The changes of agricultural mechanization level in Southeastern Anatolia Region between 2010-2019 and determination of the trends for the next decade using trend analysis

Yıl 2021, , 41 - 62, 19.04.2021

Hamza Kuzu , Hayrettin Karadöl , Ali Aybek

https://doi.org/10.37908/mkutbd.767567

Cited By: 1

Öz

Aims: It is aimed to determine the level of mechanization in the Southeastern Anatolia Region in order to make better production planning, increase productivity and create projections for the future in agricultural enterprises.

Methods and Results: In this study, mechanization level indicator values (kW ha-1, number of tractors 1000 ha-1, ha tractor-1, machine tractor-1) in the provinces of Southeastern Anatolia Region in Turkey were determined for the years 2010-2019 and the trends in the kW ha-1 value were predicted to using trend analysis for the years 2020-2030. The data were obtained from the Turkey Statistical Institute and the mechanization level indicators were calculated.

Conclusions: Throughout the region by years, kW ha-1 and tractor 1000 ha-1 indicator values increased (0.70-0.99 kW ha-1; 17.45-24.63 tractor 1000 ha-1), but ha tractor-1 and machine tractor-1 values decreased (57.29-40.60 ha tractor-1; 5.17-5.04 machine tractor-1). The highest kW ha-1 value was in the province of Adıyaman (1.81-2.47 kW ha-1) and the lowest was in Diyarbakır province (0.60-0.74 kW ha-1). This indicator reached 0.70-0.99 kW ha-1 with an average increase of 3.70% in ten years throughout the region. An average increase of 2.47% was found in kW ha-1 value for the period 2020-2030 for the whole region. This indicator was 2.2% greater than the average of Turkey. kW ha-1 value for the whole region was estimated to be 1.02 in 2020, 1.16 in 2025 and 1.31 in 2030. The level of mechanization in the region has improved over the years, but this level of recovery rate was determined to be low.

Significance and Impact of the Study: Comprehensive identification of the level of agricultural mechanization on a regional/provincial basis with current data will be able to contribute to agricultural development plans and ensure that the correct decisions are made for the future. In this way, agricultural enterprises will be able to make healthier production planning, select optimum tractor and machine sizes, increase productivity and create projections for the future.

Anahtar Kelimeler

Agricultural mechanization level, Southeastern Anatolia Region, Trend analysis

Güneydoğu Anadolu Bölgesinde tarımsal mekanizasyon düzeyinin 2010-2019 yıllarındaki değişimi ve gelecek yıllar için trend analizi ile belirlenmesi

Öz

Amaç: Tarım işletmelerinde daha sağlıklı üretim planlamalarının yapılması, verimliliğin arttırılması ve geleceğe yönelik projeksiyonlar oluşturulması için bölgenin mekanizasyon düzeyinin belirlenmesi ve irdelenmesi amaçlanmıştır.

Yöntem ve Bulgular: Bu çalışmada, Türkiye’nin önemli bir tarım bölgesi olan Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin iller bazında mekanizasyon düzeyi gösterge değerleri (kW ha-1, traktör sayısı 1000 ha-1, ha traktör-1, makina traktör-1), 2010-2019 yılları için belirlenmiş ve 2020-2030 yılları için ise kW ha-1 değeri trend analizi yardımıyla tahmin edilmiş ve değerlendirilmiştir. Veriler, Türkiye İstatistik Kurumundan alınmıştır.

