TOPLUMSAL CİNSİYETE DAYALI İŞ BÖLÜMÜNÜN İŞÇİ SENDİKALARINDAKİ İZDÜŞÜMLERİ

Year 2015, Volume: 15 Issue: 56, 22 - 29, 01.05.2015

Betül Urhan

Abstract

Kadın ve erkek arasında ekonomik, toplumsal ve siyasal alanda görülen eşitsizliklerin kaynağında, ataerkil sistemin her bir aygıtıyla yeniden üretilen ve biyolojik olarak cinsiyetler arasındaki farklılıklara dayandırılarak doğallaştırılan toplumsal ilişkileri ve yargıları yatar. Bu sosyal ve kültürel ön kabullere dayanan ayrımlar, sendika içinde kadın ve erkeğin farklı konumlandırılmasının, sendika işinin cinsiyetlendirilmesinin, sendika içinde kadınlar ve erkekler arasında kurulan güç ilişkisinin ve hiyerarşisinin temel gerekçesi ve dayanağını da oluşturur. Çoğu zaman erkek egemen sendikalarda hüküm süren zihniyetler ve gelenekler de annelik-kadınlık ideolojisini kullanarak ve kadınları suçlayarak meşrulaştırma yolunu seçmektedir. Böylelikle kadınların sendikalardaki üyelik oranlarının düşük olması, sendikaların güç yapılarından dışlanması ve çalışma hayatında karşılaştıkları sorunları karşısında görülen örgütsel eylemsizlikleri ve politikasızlıklarının da meşru dayanaklarını oluşturmuş olurlar. Bu makalede kadınların sendika içindeki konumlarını belirleyen unsurlar, kadınların toplumdaki ve işgücü piyasasındaki ikincilliğini yeniden üreten aygıtlardan birisinin erkek egemen sendikalar olduğunu iddia edeceğiz. Bu nedenle “gerçek işçi”, “güvenilir işçi”, “emek mücadelesi” ve “ücretli iş” “sendikacılık işi” gibi kavramların sendikal örgütlenme ile bağlantısı, sendikalı kadın işçiler ve Türkiye’deki sendikalar için ne anlama geldiğini irdelemeye çalışacağız

References

• Bailey J. “ Are Union Organising Methods Gendered?”, http://www.mngt.waikato.ac.nz/departments/Strategy %20and%20Human%20Resource%20Management /Airaanz/old/conferce/pdf/bailey.pdf (12/7/2014).
• Mies M. “Ataerki ve Birikim” Dipnot Yayınları, Ankara, 2012, s.104.
• Acker J. “Hierarchies, Jobs, Bodies: A Theory of Gendered Organizations”, Gender and Society 1990;4 (2): 139-158.
• Çelik A. “Sendikasızlığın Halleri”, Birgün, 20 Şubat 2013.http://azizcelik.org/2014/02/20/sendikasizligin- halleri/ gazete yazısı (8/11/2014).
• Sayılan F. “Kadın Emekçiler ve Sendikalar”, Emek Tartışmaları 1, DİSK Yayını, No:56, İstanbul, 2008, s.273. (263-285).
• Özveri M. “Türkiye’de Toplu İş Sözleşmesi Yetki Sistemi ve Sendikasızlaştırma (1963-2009)” A.Ü Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayını, Ankara, 2013, s.19.
• Demirdizen D., Lordoğlu K. “Türkiye’de Sendika İçi Demokrasi Bir İmkansızın Arayışı mı?” Sosyal Haklar Uluslararası Sempozyumu V Bildiriler, Petrol İş Yayını, No: 118, İstanbul, 2013, ss. 223-241.
• Toksöz G, Erdoğdu S. “Sendikacı Kadın Kimliği”, İmge, Ankara, 1998, s.50.
• Elster J. “Ekşi Üzümler & Rasyonalitenin Altüst Edilmesi Üzerine Çalışmalar” Çev. Barış Cezar, Metis, İstanbul, 2008.
• Buğra A. “Toplumsal Cinsiyet, İşgücü Piyasaları ve Refah Rejimleri, Türkiye’de Kadın İstihdamı” İstanbul, 2010, s.9. http://www.spf.boun.edu.tr/content_files/proje_ raporlari/AyseBugra_KadinIstihdami_ TUBITAK.pdf (Erişim: 12/8/2014).l