A research on awareness of university students for traditional foods

Yıl 2021, Cilt: 26 Sayı: 3, 565 - 575, 07.12.2021

Gülşen Keskin , Nuran Tapkı , Erdal Dağıstan

https://doi.org/10.37908/mkutbd.952129

Cited By: 1

Öz

Aims: This study was conducted to identify awareness levels of agricultural faculty students regarding traditional food and geographical indications.

Methods and Results: The study was carried out with 156 undergraduate students from Faculty of Agriculture at Hatay Mustafa Kemal University. The prominent foods which were specified as traditional food by the students were; künefe (21.79%), various cheese types (19.23%), yoghurt (19.23%), içli köfte (17.31%), kebab (14.74%), tarhana (14.10%) and lahmacun (12.18%). Students stated that they mostly prefer traditional foods when they eat outside, and some of them (25.64%) stated that is because of traditional foods are being affordable. 66.00% of the students stated that they heard about geographical indications and 69.9% of these students (72 persons) stated that they knew some products with geographical indications. Künefe was the most known food among the traditional foods, however, only 11.54% of the students were aware of the fact that Antakya Künefesi is a food with geographical indication. Antakya Künefesi was followed by Adana Kebabı (5.13%), Antep Baklavası (4.49%) and Antakya Sürk Cheese (3.21%). Among the products with geographical indication of Hatay; Antakya Tuzlu Yoğurdu and Hatay Defne Sabunu were only recognized by 3 students (1.92%) and 1 student respectively.

Conclusions: Turkey has a great potential in terms of its cultural and geographical diversity, and traditional food. However, only a limited portion of this potential is recognized by people. Agricultural Engineers have a significant role to reveal this potential and to make it economically valuable.

Significance and Impact of the Study: This study is significant as it reveals the awareness of the Agricultural Engineers about traditional foods who will directly work with producers and provide a basis for the studies to be carried out in the future.

Anahtar Kelimeler

Traditional Foods, Geographical Indication, Consumer Perception

Üniversite öğrencilerinin geleneksel gıda farkındalığı üzerine bir araştırma

Öz

Amaç: Bu çalışma, ziraat fakültesi öğrencilerinin geleneksel gıdalar ve coğrafi işaretler konusundaki farkındalıklarını belirlemek amacıyla yapılmıştır.

Yöntem ve Bulgular: Çalışma, Hatay Mustafa Kemal Üniversitesi Ziraat Fakültesinde lisans düzeyinde öğrenim gören 156 öğrenci ile gerçekleştirilmiştir. Öğrencilerin geleneksel gıda olarak belirtikleri birçok ürün içinde öne çıkanlar künefe (%21.79), çeşitli peynirler (%19.23), yoğurtlar (%19.23), içli köfte (%17.31), kebap (%14.74), tarhana (%14.10) ve lahmacun (%12.18) olmuştur. Ev dışındaki hazır gıda tüketimlerinde ise geleneksel gıdalar daha çok tercih edilmekte ve %25.64’ü geleneksel gıdaları tercih etme nedenlerini bütçelerine uygun olması olarak belirtmektedirler. Öğrenciler geleneksel ürünlerin korunması (%98.10) ve teşvik (%98.70) edilmesi gerektiğini düşünmektedir. Öğrencilerin %66.00’ı coğrafi işareti daha önce duyduğunu söylemiş ve bunların %69.90’ı (72 kişi) ise coğrafi işaret olarak bildiği ürünler olduğunu belirtmiştir. Bu ürünler içinde yine en çok bilinen Antakya Künefesi olup, tüm öğrencilerin ancak %11.54’ünün Antakya Künefesinin coğrafi işaret olduğunu bildikleri anlaşılmaktadır. Antakya Künefesini Adana Kebabı (%5.13), Antep Baklavası (%4.49) ve Antakya Sürkü (%3.21) takip etmiştir. Hatay’ın coğrafi işaretli ürünleri olan Antakya Tuzlu Yoğurdu 3 öğrenci (%1.92) ve Hatay Defne Sabunu ise 1 öğrenci tarafından coğrafi işaretli ürün olarak ifade edilmiştir.

Genel Yorum: Türkiye, kültürel ve coğrafi çeşitliliği ile geleneksel ürünler bakımından büyük bir potansiyele sahiptir. Ancak, bu potansiyelin çok küçük bir kısmı görünür durumdadır. Bu potansiyelin ortaya çıkarılması ve ekonomiye kazandırılmasında Ziraat Mühendislerine önemli görevler düşmektedir.

