Diyarbakır ikinci ürün koşullarında farklı silajlık mısır genotiplerinin tarımsal performanslarının belirlenmesi

Year 2025, Volume: 30 Issue: 2, 647 - 656, 21.08.2025

Şehmus Atakul , Sevda Kılınç , Şerif Kahraman

https://doi.org/10.37908/mkutbd.1702888

Abstract

Bu çalışma, Diyarbakır’ın iklim koşullarına uygun silajlık mısır genotiplerinin tarımsal performanslarının belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Denemeler, 2019 ve 2020 yıllarında Diyarbakır’da, ikinci ürün koşullarında, Tesadüf Blokları Deneme Desenine göre dört tekrarlı olarak yürütülmüştür. Araştırmada materyal olarak 6 melez mısır çeşit adayı (ADA 12.44, ADA 14.27, ADA 16.34, SASA-134, SASA-151, SASA-155) ve 3 ticari çeşit (AGA, DKC7221, P31Y43) kullanılmıştır. Denemeden elde edilen iki yıllık ortalamalara göre; %50 tepe püskülü çıkarma süresi 60.8-65.3 gün, bitki boyu 242.7-296.8 cm, ilk koçan yüksekliği 89.2-126.3 cm, koçan/bitki oranı %31.1-40.3, yaprak/sap oranı %40.0-50.7, yeşil ot verimi 4681.7-6698.1 kg da-1 ve kuru ot verimi 1357.4-2020.7 kg da-1 arasında değişimler göstermiştir. Yeşil ot verimi ve kuru ot verimi yönünden sırasıyla AGA çeşidi ve SASA-155 genotipi daha yüksek verim vermiştir. Ayrıca koçan/bitki oranı yönünden sırasıyla ADA 14.27, ADA 16.34, ADA 12.44, DKC7221 ve SASA-155 genotipleri ön plana çıkmıştır. Korelasyon analizi sonuçlarına göre; yeşil ot verimi ile kuru ot verimi (r=0.863**), koçan/bitki oranı (r=0.758**) ve tepe püskülü çıkarma süresi (0.262*) arasında pozitif ve önemli bir ilişki olduğu tespit edilmiştir.

Keywords

Mısır , Çeşit , Korelasyon , Yeşil ot verimi

Supporting Institution

Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü

Project Number

TAGEM/TBAD/Ü/20/A7/P2/1670

Thanks

Bu çalışma Tarımsal Araştırmalar ve Politikalar Genel Müdürlüğü (TAGEM/TBAD/Ü/20/A7/P2/1670) tarafından finansal olarak desteklenmiştir.

Determination of agricultural performances of different silage maize genotypes as second crop in Diyarbakır conditions

Abstract

This study aimed to identify suitable of silage maize genotypes for the climatic conditions of Diyarbakır. The trials were conducted as second crop in Diyarbakir in 2019 and 2020, using a Randomized Complete Block Design with four replications. In the research, 6 candidate hybrid maize varieties (ADA 12.44, ADA 14.27, ADA 16.34, SASA-134, SASA-151, SASA-155) and 3 commercial varieties standard (AGA, DKC7221, P31Y43) were used. According to the two-year mean results obtained from the experiment; the 50% tasseling periods 60.8-65.3 day, plant height 242.7-296.8 cm, first ear height 89.2-126.3 cm, ear/plant ratio 31.1-40.3%, leaf/stem ratio 40.0-50.7%, green herbage yield 4.682-6.698 t ha-1 and dry herbage yield 1.357-2.021 t ha-1 between showed changes. As a result; AGA variety and SASA-155 genotype gave higher values in terms of green herbage yield and dry herbage yield respectively. Also, in terms of ear/plant ratio, ADA 14.27, ADA 16.34, ADA 12.44, DKC7221 and SASA-155 genotypes came to the forefront respectively. According to the results of the correlation analysis; It was determined that there was a positive and significant relationship between the green herbage yield and dry herbage yield (r=0.863**), ear/plant ratio (r=0.758**) and tasseling periods (r=0.262*).

