SUYUN PİYASALAŞTIRILMASI, KÜRESEL TARIM - SU İLİŞKİSİ

Yıl 2009, Sayı: 10, 33 - 58, 30.08.2009

Gökhan Günaydın

Öz

Gerek dünya üzerinde bulunuş formları, gerekse kullanımına yönelik giderek artan rekabet, suyun kıt kaynak niteliğini belirleyen özelliklerdir. Artan nüfus yanında iklim değişikliği, sosyoekonomik etkenler, teknolojide ortaya çıkan gelişmeler, su politikaları ve hukuk – finans yönetimi alanında oluşan yeni yaklaşımlar, dünya üzerine eşitsiz dağılmış olan su kaynakları üzerindeki baskıyı artırmaktadır. Suyun metalaştırılması ve piyasalaştırılması süreçleri, bir doğal kaynak ve insan hakkı olan suyun ekonomik bir mal niteliğine dönüştürülmesi sonucunu doğurmaktadır. Gelişmekte olan ve az gelişmiş ülkelerde, endüstriyel ve kentsel kullanımına oranla, suyun tarımda kullanımı baskın bir yer tutmaktadır. Dünyada ve Türkiye’de, tarım sektörünün su iletim/dağıtım ve yönetim sistemlerinde önemli değişimler yaşanmaktadır. Bunlar yönetişim temelinde kamu/ özel sektör/sivil toplum ilişkilerini öne çıkararak üretici/köylü ekonomisi üzerine sonuçlar doğurmaktadır. Ancak biyoenerji ve virtüel su kullanımı gibi görece daha yeni olan yaklaşımlar, doğal kaynaklar ve dünya genelindeki tarım ticareti yapısını temelden etkileyebilecek bir politika kanalı açma yolundadır.

Anahtar Kelimeler

Virtüel (sanal) su ticareti, su yoğun diyet, yeşil su, mavi su, biyoenerji, iklim değişikliği.

Kaynakça

• Amin, Samir, “Dünya Yoksulluğu, Yoksullaşma ve Sermaye Birikimi”, (Çev.sendika.org), Küresel Kapitalizm Kıskacında Tarım, Gıda ve Köylülük, Mülkiye Dergisi, Bahar 2009, Ankara.
• Barlow, Maude, Mavi Sözleşme; Küresel Su Krizi ve Su Hakkı Mücadelesi, (Çev. Barış Cezar), Çevre Mühendisleri Odası / Yordam Kitap, İstanbul, 2009.
• Commission of the European Communities, Issues Arising from Turkey’s Membership Perspective, Brussels, 6.10.2004.
• De Fraiture, C., M. Giodano ve Yongsong L, “Biofuels: Implications for Agricultural Water Use: Blue Impact of Green Energy”, International Conference Linkages between Energy and Water Management for Agriculture in Developing Countries, 2007, India.
• DPT, Su Havzaları Kullanımı ve Yönetimi ÖİK Raporu, DPT Yayın No: 2555, ÖİK: 571, Ankara, 2001.
• Dickie, Phil, Rich Countries Poor Water, WWF, Avustralya, 2006.
• FAO, The State of Food Insecurity in the World 2006 Eradicating World Hunger Taking Stock Ten Years after the World Food Summit, Roma, 2006.
• FAO, World Agriculture towards 2030 / 2050, Roma, 2006.
• Güler, Birgül Ayman (ed.), Su Hizmetleri Yönetimi-Genel Yapı, TODAİE, Yayın No: 298, Ankara, 1999.
• Kartal, Filiz, “Suyun Metalaşması, Suya Erişim Hakkı ve Sosyal Adalet”, TMMOB Su Politikaları Kongresi, 2. Cilt, TMMOB İnşaat Mühendisleri Odası Ankara, 2006, s. 478-485.
• Kilim, Esra E. ve Mustafa Şener, “Su Politiktir: Küresel Su Politikalarının Ulusal ve Yerel Ölçekte Yansımaları”, Mersin Kent Sempozyumu, 24-25 Ekim 2008.
• Minibaş, Türkel, “Globalizmde Suyun Ekonomi Politiği”, 7.Ulusal Çevre Mühendisliği Kongresi, TMMOB Çevre Mühendisleri Odası, İzmir, 24-27 Ekim 2007.
• Müler, A., J. Schmidhuber, J. Hoogeven ve P.Steduto, “Some Insights in the Effect of Growing Bio-energy Demand on Global Food Security and Natural Resources”, Water Policy 10 (Supp:1), 2008, s. 83 – 94.
• OECD ve FAO, Agricultural Outlook 2008 – 2017, Paris, 2008.
• Özdinç, Hülya K., “Avrupa Birliği’nde Su Politikaları”, Su Yönetimi; Küresel Politika ve Uygulamalara Eleştiri, (Ed. Tayfun Çınar-Hülya K. Özdinç), Memleket Yayınları, Ankara, 2006, s. 145-178.
• Salihoğlu, Serhat, “Küresel Su Siyaseti Nedir?”, Su Yönetimi; Küresel Politika ve Uygulamalara Eleştiri, (Ed. Tayfun Çınar-Hülya K. Özdinç), Memleket Yayınları, Ankara, 2006, s. 3-42.
• Taşkın, Taylan, “Sınır Aşan Sular: Türkiye’de AB Kaynaklı ‘Reform’ Girişimi”, Su Yönetimi; Küresel Politika ve Uygulamalara Eleştiri, (Ed. Tayfun Çınar-Hülya K. Özdinç), Memleket Yayınları, Ankara, 2006, s. 407-426.
• TMMOB, Küresel Su Politikaları ve Türkiye, TMMOB Su Raporu, Ankara, 2009.
• UNESCO, The United Nations World Water Development Report 1 - Water for People, Water for Life, 2003.
• UNESCO, The United Nations World Water Development Report 2 - Water, A Shared Responsibility, 2006.
• UNESCO, Water In a Changing World, Londra, 2009.
• Zah, Rainer, Heinz, Böni, Marcel Gauch, Roland Hiscier, Martin Lehman ve Patrick Wager, Life
• Cycle Assessment of Energy Products: Environmental Assessment of Biofuels, Executive Summary, EMPA, Swiss Federal Institute for Materials Science and Technology, Technology and Society Lab, İsviçre, 2007.