Bazı patlıcan anaç adaylarının tuzluluğa tolerans düzeylerinin belirlenmesi

Year 2023, , 71 - 91, 07.04.2023

Şeyma Sarıbaş , Ahmet Balkaya , Dilek Kandemir , Hakan Arslan

https://doi.org/10.37908/mkutbd.1158795

Abstract

Bu araştırmanın amacı, anaç performansları yönünden öne çıkan türler arası melez patlıcan anaç adaylarının, kontrollü koşullarda tuz stresine karşı dayanım düzeylerinin belirlenmesidir. Araştırmada genetik materyal olarak, 0832.STZ.2014 no’lu SAN-TEZ Projesi kapsamında geliştirilmiş olan 8 adet türlerarası melez patlıcan anaç adayı (Solanum melongena x Solanum aethiopicum) değerlendirilmiştir. Ayrıca AGR-703 ve AGR-704 ticari hibrit patlıcan anaçları kullanılmıştır. Aşılı bitkilerin elde edilmesinde Karabey F1 çeşidi de kalem olarak kullanılmıştır. Tuz stresi uygulanan aşılı ve aşısız patlıcan fidelerinde, incelenen kriterler yönünden artan tuz düzeyine bağlı olarak kontrol bitkilerine göre değişen oranlarda azalışlar olduğu belirlenmiştir. Farklı tuz dozları ile oluşturulan tuz stresi aşılı ve aşısız patlıcan fidelerinin bitki büyüme ve gelişmesini olumsuz yönde etkilemiştir. Ancak bu olumsuz tepkiler, anaç/kalem kombinasyonlarına bağlı olarak farklılıklar göstermiştir. Araştırma sonucunda, fide aşamasındaki aşılı patlıcan genotiplerinin aşısız Karabey çeşidine oranla daha iyi bir performans gösterdiği, tuz stresi koşullarında en iyi performans gösteren kombinasyonların AGR-704/K ticari anaç/kalem kombinasyonu ile RS-5/K ve RS-7/K anaç/kalem kombinasyonlarının olduğu belirlenmiştir. Araştırma sonucunda; anaç kullanımının sadece toprak kökenli biyotik etmenlere karşı değil, abiyotik stres faktörlerine karşı da etkin bir mücadele yöntemi olduğu ve tuz stresinin olumsuz etkilerinin önemli düzeyde azaltılabileceği sonucuna varılmıştır.

Keywords

patlıcan, hibrit anaç, aşılı fide, tuz stresi, büyüme

Supporting Institution

TÜBİTAK

Project Number

119O009

Thanks

Bu çalışma, 119O009 nolu proje kapsamında TÜBİTAK tarafından desteklenmiştir. Yazarlar desteklerinden dolayı TÜBİTAK’a teşekkür eder. Araştırmada kullanılan bitkisel materyallerin teminini sağlayan Genetika Tohum Tarım San. ve Tic. Ltd. Şti. Genel Müdürü Dr. Ahmet SEÇİM ve ekibine teşekkürlerini sunarız.

Determination of salinity tolerance levels of some eggplant rootstock candidates

Abstract

This study aimed to determine the resistance levels of eggplant rootstocks, which were salt stress tolerant under controlled conditions, of interspecies hybrid eggplant rootstock candidates that stand out in terms of many characteristics. As genetic material in the research, 8 interspecies hybrid eggplant rootstock candidates (Solanum melongena x Solanum aethiopicum) developed within the scope of SAN-TEZ Project no. 0832.STZ.2014 was evaluated. In addition, AGR-703 and AGR-704 commercial hybrid eggplant rootstocks were used. Karabey F1 variety was used as a scion in obtaining grafted plants. It was determined that grafted and ungrafted eggplant plants, subjected to salt stress, decreased at varying rates compared to control plants, depending on the increased salt level in terms of the criteria examined. The salt stress created by different salt doses adversely affected the growth and development of grafted and ungrafted eggplant plants. However, these adverse reactions differed depending on rootstock/scion combinations. In conclusion, it was determined that the grafted eggplant genotypes performed better than the ungrafted Karabey variety. The best-performing combinations under salt stress conditions were determined to be AGR-704/K commercial rootstock/scion combination and RS-5/K and RS-7/K rootstock/scion combinations. As a result of the research, It was concluded that rootstock use is an effective control method against soil-based biotic factors and abiotic stress factors: It can significantly reduce the adverse effects of salt stress.

