
• Osher, D., Spier, E., Kendziora, K., & Cai, C. (2009). Improving academic achievement through improving school climate and student connectedness. In Annual Meeting of the American Educational Research Association, San Diego, CA.
• Özdemir, A. (2002). Sağlıklı okul ikliminin çeşitli görünümleri ve öğrenci başarısı. Kastamonu Eğitim Dergisi, 10(1), 39-46.
• Peterson, R. L., & Skiba, R. (2001). Creating school climates that prevent school violence. The Clearing House, 74(3), 155-163.
• Rapti, D. (2013). School climate as an important component in school effectiveness. Academicus International Scientific Journal, 4(08), 110-125.
• Ross, D. J., & Cozzens, J. A. (2016). The Principalship: Essential Core Competencies for Instructional Leadership and Its Impact on School Climate. Journal Of Education And Training Studies, 4(9), 162-176.
• Salmela-Aro, K., Kiuru, N., Pietikäinen, M., & Jokela, J. (2008). Does school matter? The role of school context in adolescents' school-related burnout. European Psychologist, 13(1), 12.
• Saraç, K. (2015). Okul ikliminin ortaokul öğrencilerinin algılarına göre değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Eskişehir Osmangazi Üniversitesi: Eskişehir.
• Seçer, I. ve Gençdoğan, B . (2012). The Analysis of the School Burnout in Secondary Education Students in Terms of Various Variables. Turkish Journal of Education, 1 (2), . DOI: 10.19128/turje.181045
• Senemoğlu, N. (2018). Gelişim, öğrenme ve öğretim. Ankara: Pegem A Yayınları.
• Sulu Çavumirza, E. (2012). İlköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin sahip oldukları bazı değişkenler ve algıladıkları okul iklimi bakımından seviye belirleme sınavında aldıkları puanların değerlendirilmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Necmettin Erbakan Üniversitesi: Konya.
• The jamovi project (2019). jamovi. (Version 1.1) [Computer Software]. Retrieved from https://www.jamovi.org.
• Uline, C., & Tschannen-Moran, M. (2008). The walls speak: The interplay of quality facilities, school climate, and student achievement. Journal of Educational Administration, 46(1), 55-73.
• Yang, H. J., & Farn, C. K. (2005). An investigation the factors affecting MIS student burnout in technical-vocational college. Computers in human behavior, 21(6), 917-932.