Genel Yorum: Bölge genelinde yıllara göre kW ha-1, traktör 1000 ha-1 gösterge değerleri artmış (0.70-0.99 kW ha-1; 17.45-24.63 traktör 1000 ha-1), ha traktör-1 ve makina traktör-1 gösterge değerleri ise azalmıştır (57.29-40.60 ha traktör-1; 5.17-5.04 makina traktör-1). kW ha-1 değeri; en yüksek Adıyaman ilinde (1.81-2.47 kW ha-1), en düşük ise Diyarbakır ilinde (0.60-0.74 kW ha-1) gerçekleşmiş ve bölge genelinde on yılda ortalama %3.70 artış göstererek 0.70-0.99 kW ha-1 olmuştur. kW ha-1 gösterge değeri; bölge genelinde 2020-2030 yıllarının ortalama artış değerinin %2.47 olması tahmin edilmiş ve bu değerin de Türkiye ortalamasının (%2.22) üzerinde gerçekleştiği görülmüştür. kW ha-1 değeri; bölge geneli için 2020 yılında 1.02, 2025 yılında 1.16 ve 2030 yılında 1.31 olması tahmin edilmektedir. Bölgede mekanizasyon düzeyinin yıllara göre iyileşme sağladığı, ancak bu düzeyin iyileşme hızının düşük olduğu belirlenmiştir.

Çalışmanın Önemi ve Etkisi: Tarımsal mekanizasyon düzeyinin bölgesel/iller bazında kapsamlı olarak güncel verilerle ortaya konulması, tarımsal kalkınma planlarına katkı sağlayarak geleceğe yönelik doğru kararların alınmasını sağlayabilecektir. Böylece tarım işletmelerinin; daha sağlıklı üretim planlaması yapılabilecek, işletmeye optimum traktör ve makina seçimi gerçekleştirilebilecek, verimlilik arttırılabilecek ve geleceğe yönelik projeksiyonlar oluşturulabilecektir.