Keywords

Eggplant, hybrid rootstock, grafted seedling, salt stress, growth

Project Number

119O009

References

• Akıncı IE, Akıncı S, Yılmaz K, Dikici H (2004) Response of eggplant varieties (Solanum melongena) to salinity in germination and seedling stages. N. Z. J. Crop Hortic. Sci. 32: 193–200.
• Akıncı Ş, Lösel DM (2012). Plant water-stress response mechanisms, In: Water Stress (Eds. Rahman MMI), Intech, Rijeka. pp 15-42.
• Almeida DM, Oliveira MM, Saibo NJM (2017) Regulation of Na+ and K+ homeostasis in plants: Towards improved salt stress tolerance in crop plants. Genet. Mol. Biol. 40: 326–345.
• Anonymous (2020) FAO Bitkisel Üretim İstatistikleri. https://faostat.org (Erişim Tarihi: 03 Ağustos 2022).
• Anonymous (2021) TUİK Bitkisel Üretim İstatistikleri. https:// biruni.tuik.gov.tr/bitkiselapp/bitkisel.zul (Erişim Tarihi: 03 Ağustos 2022).
• Ashraf M, Iram A (2005) Drought stress induced changes in some organic substances in nodules and other plant parts of two potential legumes differing in salt tolerance. Flora: Morphol. Distrib. Funct. Ecol. Plants 200(6): 535-546.
• Asraf M (2004) Some important physiological selection criteria for salt tolerance in plants. Flora: Morphol. Distrib. Funct. Ecol. Plants 199: 361-376.
• Assaha DVM, Ueda A, Saneoka H, Al-Yahyai R, Yaish MW (2017) The role of Na+ and K+ transporters in salt stress adaptation in glycophytes. Front. Physiol. 8: 509.
• Balkaya A, Yıldız S, Horuz A, Doğru SM (2016) Effects of salt stress on vegetative growth parameters and ion accumulations in cucurbit rootstock genotypes. Ekin J. 2(2):11-24.
• Balkaya A (2014) Aşılı sebze üretiminde kullanılan anaçlar. TÜRKTOB Türkiye Tohumcular Birliği Dergisi, 3(106): 4-7.
• Brenes M, Pérez J, González-Orenga S, Solana A, Boscaiu M, Prohens J, Plazas M, Fita A, Vicente O (2020) Comparative studies on the physiological and biochemical responses to salt stress of eggplant (Solanum melongena) and its rootstock S. torvum. Agriculture 10(8): 328-348.
• Bresler E, McNeal BL, Carter DL (1982) Saline and sodic soils: principles-dynamics-modeling, Springer Science & Business Media, Berlin. pp 236.
• Bsoul EY, Jaradat SP, Al-Kofahi P, Al-Hammouri AA, Alkhatib R (2016). Growth, water relation and physiological responses of three eggplant cultivars under different salinity levels. Jordan J. Biol. Sci. 9(2): 123-130.
• Canizares KAL, Goto R, Vilas BRL (2000) Yield and nutrient content in Japanese cucumber grafted on squash. Horticultura Argentina 19(47): 5-10.
• Cappelli C, Stravato VM, Rotino GL, Buonaurio R (1995) Sources of resistance among Solanum spp. to an Italian isolate of Fusarium oxisporum f. sp. melongenae. IXth meeting on genetics and breeding on Capsicum and eggplant EUCARPIA.
• Daşgan HY, Koç S, Ekici B, Aktaş H, Abak K (2006) Bazı fasulye ve börülce genotiplerinin tuz stresine tepkileri. Alatarım 5(1): 23-31.
• El-Shraiy A, Mostafa MA, Zaghlool SA, Shehata SAM (2011). Alleviation of salt injury of cucumber plant by grafting onto salt tolerance rootstock. Aust. J. Basic & Appl. Sci. 5(10): 1414-1423.
• Geboloğlu N, Ellialtıoğlu ŞŞ (2022) Patlıcan ıslahı, In: Sebze Islahı (Eds. Abak K, Balkaya A, Ellialtıoğlu ŞŞ, Düzyaman E), Gece Kitaplığı, Ankara. pp 319-446.