Keywords

Corn , Cultivar , Correlation , Green herbage yield

Project Number

TAGEM/TBAD/Ü/20/A7/P2/1670

References

• Akarken, N., & Taş, T. (2014). Bazı mısır hatlarının yaprak klorofil yoğunluklarının belirlenmesi. Uluslararası Mezopotamya Tarım Kongresi, 22-25 Eylül, Diyarbakır, s. 967.
• Alagöz, M., & Türk, M. (2019). Isparta ekolojik koşullarında farklı silajlık mısır çeşitlerinin verim ve bazı özelliklerinin belirlenmesi. Türk Tarım-Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 7 (Özel Sayı 2), 193-197.
• Alagöz, M., & Türk, M. (2020). Bazı silajlık mısır çeşitlerinin verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Ziraat Fakültesi Dergisi, 15 (2), 186-191.
• Alp, A., & Kahraman, Ş. (2017) Diyarbakır koşullarında ana ve ikinci ürün olarak yetiştirilen tane mısırın bazı tarımsal ve teknolojik özelliklerinin Biplot analiz yöntemiyle karşılaştırılması. Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 27 (4), 507-515. https://doi.org/10.29133/yyutbd.299291
• Anonim (2010). T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Tarımsal Değerleri Ölçme Denemeleri Teknik Talimatı. https://www.tarimorman.gov.tr/BUGEM/TTSM/Belgeler/Tescil/Teknik%20Talimatlar/S%C4%B1cak%20%C4%B0klim%20Tah%C4%B1llar%C4%B1/m%C4%B1s%C4%B1r.pdf
• Anonim (2019). Deneme alanı toprak analiz sonuçları. GAP Uluslararası Tarımsal Araştırma ve Eğitim Merkezi Labaratuvar Sonucu, Diyarbakır.
• Anonim (2020). Başbakanlık Devlet Meteoroloji Genel Müdürlüğü, Diyarbakır Meteoroloji Müdürlüğü Kayıtları.
• Atakul, Ş., Kahraman, Ş., & Kılınç, S. (2016). Diyarbakır ikinci ürün şartlarında bazı silajlık mısır genotiplerinin verim ve verim unsurlarının belirlenmesi. Dicle Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 5 (2), 47-50.
• Ayaz, M., Özpinar, H., Yaman, S., Acar, A., Aksu, Y., Yavrutürk, Y., Niksarlı İnal, F., Aksu, S., & Aygün, Y. (2013). İkinci ürün tarımında yaygın olarak kullanılan ve kullanılabilecek olan silajlık mısır çeşitlerinde verim ve kalite özelliklerinin incelenmesi. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 17 (3), 1-11.
• Bahtiyarca, Y., & Çufadar, Y. (2003). Konya ili yem bitkileri üretimi. Ulusal I. Konya Ekonomisi Sempozyumu, Konya s. 401-409.
• Budaklı Çarpıcı, E. (2016). Bursa koşullarında ikinci ürün olarak yetiştirilebilecek bazı silajlık mısır çeşitlerinin ot verimi ve kalitesi üzerine bir araştırma. Derim, 33 (2), 299-308. https://doi.org/10.16882/derim.2016.267913
• Burgu, L., & Mut, H. (2023). İkinci ürün olarak yetiştirilen silajlık mısır çeşitlerinin silaj verimi ve bazı kalite özellikleri. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 20 (1), 12-24. https://doi.org/10.33462/jotaf.1039381
• Bulut, S. (2022). Kayseri ikinci ürün şartlarında bazı mısır çeşitlerinin silajlık performanslarının değerlendirilmesi. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 26 (2), 143-152. https://doi.org/10.29050/harranziraat.1071103
• Çaçan, E., & İşikten, S. (2019). Bingöl ili ekolojik koşullarında bazı silajlık mısır çeşitleri için uygun ekim zamanının belirlenmesi. Türkiye Tarımsal Araştırmalar Dergisi, 6 (1), 39-49. https://doi.org/10.19159/tutad.449672
• Çevik, E.B. (2006). Diyarbakır koşullarında silaj amacıyla yetiştirilebilecek mısır çeşitlerinin bazı tarımsal karakterlerinin saptanması. Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Tarla Bitkileri Ana Bilim Dalı, Van.
• Düzgün, M., & Kahraman, Ş. (2025). Determination and comparison of macro, trace and toxic element content of some roughages by ICP OES technique. Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 28 (2), 580-592. https://doi.org/10.18016/ksutarimdoga.vi.1544769
• Eralp, Ö. (2007). Menemen koşullarında ikinci ürün tarımına uygun silajlık mısır çeşitlerinin belirlenmesi. Master Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Tarla Bitkileri Anabilim Dalı, ZTB-YL-2007-0002, Aydın.
• Erdal, İ., Pamukçu, M., Ekiz, H., Soysal, M., Savur, O., & Toros, A. (2009). Bazı silajlık mısır çeşit adaylarının silajlık verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22 (1), 75-81.