Anahtar Kelimeler

Tarımsal mekanizasyon düzeyi, Güneydoğu Anadolu Bölgesi, Trend analizi

Kaynakça

• Abdikoğlu Dİ (2019) Trakya Bölgesinde Tarımsal Mekanizasyon Düzeyinin İllere Göre Belirlenmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 22(6): 865-871.
• Altuntaş E (2016) Türkiye’nin Tarımsal Mekanizasyon Düzeyinin Coğrafik Bölgeler Açısından Değerlendirilmesi. Türk Tarım - Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 4 (12): 1157-1164. Anonim (2020) T.C. Kalkınma Bakanlığı Güneydoğu Anadolu Projesi Kalkınma İdaresi Başkanlığı. http://www.gap.gov.tr/tarim-sayfa-15.html
• Aybek A, Boz I (2006) The Influence of Various Factors on Tractor Selection. Agricultural Mechanization in Asia, Africa and Latin America (AMA), 37(2): 58-61. The Shin-Norinsha Co., Ltd. and The International Farm Mechanization Research Service, Tokyo-Japan.
• Bayram M ve Altuntaş E (2016) Tokat İli’nin 2003 ve 2013 Yılları için Mekanizasyon Özelliklerindeki Değişiminin İncelenmesi. Tarım Makinaları Bilimi Dergisi, 12 (3): 213-220.
• Benek S (2006) Şanlıurfa ilinin tarımsal yapısı, sorunları ve çözüm önerileri. Coğrafi Bilimler Dergisi,4 (1): 67-91.
• Bilim C, Korucu T, Semerci T (2014) Gaziantep İlinin Tarımsal Mekanizasyon Özellikleri. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Doğa Bilimleri Dergisi, 17 (2): 14-23.
• Bozkurt M, Aybek A (2016) Şanlıurfa İli Harran Ovasının Tarımsal Yapı ve Mekanizasyon Özellikleri. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Doğa Bilimleri Dergisi, 19 (3): 319-331.
• Bölükoğlu H, Tüzün AM, Mutlu N, Yenigün R, Pekcan İ (2001) Gap Bölgesinde Ortak Makine Kullanım Organizasyonlarının Önemi ve Yönetimi. Tarımsal Mekanizasyon 20. Ulusal Kongresi, 13-15 Eylül 2001, 598-604, Şanlıurfa.
• Dağ A (2018) Mardin İli ve İlçelerinde Tarımsal Mekanizasyon Düzeyinin ve Traktörlerin Durumunun Belirlenmesi. Tekirdağ Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyosistem Mühendisliği Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Tekirdağ.
• Evcim HÜ, Ulusoy E, Gülsoylu E, Tekin B (2010) Tarımsal mekanizasyon durumu sorunları ve çözüm önerileri. Türkiye Ziraat Mühendisleri VII. Teknik Kongresi, 11 - 15 Ocak 2010, 989-1007, Ankara.
• Evcim HÜ, Tekin AB, Gülsoylu E, Demir V, Yürdem H, Güler H, Bilgen H, Alayunt F, Evrenosoğlu M (2015) Tarımsal Mekanizasyon Durumu, Sorunları ve Çözüm Önerileri. Türkiye Ziraat Mühendisliği VIII. Teknik Kongresi, 12-16 Ocak 2015, 1080-1106, Ankara.
• Güler İ, Yaylagül H (1997) Harran Ovası İşletmelerinde Makina Kullanma Durumu Ve Geliştirme Olanakları Üzerine Bir Araştırma. Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 28 (3): 354-368.
• Gürsoy S (2012) Güneydoğu Anadolu Bölgesinde Tarımsal Üretimin Gelişmesinde Mekanizasyonun Rolü. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 1 (2): 339-346.
• Gürsoy S (2013) Batman İlinin Tarımsal Mekanizasyon Düzeyinin İlçeler Bazında Değerlendirilmesi. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 3 (2): 146-158.
• Işık A (1988) Sulu Tarımda Kullanılan Mekanizasyon Araçlarının Optimum Makina ve Güç Seçimine Yönelik İşletme Değerlerinin Belirlenmesi ve Uygun Seçim Modellerinin Oluşturulması Üzerinde Bir Araştırma. Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarımsal Mekanizasyon Anabilim Dalı, Adana.
• Işık A, Atun İ (1998) Agricultural Structure and Mechanisation Characteristics of the Şanlıurfa-Harran Plain. Turkish Agriculture and Forrestry Bulletin, 22 (2): 151-160.
• Işık A, Akıncı İ, Sabancı A (1995) GAP Bölgesine Uygun Tarım Makinaları Seçimi Ve 2000’li Yıllarda Park Talebi. Tarımsal Mekanizasyon 16. Ulusal Kongresi, 5-7 Eylül 1995, 45-54, Bursa.