• Ghoulam C, Foursy A, Fares K (2002) Effects of salt stress on growth, inorganic ions and proline accumulation in relation to osmotic adjustment in five sugar beet cultivars. Environ. Exp. Bot. 47(1): 39-50.
• Gisbert C, Prohens J, Nuez F (2011a) Treatments for improving seed germination in eggplant and related species. Acta Hortic. 898: 45-51.
• Gisbert C, Prohens J, Raigón MD, Stommel JR, Nuez F (2011b) Eggplant relatives as sources of variation for developing new rootstocks: Effects of grafting on eggplant yield and fruit apparent quality and composition. Sci. Hortic. 128: 14-22.
• Gluffrida F, Martorana M, Leonardi C (2009) How sodium chloride concentration in the nutrient solution influences the mineral composition of tomato leaves and fruit. HortScience 44(3): 707-711.
• Greenway H, Munns R (1980) Mechanisms of salt tolerance in nonhalophytes. Annu. Rev. Plant Physiol. 31(1): 149-190.
• Hannachi S, Van Labeke MC (2018) Salt stress affects germination, seedling growth and physiological responses differentially in eggplant cultivars (Solanum melongena L.). Sci. Hortic. 228: 56–65.
• Hatami E, Esno-Ashari M, Javadi T (2010) Effect of salinity on some gas exchange characteristics of grape (Vitis vinifera) cultivars. Int J Agric Biol 12: 308-310.
• Jacoby RP, Che-Othman MH, Millar AH, Taylor NL (2016) Analysis of the sodium chloride-dependent respiratory kinetics of wheat mitochondria reveals differential effects on phosphorylating and non-phosphorylating electron transport pathways. Plant Cell Environ. 39: 823-833.
• Kacar B (1984). Practice Guide of Plant Nutrition, Ankara University, Publications of Agricultural Faculty No. 900 Practice Guides No. 214, Ankara.
• Kandemir D, Sarıbaş HŞ, Balkaya A (2016) Aşılı patlıcan üretiminde kullanılan anaçların verim ve kalite üzerine etkileri. Tarım Gündem Dergisi 6(33): 24-28.
• Kapur B (2010). “Artan CO2 ve küresel iklim değişikliğinin Çukurova bölgesinde buğday verimliliği üzerine etkileri”, Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 179 s.
• Khah EM (2011) Effect of grafting on growth, performance and yield of aubergine (Solanum melongena L.) in greenhouse and open-field. Int. J. Plant Prod. 5(4): 359-366.
• Kıran S, Ateş Ç, Kuşvuran Ş, Ellialtıoğlu ŞŞ (2017) Aşılı ve aşısız patlıcan bitkilerinin tuzlu koşullardaki bazı fizyolojik ve verime yönelik parametreleri üzerinde incelemeler. Türk. Doğa ve Fen Dergisi 6: 31-36.
• Kıran S, Kuşvuran Ş, Özkay F, Özgün Ö, Sönmez K, Özbek H, Ellialtıoğlu ŞŞ (2015) Bazı patlıcan anaçlarının tuzluluk stresi koşullarındaki gelişmelerinin karşılaştırılması. Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi (TABAD) 8(1): 20-30.
• King S, Davis AR, Zhang X, Crosby K (2010) Genetics, breeding and selection of rootstocks for Solanaceae and Cucurbitaceae. Sci. Hortic. 127(2): 106-111.
• Korkmaz A, Dufault RJ (2001) Developmental consequences of cold temperature stress at transplanting on seedling and field growth and yield. J. Am. Soc. Hortic. Sci. 126(4): 404-409.
• Kurtar ES, Balkaya A, Kandemir D (2016) Screening for salinity tolerance in developed winter squash (Cucurbita maxima) and pumpkin (Cucurbita moschata) lines. YYÜ Tar Bil Derg 26(2): 183-195.
