Billûr Kalp Romanında Toplumsal Değişmeye ilişkin Unsurlar / The Elements about Social Evaluation in the Novel Billûr Kalp

Year 2015, Volume: 12 Issue: 32, 285 - 307, 30.12.2015

Yahya Aydın

Abstract

Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın 1924 yılında yazdığı ve 1926 yılında yayımladığı Billûr Kalp romanı, I. Dünya Savaşı sonrasında toplumumuzda baş gösteren ve bazılarının kökenleri Tanzimat’a kadar uzanan birtakım meselelere eğilir. Bunlar; savaş sonrasında yaşanan yoksulluk, işsizlik, azınlıklar, zihniyet değişimi, alafrangalık, eğitim özellikle kadın kavramlarıyla ilgilidir. Billûr Kalp romanı, savaş sonrası yılların toplumsal bir panoramasını vermesi bakımından önemlidir. Billûr Kalp romanında, yazarın azınlıkları öteki olarak görme eğilimi ağır basarken, savaş sırasında bozulan ekonomik durum gözler önüne serilir ve ortaya çıkan sefih harp zenginleri tenkit edilir. Gündelik hayatta ve mekânda meydana gelen değişiklikler, çeşitli boyutlarıyla yer yer grotesk biçimde dikkatlere sunulur. Hüseyin Rahmi’nin Batı’ya bakışını aşk-nefret ilişkisi bağlamında ele aldığı, İstibdat dönemini sert bir şekilde eleştirdiği dikkati çeker. Kamusal alana çıkmak zorunda kalan Türk kadının acıklı serüveni, yazarın ahlâkçı tutumuyla birlikte okuyucuya yansıtılır. Dönemin eğitimi de diğer bütün kurumlar ve değerler gibi kokuşmuştur. Alafrangalar ise, çağdaşlaşmayı yanlış ve yüzeysel olarak algılayan tipler olarak tasvir edilir. 

Keywords

Hüseyin Rahmi, Billûr Kalp, Toplumsal Değişme, Azınlıklar, Kadın

THE ELEMENTS ABOUT SOCIAL EVALUATION IN THE NOVEL BİLLÛR KALP

Abstract

The novel Billûr Kalp, which was written 1924 by Hüseyin Rahmi Gürpınar and was printed 1926, is concerned with problems which seen our society after World War I. And the root of some of
them was extended Tanzimat. These are related to concept safter-war period poverty, unemployment, minorities, mentality transformation, imitation of European ways, education, particularly female. Billûr Kalp novel is important to give the social panorama about after-war period. In Billûr Kalp novel, it is captured economic crisis at war period while author’s tendency which minorities are outsider is overbearing and it is criticised new debauched war haves. It is brought to attention the daily routine and place changes in a grotesque manne rwith various dimensions. It is noticed that Hüseyin Rahmi discussed West withlove-hatred context and flayed autocracy period. Tragic exploit of Turkish women which were forced to be in public sphere with author’s morality position is reflected readers. Education of that period was degenerated like the other institutions and values. It is depicted the people Europe anstyle was superficially misperceived the modernization.

Keywords

Hüseyin Rahmi, Billûr kalp, Social Changing, Minorities, Female

References

• Altıok. F. (1979). Türk Yazınında Kadın İmgesi. (Derleyen: Nermin Abadan Unat). Türk Toplumunda Kadın. Ankara: Türk Sosyal Bilimler Derneği Yayınları. s.317-329.
• Berkes. N. (1945). Hüseyin Rahmi’nin Sosyal Görüşleri. AÜDTC Fakültesi Dergisi. C:3. Nr.3. 3-17.
• --------------. (2006). Türkiye’de Çağdaşlaşma. İstanbul: YKY.
• Duben A.- C. Behar. (1998). İstanbul Haneleri Evlilik, Aile ve Doğurganlık 1880-1940. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Gürbilek. N. (2010). Kötü Çocuk Türk. İstanbul: Metis Yayınları.
• Gürpınar. H. R. (1967). Billûr Kalp. İstanbul: Atlas Kitabevi.
• -------------------. Tarihsiz), Sanat ve Edebiyat (Derleyen: Abdullah Tanrınınkulu; Sadeleştiren: H. Adnan Önelçin). Ankara: Oğlak Yayınları.
• -------------------. 1998). Cadı Çarpıyor/Şakavet-İ Edebiyye (Günümüz Türkçesi: Kemal Bek). İstanbul: Özgür Yayınları.
• -------------------. (2002). Gazetecilikte Son Yazılarım 2 (Derleyen Ve Yeni Yazıya Çevirerek Yayıma Hazırlayan: Abdullah-Gülçin Tanrınınkulu). İstanbul: Özgür Yayınları.
• Kandiyoti. D.(2011). Cariyeler, Bacılar, Yurttaşlar Kimlikler ve Toplumsal Dönüşümler. İstanbul: Metis Yayınları.
• Kaplan, M. (1976). Türk Edebiyatı Üzerinde Araştırmalar 1. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Karpat, K. (1962). Türk Edebiyatında Sosyal Konular. İstanbul: Varlık Yayınları.
• Keyder. Ç. (1993). Türkiye’de Devlet ve Sınıflar. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Mardin. Ş.(2007). Türk Modernleşmesi/Makaleler 4 (Derleyenler: Mümtaz’er Türköne-Tuncay Önder). İstanbul: İletişim Yayınları.
• Millas. H. (2005). Türk Ve Yunan Romanlarında “Öteki” ve Kimlik. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Moran. B. (2012). Türk Romanına Eleştirel Bir Bakış 1. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Önertoy. O. (1984) Cumhuriyet Dönemi Türk Roman ve Öyküsü. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Serdar, A. (2007), Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın Romanlarında Ahlâk Sorunsalı. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Bilkent Üniversitesi Ekonomi ve Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Sevengil. R. A. (1944). Hüseyin Rahmi Gürpınar. İstanbul: Hilmi Kitabevi.
• Sevinçli. E. (1990). Hüseyin Rahmi Gürpınar. İstanbul: Arba Yayınları.
• Toker. Ş. (1990). Hüseyin Rahmi Gürpınar’ın Romanlarında Alafranga Tipler. İzmir: Ege Üniversitesi Basımevi.
• Toprak. Z. (1995). Türkiye’de Ekonomi ve Toplum Milli İktisat-Milli Burjuvazi. İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
• -------------. (2013). Türkiye’de Popülizm 1908-1923, İstanbul: Doğan Kitap.
• Unat. N. A. (1979). Toplumsal Değişme ve Türk Kadını. (Derleyen: Nermin Abadan Unat). Türk Toplumunda Kadın. Ankara: Türk Sosyal Bilimler Derneği Yayınları. s.15-43.
• Watt. I. (2007). Romanın Yükselişi/Defoe, Richardson Ve Fielding Üzerine İncelemeler. İstanbul: Metis Yayınları.