Tuz Stresinin Bazı Yaygın Fiğ (Vicia sativa L.) Çeşitlerinin Çimlenmesi Üzerine Etkileri

Yıl 2017, Cilt: 22 Sayı: 2, 10 - 18, 04.12.2017

İbrahim Ertekin , Şaban Yılmaz , Mehmet Atak , Ersin Can , Nafiz Çeliktaş

Öz

Yaygın
fiğ (Vicia sativa L.) çiftlik
hayvanları için yüksek oranda protein, vitaminler ve mineraller içeren tek
yıllık serin iklim baklagil yem bitkisidir. Bu bitkinin Türkiye’de
yetiştiriciliği yapılan 4 ticari çeşidinin (Selçuk 99, Jade, Yücel ve Özveren)
tuzluluk stresine karşı tepkileri farklı tuz konsantrasyonları (0, 50, 100, 150
ve 200 mM) altında çimlenme parametreleri olarak çimlenme oranı (%), çimlenme
indeksi, ortalama çimlenme süresi (gün), kök ve sap uzunluğu (mm) ve yaş
ağırlık (g) incelenerek belirlenmiştir. Tuz konsantrasyonu arttıkça tüm
çeşitlerin çimlenme oranı, çimlenme indeksi, kök ve sap uzunluğu düşerken,
ortalama çimlenme süresi artmıştır. Çeşitlerin kök ve sap uzunluğu ve sürgün
yaş ağırlığı tuz konsantrasyonu yoğunluğuna bağlı olarak azalmıştır. Çimlenme
oranı ve çimlenme indeksi açısından Selçuk 99 çeşidi diğer çeşitlerden daha
yüksek sonuç verirken, ortalama çimlenme süresi açısından Selçuk 99 ve Jade
çeşitleri daha kısa sürede çimlenme göstermiştir.