Çalışmanın Önemi ve Etkisi: Bu çalışma, sahada üreticilerle yüz yüze çalışacak olan geleceğin Ziraat Mühendislerinin konu hakkındaki farkındalıklarının ortaya konması ve daha sonra planlanacak çalışmaları geliştirmesi bakımından önemlidir.

Anahtar Kelimeler

Geleneksel Gıda, Coğrafi İşaret, Tüketici Tercihi

Kaynakça

• Acar A (2016) Yerli ve yabancı fastfood ürünlerinin gençlerin tercih nedenlerinin belirlenmesi üzerine bir alan çalışması: Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi örneği. Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi. 17( 38): 1-24.
• Altuntaş A, Gülçubuk B (2014) Yerel kalkınmada yaygınlaşan bir araç olarak geleneksel gıdalar ve geleneksel gıda mevzuatının yaygınlaştırılabilirliği. JAFAG 31 (3): 73-81.
• Anonim (2015) Ulusal Coğrafi İşaret Strateji Belgesi ve Eylem Planı (2015-2018), 04.07.2015 tarih ve 29406 sayılı Resmi Gazete.
• Anonim (2017) Sinai Mülkiyet Kanunu. 10 Ocak 2017 tarih ve 29944 sayılı Resmi Gazete. www.resmigazete.gov.tr (Erişim Tarihi: 10 Ocak 2021)
• Anonim (2017a) Sinai Mülkiyet Kanununun Uygulanmasına Dair Yönetmelik. 24 Nisan 2017 tarih ve 30047 sayılı resmi gazete. www.resmigazete.gov.tr (Erişim Tarihi: 10 Mayıs 2021)
• Anonymous (2012) Verordnung (EU) Nr. 1151/2012 des Europäıschen Parlaments und des Rates vom 21. November 2012 über Qualitätsregelungen für Agrarerzeugnisse und Lebensmittel. https://eur-lex.europa.eu/legal-content/DE/TXT/PDF/?uri=CELEX:32012R11 51&from=en (Erişim Tarihi: 30 Mayıs 2021)
• Başaran B (2016) Trabzon'da yaşayan tüketicilerin geleneksel gıdalara yönelik tutum ve algıları. JAFAG 33 (1): 99-110.
• Başaran B (2020) Yöre halkının geleneksel gıda tüketim eğilimi: Rize örneği. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi 4(4): 3411-3427.
• Canbolat E, Çakıroğlu FP (2016) Üniversite öğrencilerinin fast-food tüketim alışkanlıkları. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4(26): 473-481.
• Çoksöyler N (2011) Geleneksel gıda denince ne anlaşılıyor? Halkta geleneksel gıda algısı nedir? Gıda&Yem Analiz’35, 10: 4-6., http://gidalab.tarim.gov.tr/izmir/Belgeler/Analiz%2035/dergi10.pdf (Erişim Tarihi: 01 Mayıs 2021)
• Dölekoğlu C, Çelik O (2018) Y kuşağı tüketicilerin gıda satın alma davranışı. KSÜ Tarım ve Doğa Derg 21: 55-66.
• Duru S, Seçer A (2018) Geleneksel gıda ürünlerini satın alma davranışları ve tutumları: Mersin İli Örneği. Atatürk Univ., J. of the Agricultural Faculty, 50 (1): 1-10.
• Demirbaş N, Oktay D, Tosun D (2006) AB sürecinde Türkiye’de gıda güvenliği açısından geleneksel gıdaların üretim ve pazarlanması. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 10(3/4): 47-55.
• Haşıloğlu SB, Baran T, Aydın O (2015) Pazarlama araştırmalarındaki potansiyel problemlere yönelik bir araştırma: Kolayda örnekleme ve sıklık ifadeli ölçek maddeleri. PIBYD, 2(1): 19-28.
• Hermann R, Marauhn T, Teuber R (2008) Der Schutz geographischer Herkunftsangaben: Herausforderungen für agrarökonomische, rechtswissenschaftliche und interdisziplinaere Forschung. Agrarwirtschaft 57 (2008), Heft 7: 321-324.
