TOPKAPI SARAYI DARPHÂNE-İ ÂMİRE 11 VE 12 NUMARALI BİNALARIN RESTORASYON UYGULAMA İŞİ KAPSAMINDA HAZIRLANAN STATİK PROJE VE GÜÇLENDİRME UYGULAMALARI

Yıl 2023, Sayı: 25, 35 - 51, 21.12.2023

Murat Alaboz

Öz

Bu makalede Sarây-ı Cedîd-i Âmire, yani Yeni Saray olarak adlandırılan Topkapı Sarayı’nın Darphâne-i Âmire kompleksinde bulunan 11 ve 12 numaralı binalarda 2021-2023 yıllarında yürütülen restorasyon çalışmaları kapsamında gerçekleştirilen yapısal değerlendirme ve müdahale önerileri anlatılmaktadır. Söz konusu kompleks, Osmanlı İmparatorluğu’nda para basmak için kullanılan ve uzun bir kullanım geçmişine sahip tarihî bir yapıdır. Makale; Transmasyon, Sikkehâne, Kazan Dairesi ve Çarkhâne gibi yapıların restorasyon süreçlerini ve yapısal analizlerini ayrıntılı bir biçimde ele almaktadır. Her yapı için gerçekleştirilen yapısal analiz sonuçları detaylı olarak incelenmiş, yapısal zaafiyet görülen ve bütünlenmesi gereken kısımlara ilişkin yapının özgün özelliklerini koruyarak çeşitli müdahale yöntemleri önerilmiştir. Bu öneriler arasında çelik konstrüksiyon ek ve destekleyici yapılar, tekstil donatılı sıva ile güçlendirme ve bağımsız çatı yapıları bulunmaktadır. Bu çalışmaların amacı sözü edilen tarihî yapıları koruma altına alarak gelecek nesillere aktarmak, aynı zamanda tarihî ve kültürel mirası sürdürülebilir bir şekilde korumak ve geleceğe taşımaktır. Restorasyon çalışmaları, bu önemli mirası gelecek kuşaklara aktarmanın yanı sıra bu yapıların dayanıklılığını ve işlevselliğini arttırmayı hedeflemektedir.

Anahtar Kelimeler

Darphâne-i Âmire, Yapısal Analiz, Restorasyon Çalışmaları, Topkapı Sarayı, Kültürel Mirası Koruma, Tarihî Yapıların Restorasyonu, Yapısal Güçlendirme Yöntemleri, Tarihî Binaları Güçlendirme

Kaynakça

• Alaboz, Murat. Topkapı Sarayı Darphâne-i Âmire 2 ve 4 Numaralı Binaların Restorasyon Uygulama İşi Kapsamında 4 Numaralı Yapı Yapısal Değerlendirme ve Hesap Raporu, İstanbul 2022.
• Alaboz, Murat. Topkapı Sarayı Darphâne-i Âmire 2 ve 4 Numaralı Binaların Restorasyon Uygulama İşi Kapsamında 2 Numaralı Yapı Yapısal Değerlendirme ve Hesap Raporu, İstanbul 2023.
• Şengün, R., G. Tanyeli. “Darphâne-i Âmire’nin Demir Üst Örtü Sistemlerinin İki Yapı Üzerinden İncelenmesi ve Koruma Önerileri”, Uluslararası Katılımlı 6. Tarihî Yapıların Korunması ve Güçlendirilmesi Sempozyumu, Trabzon 2017.
• Tanyeli, G. Topkapı Sarayı 1. Avlusundaki Darphâne Kompleksi, Tarihsel / Mimari, Teknolojik Değerlendirme, Basılmamış Proje Raporu, İTÜ, 1996.
• Tarihî Yapılar İçin Deprem Risklerinin Yönetimi Kılavuzu, Vakıflar Genel Müdürlüğü, 2017.
• Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği, 2018.