Her Şey Her Yerde Aynı Anda Filminde Zaman-İmge Görünümleri: Çoklu Evrenler, Katmanlar, Çatlak ve Farklılıklar

Year 2024, Volume: 11 Issue: 2, 384 - 402, 08.01.2025

Evrim Nacar

Abstract

Gilles Deleuze, sinema üzerine iki ciltlik çalışmasında Sinema I: Hareket-İmge (2014) ve Sinema II: Zaman-İmge (2021) ile sinema teorisine önemli katkılarda bulunmuştur. Bu iki imge türü sinemanın tarihsel dönemlere ayrılmasında belirleyici bir rol oynamıştır. Deleuze’ün ikinci ciltte detaylandırdığı zaman-imge kavramı belirsizliği, duraksamayı ve bellek katmanlarını odağına alır. Daniel Scheinert ve Daniel Kwan’ın yönettiği Her Şey Her Yerde Aynı Anda (2022) filmi de zaman-imge kavramıyla birlikte düşünüldüğünde, evrenler arası yolculuklar ve parçalanmış imgeler aracılığıyla bellek ve zamanın izafi doğasını keşfederek, geçmişin şimdiki zamana taşındığı çok katmanlı bir anlatı sunmaktadır. Film geçmiş ve şimdinin iç içe geçtiği bir bellek metaforu aracılığıyla oluşturduğu parçalanmış imgelerle, bellek ve zaman ilişkisi üzerine yeni düşünceler geliştirmekte ve geçmişi şimdiki zamana, şimdiki zamanı çoklu evrenlere taşıyan kurgusuyla zamanın dolaysız bir imgesini sunmaktadır. Bu bağlamda film zaman-imge sinemasına özgü izafi zaman, süre ve bellek kavramları ekseninde felsefi eleştiri yöntemiyle incelenmiştir.

Keywords

zaman-imge, hareket-imge, Her Şey Her Yerde Aynı Anda, süre, bellek

Time-Image Visions in The Film Everything Everywhere All at Once: Multiple Universes, Layers, Cracks and Differences

Abstract

Gilles Deleuze, in his two-volume work on cinema, Cinema I: Movement-Image (2014) and Cinema II: Time-Image (2021), made important contributions to the theory of cinema. These two image types played a decisive role dividing cinema into historical periods. Deleuze's concept of time-image, elaborated in the second volume, emphasizes uncertainty, pauses and layers of memory. Everything Everywhere All at Once (2022), directed by Daniel Scheinert and Daniel Kwan, explores this concept and the relative nature of memory and time through inter-universal journeys and fragmented images, presenting a multi-layered narrative in which the past is carried into the present. The film develops new thoughts on the relationship between memory and time with the fragmented images it creates through a metaphor of memory in which past and present are intertwined and presents a direct image of time with its fiction that carries the past into the present and the present into multiple universes. In this context, the film was examined through philosophical criticism based on the concepts of relative time, duration, and memory specific to time-image cinema.

Keywords

: time-image, movement-image, Everything Everywhere All at Once, duration, memory

References

• Aktulum, K. (2008). Parçalılık/süreksizlik/kopukluk. Art-e Sanat Dergisi, 1(1), 1-14.
• Aytaş, M., Koca, S., ve Ulutaş, S. (2023). Gerilimin zaman-imge bağlamında varoluşu: Her Şeyi Bitirmeyi Düşünüyorum. Connectist: Istanbul University Journal of Communication Sciences, 64, 71-98. https://doi.org/10.26650/CONNECTIST2023-1179506
• Avcı, İ.B., ve Çelebi, E. (2023). Gilles Deleuze’de felsefe ve sinematografik imge. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 13(2), 111-136. https://doi.org/10.20493/birtop.1388236
• Baker, U. (2011). Beyin-ekran (E. Berensel, Ed.). İstanbul: Birikim.
• Bergson, H. (1919). Matter and memory (N.M. Paul & W.S. Palmer, Çev.). J.H. Muirhead (Ed.). Londra: George Allen & Unwin.
• Bergson, H. (2001). Time and free will: An essay on the immediate data of consciousness (F.L. Pogson, Çev.). Londra: George Allen & Unwin.
• Biro, Y. (2011). Sinemada zaman ritmik tasarım; türbülans ve akış (A.C. Altunkanat, Çev.). İstanbul: Doruk.
• Deleuze, G. (2014). Sinema I: Hareket-imge (S. Özdemir, Çev.). İstanbul: Norgunk.
• Deleuze, G. (2021). Sinema II: Zaman-imge (B. Yalım & E. Koyuncu, Çev.). İstanbul: Norgunk.
• Heidegger, M. (2011). Varlık ve zaman (K. H. Ökten, Çev.). İstanbul: Agora.
• Kovacs, A. B. (2010). Modernizmi seyretmek: Avrupa sanat sineması, 1950-1980 (E. Yılmaz, Çev.).
• Kwan, D., Scheinert, D. (2022). Everything Everywhere All at Once. https://assets.scriptslug.com/live/pdf/scripts/everything-everywhere-all-at-once-2022.pdf
• Lien, V. (2024). A systems theoretical reading of Everything, Everywhere, All at Once. https://doi.org/10.13140/RG.2.2.21275.44326
• Neidich, W. (2009). Neuropower. Atlantica: Magazine of Art and Thought, 48/49, 119–165.
• Parr, A. (2010). Deleuze dictionary. Edinburgh: Edinburgh University.
• Pisters, P. (2012). The neuro-image: A Deleuzian film-philosophy of digital screen culture. Cultural Memory in the Present. Stanford University Press.
• Pisters, P. (2018). Nöro-İmge: Gelecekten Beyin Ekranlar. SineFilozofi Dergisi, 3(6), 135-136. (Ö. Şölen Soykan, Çev.).
• Proust, M. (2016). Kayıp zamanın izinde: Swann’ların tarafı (R. Hakmen, Çev.). İstanbul: Yapı Kredi.
• Shaviro, S. (2022). The rhythm image: Music videos and new audiovisual forms. Bloomsbury Academic.
• Sofuoğlu, H. (2004). Bergson ve sinema. Selçuk İletişim, 3(3), 66-76.
• Sütçü, Ö. Y. (2005). Gilles Deleuze’de imge hareket olarak sinemanın felsefesi. İstanbul: Es.
• Tarkovski, A. (2000). Mühürlenmiş zaman. İstanbul: Afa.
• Uğur, U. (2019). Sinemada orijinal, taklit, tekrar metin: Potemkin Zırhlısı. The Journal of Academic Social Sciences, 9(3), 529-537.
• Yetişkin, E. B. (2011). Sinematografik düşünebilmek: Deleuze’ün sinema yaklaşımına giriş. İstanbul Üniversitesi, İletişim Fakültesi Dergisi, (40) 123-141. https://doi.org/10.17064/iüifhd.65170