1920 RUHU NEDİR?

Yıl 2014, Sayı: 21, 123 - 158, 30.01.2014

Nuray Ertürk Keskin

Öz

Son yıllarda resmi açıklamalarda ve yanı sıra medyada sıkça
rastladığımız bir söylem var: “1920 ruhuna dönmek.” Elinizdeki
makale, bu söylemden hareketle 1920’li yılların başına
gitmekte ve tarihselliği içinde “1920 ruhu nedir?” sorusuna
yanıt aramaktadır. Biten bir imparatorlukla, ortaya çıkan bir
ulus-devlet arasında, yakın tarihimizin en köklü oluşları ve
olguları görülür. Makale bu tarihsel koşullarda, BMM’nin ilk
gününden 1921 Anayasası’na uzanan sürecin izini sürmektedir.
23 Nisan 1920’de açılan Büyük Millet Meclisi, 1922 sonuna
kadar ulusal kurtuluş savaşını-milli mücadeleyi yönetmiştir. Bu
süreçte bütün düşünce ve yegâne görev “Türkiye halkını
emperyalizmin zulmünden kurtarmak”tır. Döneme rengini ve
ruhunu veren temel dinamik de budur.

Anahtar Kelimeler

Emperyalizm, Bağımsızlık, Milli Mücadele, Türkiye Halkı, 1920 Ruhu

Kaynakça

• Açıklamalı Yönetim Zamandizini 1919-1928, Ed. Nuray Ertürk Keskin, Ankara Üniversitesi, SBF-KAYAUM Yayını, Ankara, 2012.
• Akın, Rıdvan, TBMM Devleti (1920-1923), Birinci Meclis Döneminde Devlet Erkleri ve İdare, İletişim Yayınları, İstanbul, 2001.
• Atatürk ve İdare, Türk İdare Dergisi, Cumhuriyetimizin 60’ıncı Yıldönümü Özel Sayısı, Yıl 55, Sayı 362, Ekim 1983.
• Demirel, Ahmet, Birinci Meclis’te Muhalefet: İkinci Grup, İletişim Yayınları, İstanbul, 1994.
• Gözübüyük, Şeref, Suna Kili, Türk Anayasa Metinleri (1839-1980), Ankara Üniversitesi, SBF Yayını, Ankara, 1982.
• Güler, Birgül A. , Yerel Yönetimler: Liberal Açıklamalara Eleştirel Yaklaşım, TODAİE, Ankara, 1998.
• Karabekir, Kazım, İstiklal Harbimiz, Türkiye Yayınevi, İstanbul, 1969.
• Keskin, Nuray Ertürk, Türkiye’de Devletin Toprak Üzerinde Örgütlenmesi, Tan Kitabevi, Ankara, 2009.
• Nutuk, Cilt I, TTK Yayınları, Ankara, 1984.
• Önen, Nizam; Cenk Reyhan, Mülkten Ülkeye: Türkiye’de Taşra İdaresinin Dönüşümü (1839-1929), İletişim, İstanbul, 2011.
• Sarıhan, Zeki, Kurtuluş Savaşı Günlüğü, Açıklamalı Kronoloji, TBMM’den Sakarya Savaşı’na, (23 Nisan 1920 – 22 Ağustos 1921), TTK Yayınları, Ankara, 1995.
• Tanör, Bülent, Kurtuluş (1918-1923), Yenigün Haber Ajansı, İstanbul, 1997.
• Tanör, Bülent, Kurtuluş Kuruluş, Cumhuriyet Kitapları, Ankara, 2007.
• Tengirşek, Yusuf Kemal, Vatan Hizmetinde, İstanbul, 1967.
• Teziç, Erdoğan, Siyasal Partiler, Partilerin Hukuki Rejimi ve Türkiye’de Partiler, Gerçek Yayınevi, İstanbul, 1976.
• Tunaya, Tarık Zafer, Türkiye’de Siyasal Partiler, Cilt II, Mütareke Dönemi, İletişim Yayınları, İstanbul, 2003.
• Tunaya, Tarık Zafer, Siyasal Kurumlar ve Anayasa Hukuku, İstanbul, 1975.
• Tunçay, Mete, Türkiye’de Sol Akımlar –I (1908-1925), Bilgi Yayınevi, İstanbul, 1978.
• Yayla, Yıldızhan, Anayasalarımızda Yönetim İlkeleri: Tevsi-i Mezuniyet ve Tefriki Vezaif, İÜ SBF Yayını, İstanbul, 1982.
• Tutanak Dergileri
• TBMM Zabıt Ceridesi, I. Cilt (23 Nisan 1920-21 Mayıs 1920)
• TBMM Zabıt Ceridesi, II. Cilt (22 Mayıs 1920-28 Temmuz 1920)
• TBMM Zabıt Ceridesi, III. Cilt (31 Temmuz 1920-6 Eylül 1920)
• TBMM Zabıt Ceridesi, IV. Cilt (8 Eylül 1920-6 Ekim 1920)
• TBMM Zabıt Ceridesi, V. Cilt (9 Ekim 1920-20 Kasım 1920)
• TBMM Zabıt Ceridesi, VI. Cilt (22 Kasım 1920-23 Aralık 1920)
• TBMM Zabıt Ceridesi, VII. Cilt (25 Aralık 1920-30 Ocak 1921)
• TBMM Gizli Celse Zabıtları, I. Cilt (24 Nisan 1920-21 Şubat 1921)
• Meclisi Mebusan Zabıt Ceridesi, (12 Ocak 1920-18 Mart 1920)
• Meclisi Ayan Zabıt Ceridesi, (12 Ocak 1920-5 Nisan 1920) Hakimiyeti Milliye Gazetesi.
• Düstur, Tertip 3, Cilt 1.