Anahtar Kelimeler

Tuz stresi, Vicia sativa L., Çimlenme, NaCl

Kaynakça

• Açıkgöz E (2001) Yem Bitkileri. Uludağ Üniversitesi Güçlendirme Vakfı Yayın No: 182, Vipaş Yayın No: 58, Bursa.
• Adda A, Regagba Z, Latigui A, Merah O (2014) Effect of salt stress on ɑ-amylase activity, sugars mobilization and osmotic potential of Phaseolus vulgaris L. seeds var. ‘Cocorose’ and ‘Djadida’ during germination. Journal of Biological Sciences, 14: 370-375.
• Akgül H (2003) Tuzluluk. Eğirdir Bahçe Kültürleri Araştırma Enstitüsü, Ziraat Mühendisliği Dergisi, 340.
• Akhtar P, Hussain F (2009) Growth performance of Vicia sativa L. under saline conditions. Pak. J. Bot., 41: 3075-3080.
• Almansouri M, Kinet JM, Lutts S (2001) Effect of salt and osmotic stresses on germination in durum wheat (Triticum durum Desf.). Plant and Soil, 23:243-254.
• Alvarado AD, Bradford KJ, Hewitt JD (1987) Osmotic priming of tomato seeds. Effects on germination, field emergence, seedling growth and fruit yield. J. Am. Soc. Horticultural Sci., 112: 427-432.
• Anonim (2016) Türkiye İstatistik Kurumu Bitkisel Üretim İstatistikleri, (https://biruni.tuik.gov.tr/bitkiselapp/bitkisel.zul Erişim tarihi: 17.05.2017.)
• Arslan Y, Katar D, Güler S, Subaşı Seis A, Subaşı İ, Bülbül A (2012) Çimlenme ve erken fide gelişimi döneminde aspir (Chartamus tintorius L.) çeşitlerinin tuza toleransının belirlenmesi. Selçuk Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 26: 6-11.
• Atak M (2014) Ekmeklik buğday genotiplerinin çimlenme aşamasında oluşturulan tuz stresine tepkilerinin belirlenmesi. MKU Ziraat Fakültesi Dergisi 19: 1-10.
• Aydınşakir K, Erdurmuş C, Büyüktaş D, Çakmakçı S (2012) Tuz (NaCl) stresinin bazı silajlık sorgum (Sorghum bicolor) çeşitlerinin çimlenme ve erken fide gelişimi üzerine etkileri. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 25: 47-52.
• Bağcı SA, Ekiz H, Yılmaz A (2007) Salt tolerance of sixteen wheat genotypes during seedling growth. Turk. J. Arig. For., 31: 363-372.
• Bilgili U, Budaklı Çarpıcı E, Aşık BB, Çelik N (2011) Root and Shoot response of common vetch (Vicia sativa L.), forage pea (Pisum sativum L.) and canola (Brassica napus L.) to salt stress during early seedling growth stages. Turkish Journal of Field Crops, 16: 33-38.
• Bozcuk S (1991) Bazı kültür bitkilerinde tuzluluğun çimlenme üzerine etkisi ve tuz toleransı sınırlarının saptanmsı. Doğa-Biyoloji Dergisi, 15:144-151.
• Caballero R, Barro C, Rebolé A, Arauzo M, Hernaiz PJ (1996) Yield components and forage quality of common vetch during pod filling. Agronomy Journal, 88: 797-800.
• Carpıcı EB, Celik N, Bayram G (2009) Effects of salt stress on germination of some maize (Zea mays L.) cultivars. African Journal of Biotechnology, 8: 4918-4922. Çaçan E, Kökten K (2014) Bazı yonca (Medicago sativa L.) çeşitlerinin tuzluluğa toleransının belirlenmesi. Türkiye 5. Uluslararası Tohumculuk Kongresi, 19-23 Ekim, Diyarbakır.
• Çöçü S, Uzun O. 2011. Germination, seedling growth and ıon accumulation of bitter vetch (Vicia ervilia (L.) Wild.) lines under NaCl stress. African Journal of Biotechnology Vol. 10:15869-15874.
• Day S, Kaya MD, Kolsarıcı Ö (2008) Bazı çerezlik ayçiçeği (Helianthus annus L.) genotiplerinin çimlenmesi üzerine NaCl konsantrasyonlarının etkileri. Tarım Bilimleri Dergisi, 4: 230-236.
• Day S, Uzun S (2016) Farklı tuz konsantrasyonlarının yaygın fiğ (Vicia sativa L.) çeşitlerinin çimlenme ve ilk gelişim dönemlerine etkileri. Türk Tarım-Gıda Bilim ve Teknolojisi Dergisi, 4:636-641.
• Düzdemir O, Ünlükara A, Kurunç A. 2009. Response of cowpea (Vigna unguiculata) to salinity and irrigation regimes. New Zeland Journal of Crop and Horticultural Science, 37: 271-280.
• Ellis RH, Roberts EH (1980) Towards a rational basis for testing seed quality. In: Seed Production (ed: P. D. Hebbiethwaite), pp. 605-635, London. Erdurmuş C, Çeçen S, Yücel C (2010) Antalya koşullarında bazı yaygın fiğ (Vicia sativa) hat ve çeşitlerinin verim ve verim özelliklerinin saptanması. Akdeniz Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 23:53-60.