• Koçtürk D, Onurbaş Avcıoğlu A (2007) Türkiye’de bölgelere ve illere göre tarımsal mekanizasyon düzeyinin belirlenmesi. Tarım Makinaları Bilimi Dergisi, 3 (1): 17-24.
• Korucu T, Aybek A, Sivrikaya F (2015) Türkiye’nin Tarım Bölgeleri Bazında Mekanizasyon Düzeyinin Yersel Değişim Haritalarının Oluşturulması ve Değerlendirilmesi. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Doğa Bilimleri Dergisi, 18 (4): 77-90.
• Landers A (2000) Resource management. Farm Machinery: Selection, Investmen and Management. Farming pres, UK. 149 p.
• Malaslı MZ, Çelik A, Çelik Ş (2015) Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin Toprak İşleme Alet Ve Makinaları Projeksiyonunun Regresyon Analizi Yöntemiyle Belirlenmesi. Türk Tarım Ve Doğa Bilimleri Dergisi 2 (1): 126-132.
• Özel R (2015) Harran Ovasında Pamuk Hasadında Makine Kullanımı. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 17 (1): 7-13.
• Özpınar S (2001) Marmara Bölgesi’nin Tarımsal Mekanizasyon Özelliklerinin Belirlenmesi. Tarımsal Mekanizasyon 20. Ulusal Kongresi Bildiri Kitabı, 13-15 Eylül 2001, 41-46, Şanlıurfa.
• Polat R, Sağlam R (2001) GAP Bölgesinin Mekanizasyon Durumu ve Sorunları. Tarımsal Mekanizasyon 20. Ulusal Kongresi Bildiri Kitabı, 13-15 Eylül 2001, 617-621, Şanlıurfa.
• Ruiyin H, Wenqingv Y, Yadong Z, Van Sonsbeek G (1999) Improving management system of agricultural machinery in jiangsu. Proceedings of 99 International Conference on Agri. Engine, Beijing, China, pp. I-42-45.
• Sağlam C, Çevik M (2014) Şanlıurfa'daki Çiftçilerin Traktör Satın Alma Davranışlarına Etkili Faktörlerin Belirlenmesi. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 16 (1): 1-8.
• Sağlam R, Şen Ş, Tobi İ (2014) Şanlıurfa Bozova–Yaylak Pompaj Sulama Alanında Sulama Öncesi Ve Sonrası Çiftçi Düzeyinde Tarım Makinalarında Ortak Makine Kullanım Eğilimlerinin Araştırılması. Harran Tarım Ve Gıda Bilimleri Dergisi, 15 (3): 45-54.
• Sayın C, Gülçubuk B, Bozoğlu M, Koçak A, Özalp A, Sav O, İlbasmış E, Ceylan M (2015) Türkiye’de Tarımsal Yapıda Değişim Ve İzlenen Politikalar. Türkiye Ziraat Mühendisliği VIII. Teknik Kongresi, 12-16 Ocak 2015, 9-32, Ankara.
• Sessiz A, Turgut MM, Pekitkan FG, Esgici R (2006) Diyarbakır ilindeki tarım işletmelerinin tarımsal yapı ve mekanizasyon özellikleri. Tarım Makinaları Bilimi Dergisi, 2 (1): 87-93.
• Solmaz M, Saltuk B, Baran MF (2019) Siirt Tarımında Alet Ve Makina Kullanım Projeksiyonu. ISPEC Uluslararası Tarım ve Kırsal Kalkınma Kongresi, 10-12 Haziran 2019, 71-79, Siirt.
• TÜİK (2020a) Türkiye İstatistik Kurumu. Bitkisel Üretim İstatistikleri. http://www.tuik.gov.tr (Erişim tarihi: Şubat-Nisan 2020).
• TÜİK (2020b) Türkiye İstatistik Kurumu. Tarımsal Alet ve Makine İstatistikleri. http://www.tuik.gov.tr (Erişim tarihi: Ocak-Mart 2020).
• Ulusoy E, Türkay B, Has M, Dönder Ö, İleri S, Canoğlu S, Önal Ş, Bilgen H, Demir V, Yazgı A (2020) Tarım Makinaları Sanayinde Mevcut Durum ve Gelecek. Türkiye Ziraat Mühendisliği IX. Teknik Kongresi, 13-17 Ocak 2020, 233-256, Ankara.
• Vurarak Y, Sağlam C, Çıkman A (2007) Şanlıurfa İlinde Bulunan Büyük Tarım İşletmelerinin Mekanizasyon Düzeyi. Tarımsal Mekanizasyon 24. Ulusal Kongresi, 5-6 Eylül 2007, 98-107, Kahramanmaraş.
• Witt SF, Witt CA (1992) Modeling and Forecasting Demand in Tourism. Academic Press, London, 208 s.
• Yavuz H (2016) Hayvancılık Destekleme Politikalarının Tarımsal İşletmeler Açısından Değerlendirilmesi: Amasya İli Örneği. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarım Ekonomisi Anabilim Dalı, Yüksek Lisans Tezi, Tokat.
• Yılmaz S, Sümer SK (2018) Güney Marmara Kalkınma Bölgesinin Tarımsal Mekanizasyon Düzeyinin Belirlenmesi. 2. Çanakkale Tarımı Sempozyumu, 7-9 Şubat 2018, 80-80, Çanakkale.