• İptaş, S., Öz, A., & Boz, A. (2002). Tokat-Kazova koşullarında 2. ürün silajlık mısır yetiştirme olanakları. A.Ü.Tarım Bilimleri Dergisi, 8 (3), 185-191.
• JMP (2020). ®. SAS Institute Inc., Cary, NC, USA. https://www.jmp.com/en/home
• Kadıoğlu, A. (2012). Bitkilerde biyotik ve abiyotik stres cevapları: Yaprak kıvrılması. 21. Ulusal Biyoloji Kongresi, 03-07 Eylül 2012, Ege Üniversitesi, İzmir, s. 66.
• Keskin, B., Temel, S., & Eren, B. (2017). Determination of yield and plant characteristics of some silage corn varieties. Journal of the Institute of Science and Technology, 7 (1), 347-351.
• Kılıç, H., & Gül, İ. (2007). Hasat zamanının diyarbakır şartlarında ikinci ürün olarak yetiştirilen mısır çeşitlerinde verim ve bazı tarımsal karakterler ile silaj kalitesine etkileri üzerine bir araştırma. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 11 (3-4), 43-52.
• Kılınç, S., Atakul, S., & Kahraman, Ş. (2021). Diyarbakır şartlarında bazı kendilenmiş mısır hatlarının değerlendirilmesi. Dicle Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 10 (1), 35-46.
• Kızılşimşek, M., Akbay, F., Günaydın, T., & Kabakçı, A. (2024). Investigation of agronomic characteristics in different silage maize (Zea mays L.) varieties under Kahramanmaraş conditions. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 12 (11), 1922-1929. https://doi.org/10.24925/turjaf.v12i11.1922-1929.7046
• Korkmaz, Y., Aykanat, S., & Sevilmı̇ş, U. (2019). İkinci ürün koşullarında bazı silajlık mısır çeşitlerinde verim ve verim öğeleri arasındaki ilişkilerin saptanması. Uluslararası Doğu Akdeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü Dergisi, 2 (2), 84-93.
• Sağlam, A. (2011). Kurak koşullardaki mısır çeşitlerinde yaprak kıvrılması sırasında fotosentetik aygıttaki değişimlermlerin araştırılması. Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Biyoloji Anabilim Dalı, Trabzon.
• Sağlam, A., Demiralay, M., Kadıoğlu, A., & Terzive, R. (2012). yaprak kıvrılması kurak koşullardaki mısır çeşitlerinde (Zea mays, Poaceae) fotosentezi ve verimi korur. 21. Ulusal Biyoloji Kongresi, 03–07 Eylül 2012, Ege Üniversitesi, İzmir, s. 77.
• Şahin, İ.F., & Zaman, M. (2011). Hayvancılıkta önemli bir yem kaynağı: Silaj. Doğu Coğrafya Dergisi, 15 (23), 1-18.
• Şahin, M., & Kara, B. (2021). Burdur koşullarında bazı silajlık at dişi mısır çeşitlerinin performanslarının belirlenmesi. Manas Journal of Agriculture Veterinary and Life Sciences, 11 (1), 76-82.
• Tunalı, M.M., Çarpıcı, E.B., & Çelik, N. (2013). Farklı azot dozlarının mısırda (Zea mays L.) bazı fizyolojik özellikler ve verim üzerine etkileri. Türkiye Tarla Bitkileri Kongresi, 10-13 Eylül 2013, Konya. 1. kitap. s. 767-772.
• Turan, M.E., & Yücel, C. (2025). Mardin ili ikinci ürün koşullarında yetiştirilen bazı atdişi mısır (Zea mays indentata Sturt.) çeşitlerinin tane verimi ve verim özelliklerinin belirlenmesi. Mustafa Kemal Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, 30 (1), 141-153. https://doi.org/10.37908/mkutbd.1591973
• TÜİK (2024). Türkiye İstatistik Kurumu. https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=92. (13.05.2025)
• Yıldız, H., İlker, E., & Yıldırım, A. (2017). Bazı silajlık mısır (Zea mays L.) çeşit ve çeşit adaylarının verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 12 (2), 81-89.
• Yılmaz, M.F., Acar, N., & Kara, R. (2017). Kahramanmaraş koşullarına uygun silajlık mısır (Zea mays L.) çeşitlerinin belirlenmesi. KSÜ Doğa Bilimleri Dergisi, 20 (Özel Sayı), 68-72. https://doi.org/10.18016/ksudobil.348911
• Yücel, C. (1993). Çukurova koşullarında yetiştirilen melez mısır (Zea mays L.) çeşitlerinde bazı kök özellikleri ile tane verimi ve tarımsal özellikler arasındaki ilişkilerin saptanması. Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, 76 s.
• Yürekli, S., Altınkaya, T., Karadağ, Y., & Özkurt, M. (2021). Tokat ve Kocaeli ekolojik koşullarında silajlık mısır (Zea mays L.) çeşitlerinin verim ve verim özelliklerinin belirlenmesi. Muş Alparslan Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, 1 (1), 21-38.