• Essa TA (2002) Effect of salinity stress on growth and nutrient composition of three soybean (Glycine max L. Merrill) cultivars. Journal of Agronomy and Crop Science, 188: 86-93.
• Kaya MD, Day S, Cikili Y, Arslan N (2012) Classification of some linseed (Linum usitatissimum L.) genotypes for salinity tolerance using germination, seedling growth, and ion connect. Chilean Journal of Agricultural Research, 72: 27-32.
• Keles Y, Oncel I (2002) Response of antioxidative defence system to temperature and water stress combinations in wheat seedlings. Plant Science Letter, 168: 783-790.
• Khalid MN, Iqbal HF, Tahir A, Ahmad AN (2001) Germination potential of chickpeas (Cicer arietinum L.) under saline conditions. Pakistan Journal of Biological Sciences, 4: 395-396.
• Kusvuran A (2015) The effects of salt stress on the germination and antioxidative enzyme activity of Hungarian vetch (Vicia pannonica Crantz) varieties. Legume Research, 38: 51-59.
• Mathews S, Khajeh-Hosseini M (2007) Length of the lag period of germination and metabolic repair explain vigour differences in seed lost of maize (Zea mays). Seed Science and Technology, 35: 200-212.
• McMaster GS, Wilhelm WW (2003) Phenological responses of wheat and barley to water and temperature: improving models. Journal of Agricultural Science, 141: 129-147.
• Okçu G, Kaya MD, Atak M (2005) Effects of Salt and Drought Stresses on Germination and Seedling Growth of Pea (Pisum sativum L.) Turk. J. Agric. For. 29: 237-242.
• Önal Aşçı Ö (2011) Salt tolerance in red clover (Trifolium pratense L.) seedlings. African Journal of Biotechnology, 10: 8774-8781.
• Önal Aşçı Ö, Üney H (2016) Farklı tuz yoğunluklarının macar fiğinde (Vicia pannonica Crantz) çimlenme ve bitki gelişimine etkisi. Akademik Ziraat Dergisi, 5: 29-34.
• Radi AA, Farghaly FA, Hamada AF (2013) Physiological and biochemical responses of salt-tolerant and salt-sensitive wheat and bean cultivars to salinity. Journal of Biology and Earth Sciences, 3: 72-88.
• Rahman M, Kayani SA, Gul S (2000) Combined effects of temperature and salinity stress on corn Sunahry cv. Pak. J. Biological Sci., 3: 1459-1463.
• Ruan S, Xue Q, Tylkowska K (2002) The influence of priming on germination of rice (Oryza sativa L.) seeds and seedling emergence and performance in flooded soil. Seed Sci. Technol., 30: 61-67.
• Saboora A, Kiarostami K (2006) Salinity (NaCl) tolerance of wheat genotypes at germination and early seedling growth. Pak. J. Biological Sci., 9: 2009-2021.
• Sadeghian SY, Yavari N (2004) Effect of water-deficit stress on germination and early seedling growth in sugar beet. Journal of Agronomy and Crop Science, 190: 198-144.
• Sharma AD, Thakur M, Rana M, Singh K (2004) Effect of plant growth hormones and abiotic stresses on germination, growth and phosphatase activities in Sorghum bicolor (L.) Moench seeds. Afr. J. Biotechnol., 3: 308-312.
• Uyanık M, Kara ŞM, Korkmaz K (2013) Bazı kışlık kolza (Brassica napus L.) çeşitlerinin çimlenme döneminde tuz stresine tepkilerinin belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi, 20: 368-375.
• Vahdati N, Tehranifar A, Neamati SH, Selahvarzi Y (2012) Physiological and morphological responses of white clover (Trifolium repens) and red clover (Trifolium pratense) plants of salinity stress. Journal of Ornamental and Horticultural Plants, 2: 233-241.
• Yılmaz Ş, Can E (1999) Hatay ekolojik koşullarinda yetiştirilen bazi adi fiğ (Vicia sativa L.) çeşit ve hatlarında tane verimi ve verimi etkiliyen özellikler arası ilişkile. M.K.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 4: 25-42.
• Yücel C, Avcı M (2009) Effect of different ratios of common vetch (Vicia sativa L.)-triticale (Triticosecela Whatt) mixtures of forage yields and quality in Cukurova plain in Turkey. Bulgarian Journal of Agriculture Science, 15: 323-332.
• Zaidi PH, Sing BB. 1993. Dry matter partitioning and yield attributes of soybean as affected by soil salinity and growth regulators. Legume Research, 16: 3-4.