• Kuşvuran Ş (2010) Kavunlarda kuraklık ve tuzluluğa toleransın fizyolojik mekanizmaları arasındaki bağlantılar. Doktora Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 356 s.
• Lutts S, Kinet JM, Bouharmont J (1996) NaCl-induced senescence in leaves of rice (Oryza sativa L.) cultivars differing in salinity resistance. Ann. Bot. 78(3): 389- 398.
• Martinez-Ballesta MC, Alcaraz-Lopez C, Muries B, Mota-Cadenas C, Carvajal M (2010) Physiological aspects of rootstock-scion interactions. Sci. Hortic. 127: 112-118.
• Mata-González R, Meléndez-González R 2005 Growth characteristics of Mexican oregano (Lippia berlandieri Schauer) under salt stress. The Southwestern Naturalist 50(1): 1-6.
• Munns R (2002) Comparative physiology of salt and water stress. Plant Cell Environ. 25: 239-250.
• Munns R, Termaat A (1986) Whole-plant responses to salinity. Aust. J. Plant Physiol. 13: 143-160.
• Neves OSC, Carvalho JG, Rodrıgues CR (2004) Growth and mineral nutrition of umbuzeiro seedlings (Spondias Tuberosa Arr. Cam.) under salt stress in nutrient solution. Science and Agrotechnology 28: 997–1006.
• Oda M (1999) Grafting of vegetables to improve greenhouse production. Food ve Fertilizer Technology Centre Extension Bulletin 480: 1-11.
• Rahman MA, Rashid MA, Hossain MM, Salam MA, Masum ASMH (2002) Grafing compatibility of cultivated eggplant varieties with wild Solanum speciesPak. J. Biol. Sci. 5(7): 755-757.
• Sanchez FJ, Andres EF, Tenorio JL, Ayerbe L (2004) Growth of Epicotyls, turgor maintenance and osmotic adjustment in Pea Plants (Pisum sativum L.) subjected to water stres. Field Crops Res. 86: 81-90.
• Sangtarashani ES, Tabatabaei SJ (2013) The effect of potassium concentration in the nutrient solution on lycopene, vitamin C and qualitative characteristics of cherry tomato in saline conditions. JCPP 3(7): 133-143.
• Sarıbaş (2019) Aşılı patlıcan üretiminde genetik kaynakların anaç ıslah programında değerlendirilmesi ve yerli hibrit anaçların geliştirilmesi, Doktora Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 170 s.
• Shahbaz M, Mushtaq Z, Andaz F, Masood A 2013 Does proline application ameliorate adverse effects of salt stress on growth, ions and photosynthetic ability of eggplant (Solanum melongena L.)?. Sci. Hortic. 164: 507–11.
• Shaheen S, Naseer S, Ashraf M, Akram NA (2013) Salt stress affects water relations, photosynthesis, and oxidative defense mechanisms in Solanum melongena L. J. Plant Interact. 8: 85–96.
• Shalata A, Tal M (1998) The effects of salt stress on lipid peroxidationand antioxidants in the leaf of the cultivated tomato and its wild salt-tolerant relative Lycopersicon pennellii. Physiol. Plant. 104: 169–174.
• Shannon MC, Grieve CM (1999) Tolerance of vegetable crops to salinity. Sci. Hortic. 78: 5-38.
• Sivritepe N, Sivritepe HO, Celik H, Katkat AV (2010) Salinity responses of grafted grapevines: Effects of scion and rootstock genotypes. Not Bot Horti Agrobot Cluj Napoca 38(3): 193-201.
• Takagi M, El-shemy HA, Sasaki S, Toyama S, Kanai S, Saneoka H, Fujıta K (2009) Elevated CO2 concentration alleviates salinity stress in tomato plant. Soil Sci. Plant Nutr. 59: 87-96.