• Johannes R (2010) Bewertung der ökonomischen Auswirkungen von den geschützten geographischen Herkunftsbezeichungen der EU mittels Experteninterviews in Österreich, Üniversitaet für Bodenkultur, Department für Wirtschafts- und Sozialwissenschaften Institut für Marketing und Innovation, Diplomarbeit, Novewber 2010, Wien.
• Kantaroğlu M, Demirbaş N (2018) Türkiye’de coğrafi işaretli gıda ürünleri üretim potansiyelinin değerlendirilmesi. VIII. IBANESS Congress Series, April 21-22, 2018, Plovdiv / Bulgaria, 514-520.
• Kocatepe D, Tırıl A (2015) Sağlıklı beslenme ve geleneksel gıdalar. Journal of Tourism and Gastronomy Studies 3(1): 55-63.
• Keskin G (2017) Türkiye’de tarımsal potansiyelin gizli gücü: coğrafi işaretler ve geleneksel ürün adları. Ahi Evran Üniversitesi İİBF Dergisi, 1(1): 115-128.
• Keskin G, Dağıstan E (2020) Geographical indications and traditional products as instruments of rural development: The example of Hatay, a cultural crossroads. MKU. Tar. Bil. Derg. 25(2): 101-107.
• May S, Tschofen B (2016) Regionale Spezialitäten als globales Gut. Inwertsetzungen geografischer Herkunft und distinguierender Konsum, Zeitschrift für Agrargeschichte und Agrarsoziologie. 64. Jg. / Heft 2: 61-75.
• Oraman Y, Unakıtan G, Yılmaz E, Başaran B (2011) Analysis of the factor affecting consumer’s some traditional food products preferences by multidimensional scaling method. Journal of Tekirdağ Agricultural Faculty. 8(1): 33-40.
• Onurlubaş E, Taşdan K (2017) Geleneksel ürün tüketimini etkileyen faktörler üzerine bir araştırma. AİBÜ Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17(17): 115-132.
• Özdemir G, Yılmaz E, Unakıtan G, Yılmaz İ, Keskin G (2015) Trakya Bölgesinde Geleneksel Gıdaların Ekonomiye Kazandırılmasında Kırsal Kadının Rolü ve Örgütlenme Olanakları. NKU BAP, 2014-2015.
• Özdemir G, Yılmaz E, Unakıtan G, Yılmaz İ, Keskin G (2017) Kırsalda kadının geleneksel gıda üretimi ve pazarlama istekliliği. JOTAF 14(3), s.66-72.
• Tan E (2004). Türkiye’de geleneksel gıda ürünleri projesi, I. Geleneksel Gıdalar Sempozyumu, 23-24 Eylül, Van.
• Taşdan K, Albayrak M, Gürer B, Özer O, Albayrak K, Güldal HT (2014) Geleneksel gıdalarda tüketicilerin gıda güvenliği algısı: Ankara İli Örneği. In: 2. Uluslararası Davraz Kongresi, 29-31 Mayıs, Isparta, Türkiye, Bildiriler Kitabı, s. 363-386.
• Tengiz ZM (2018) Üniversite öğrencilerinin fast food tüketimine yönelik tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi. Tekirdağ NKU Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Tekirdağ.
• Tepe S (2008) Coğrafi İşaretlerin Ekonomik Etkileri. TPE Markalar Dairesi Başkanlığı, Uzmanlık Tezi, Ankara.
• TOB (2009) Geleneksel Gıda Ürünlerinde Gıda Güvenliği Açısından Tüketici Algısının Belirlenmesi ve Geleneksel Gıda Ürünü Üreten KOBİ’lere Pazar Payı Artırım Yollarının Belirlenmesi (GEGÜP). TAGEM Ar-Ge Projeleri, https://www.setbir.org.tr/hbr.php?id=74 (Erişim Tarihi: 28 Mayıs 2021)
• TOB (2021) Tarım ve Orman Bakanlığı Stratejik Plan (2019-2023). https://www.tarimorman.gov.tr (Erişim Tarihi: 26 Mayıs 2021)
• TOB (2021a) Coğrafi İşaretlerde Farkındalığın Artırılması Projesi. https://www.tarimorman.gov.tr/SGB (Erişim Tarihi: 20 Mayıs2021)
• Turan İ, Şimşek Ü, Aslan H (2015) Eğitim araştırmalarında likert ölçeği ve likert-tipi soruların kullanımı ve analizi. SUEFD 2015; (30): 186-203.