REFORM SARMALINDA BİR KURUM: İL ÖZEL İDARELERİ

Yıl 2016, Sayı: 25, 61 - 82, 31.12.2016

Nuray Ertürk Keskin

Öz

Bu yazı, 2005 yılında kabul edilen 5302 sayılı Kanun’a kadar cumhuriyet dönemi boyunca il özel idareleriyle ilgili olarak farklı tarihlerde gündeme gelen reform öneri ve girişimlerini değerlendirmektedir. Bu değerlendirmeyi de 2005 Modeli’ne taban oluşturan-yön veren görüş, çevre, dinamikleri göstermesi ve bu modele karşı önerilerin dikkat çektikleri sorun alanlarını belirlemeye yardımcı olması amacına bağlı olarak yapmaya çalışmaktadır. Geçmişteki reform arayışlarının özel idarelerin kapatılmasına yönelik güncel karar sürecine de yön verdiği görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

İllerin yönetimi, il özel idaresi, yerel yönetim, bütünşehir, reform.

Kaynakça

• Anayasa Mahkemesi’nin 18.01.2007 tarih ve 2005/32 Esas ve 2007/3 Karar sayılı kararı. RG: 29.12.2007, 26741.
• Boztepe, Mehmet, “Anayasa Mahkemesi Kararları Işığında Yerel Yönetimlerin Mec-lis Kararları Üzerinde Vesayet Denetimi”, Akademik Araştırmalar ve Çalış-malar Dergisi, Yıl 6, Sayı 10, 2014, s. 94-110.
• Çakan, Işıl, “Cumhuriyet Döneminde İlköğretimin Finansman Sorunu ve Mektep Vergisi Uygulaması”, Yakın Dönem Türkiye Araştırmaları, Yıl 1, Sayı 2, 2002, s. 85-127.
• Çoker, Ziya, İl Özel İdaresi, Ansiklopedik Açıklamalı Özel İdare Kanunları, Ankara 1971.
• Gönül, Mustafa, “Seçimli Valilik Üzerine Düşünceler”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt 25, Sayı 3, 1992, s. 52-70.
• Güler, Birgül Ayman, “İl Özel İdaresi Kanunu Üzerine”, Mülkiye, Cilt XXIX, Sayı 246, 2005, s. 89-121.
• Güler, Birgül A., “Devlette Reform”, Devlette Reform Yazıları, Paragraf Yayınevi, Ankara 2005, s. 31-74.
• Güler, Birgül A., “Kamu Yönetimi Temel Kanunu Üzerine”, Devlette Reform Yazı-ları, Paragraf Yayınevi, Ankara 2005, s. 75-127.
• Hamdullah Suphi, Dağyolu, Birinci Kitap, Türk Ocakları Hars Heyeti Neşri-yatı’ndan, Yeni Matbaa, İstanbul 1929.
• İç – Düzen Genel Rapor, Kitap 3: İl Özel İdareleri, İçişleri ve Hizmet Teşkilatını Yeniden Düzenleme Projesi, İçişleri Bakanlığı, Ankara 1971.
• Keskin, Nuray, Türkiye’de Devletin Toprak Üzerinde Örgütlenmesi, Tan Kitabevi, Ankara 2009.
• Nadaroğlu, Halil, Mahalli İdareler, Üçüncü Baskı, Beta Basım Yayım, İstanbul 1986.
• Önen, Nizam; Cenk Reyhan, Doksan Yıllık Büyük Kavga: 1839-1929, Yayımlanma-mış Çalışma, Ankara 2004. Özgür, Hüseyin, “Denizli Kenti ve İlinde Yönetsel Ölçek Arayışları (1976-2014): Dört Bütünşehir (Belediyesi) Söylemi / Tasavvuru (2001-2014) ve Büyükşehir Belediyesi Statüsü (2012-2014), Adnan Menderes Üniversitesi SBE Dergisi, Cilt 1, Özel Sayı, 2014, s. 30-53.
• TBMM ZC, Cilt 3, İ. 67, 18.9.1336/1920, s. 179-181.
• Tutum, Cahit, “Mülki İdare Amirliği Sisteminin Yapı ve İşleyişine Etkileri Açısından Mevzuat Sorunu”, Toplumsal Yapıyla İlişkileri Açısından Türkiye’de Mülki İdare Amirliği, TİD, Ankara 1976, s. 146-159.
• Yayla, Yıldızhan, Anayasalarımızda Yönetim İlkeleri, Tevsi-i Mezuniyet ve Tefrik-i Vezaif, İ.Ü. Siyasal Bilimler Fakültesi Yayını, İstanbul 1982.
• Yavuz, Fehmi, Türk Mahalli İdarelerinin Yeniden Düzenlenmesi Üzerinde Bir Araş-tırma, Ankara Üniversitesi Basımevi, Ankara 1966.
• 1426 sayılı Vilayet İdaresi Kanunu, 24.4.1929; RG: 5.5.1929, 1184.
• 5442 sayılı İl İdaresi Kanunu, 10.6.1949; RG: 18.6.1949, 7236.
• 13 Mart 1913 tarihli İdarei Umumiyei Vilayat Kanunu Muvakkatinin Adının ve Bazı Maddelerinin Değiştirilmesine, Bu Kanuna Bazı Maddeler Eklenmesine Dair 3360 sayılı Kanun, KT: 16.5.1987; RG: 26.5.1987, 19471.
• 13.1.2005 tarih ve 5286 sayılı Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nün Kaldırılması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun, RG: 28.1.2005, 25710.
• 12.11.2012 tarih ve 6360 sayılı 13 İlde Büyükşehir Belediyesi ve 26 İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun, RG: 6.12.2012, 28489.
• http://t24.com.tr/haber/icisleri-bakani-acikladi-buyuksehir-yasasi-yeniden-yapilan-diriliyor,322137, 28 Aralık 2015.
• http://www.sabah.com.tr/gundem/2015/12/28/ozyonetime-yasal-nester, 28 Aralık 2015.