• Talhouni M (2016) Patlıcanda tuzluluk stresine dayanımın artırılmasında anaçların ve yerel gen kaynaklarının etkinliği üzerinde araştırmalar, Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Bahçe Bitkileri Anabilim Dalı, Doktora Tezi, 199 s.
• Talhouni M, Kuşvuran Ş, Kıran S, Ellialtıoğlu ŞŞ (2019) Tuz stresi altında yetiştirilen patlıcan bitkilerinde klorofil, yaprak su potansiyeli ve bazı meyve özellikleri üzerine aşılı bitki kullanımının etkisi. Toprak Su Dergisi 8(1): 29-38.
• Türkan İ, Bor M, Özdemir F, Koca H (2005) Differential responses of lipid peroxidation and antioxidants in the leaves of droutght-tolerant P. acutifolius gray and drought sensitive P. vulgaris L. subjected to polyethylene glycol mediates water stress. Plant Sci. J. 168(1): 223-231.
• Ünlükara A, Cemek B, Karaman S, Erşahin S (2008a) Response of lettuce (Lactuca sativa var.crispa) to salinity of irrigation water. N. Z. J. Crop Hortic. Sci. 36(4): 265-273.
• Ünlükara A, Kurunç A, Kesmez DG, Yurtseven E (2008b) Growth and evapotranspiration of okra (Abelmoschus esculentus l.) as influenced by salinity of irrigation water. J. Irrig. Drain. Eng. 134(2): 160-166.
• Ünlükara A, Kurunç A, Kesmez DG, Yurtseven E, Suarez DL (2010). Effects of salinity on eggplant (Solanum melongena L.) growth and evapotranspiration. Irrig. Drain. 59: 203–214.
• Wilson C, Read JJ, Abo-Kassem E (2002) Effect of mixed-salt salinity on growth and ıon relations of a quinoa and a wheat variety. J Plant Nutr. 25(12): 2689–2704.
• Wu H, Zhang X, Giraldo JP, Shabala S (2018) It is not all about sodium: Revealing tissue specificity and signalling roles of potassium in plant responses to salt stress. Plant Soil 431: 1–17.
• Yakıt S, Tuna AL (2006) Tuz stresi altındaki mısır bitkisinde (Zea mays L.) stres parametreleri üzerine Ca, Mg ve K’nın etkileri. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi 19(1): 59-67.
• Yasar F, Ellialtioglu Ş, Yildiz K (2008) Effect of salt stress on antioxidant defense systems, lipid peroxidation, and chlorophyll content in green bean. Russ. J. Plant Physiol. 55(6): 782–786.
• Yaşar F (2003) Tuz stresi altındaki patlıcan genotiplerinde bazı antioksidant enzim aktivitelerinin in vitro ve in vivo olarak incelenmesi, Doktora Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 139 s.
• Yaşar F, Ellialtıoğlu Ş (2013) Antioxidative responses of some eggplant genotypes to salinity stress. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Tarım bilimleri dergisi 23(3): 215-221.
• Yaşar F, İhtiyaroğlu S, Uzal Ö, Ellialtıoğlu Ş (2011) Karpuzda (Citrullus lanatus (Thunb.) Mansf.) tuza tolerans özelliği ile tohum iriliği ve kotiledon yaprağı arasındaki ilişkinin incelenmesi. VI. Ulusal Bahçe Bitkileri Kongresi, 4-8 Ekim, Şanlıurfa.
• Yetişir H, Uygur V (2009) Plant growth and mineral element content of different gourd species and watermelon under salinity stress. Turk J Agric For 33: 65-77.
• Zeng YA, Zhu YL, Huang BJ, Yang LF (2004). Effects of Cucurbita ficifolia as rootstock on the growth, fruit set, disease resistance and leaf nutrient content of Cucumis sativus. J. Plant Resour. Environ. 13(4): 15-19.