ÜÇÜNCÜ YOL VE YOLUN SONU

Yıl 2010, Sayı: 12, 201 - 227, 30.04.2010

Çiğdem Demircan

Öz

Makale, 1990’lı yıllarla özdeşleşmiş olan Üçüncü Yol yaklaşımının sosyal

devlete bakış açısını irdelemeyi amaçlamaktadır. Yazıda, klasik sosyal demokrasinin temel tezlerinde revizyona gidilmesi ve neoliberalizm eleştirisi üzerinden oluşturulmaya çalışılan Çağdaş Üçüncü Yol yaklaşımının klasik sosyal

demokrasi ve neoliberalizmden farklı bir yol önermekten ziyade, kendisini
neoliberalizmin yanında konumlandırdığı kabul edilmekte ve neoliberalizmle
ortak noktanın, 1990’lı yıllarda ortaya çıkan Washington Sonrası Uzlaşı ile

görünür hale geldiği ileri sürülmektedir. Üçüncü Yol ile özdeşleşmiş olan İngiliz (Yeni) İşçi Partisi’nin uygulamaları ışığında, Üçüncü Yol politikalarının

eşitlik, yurttaşlık, kamu hizmeti, devlet ve piyasa konusundaki yaklaşımları
ele alınmaktadır. Yeni İşçi Partisi söylem ve uygulamada ortaya koyduğu

çelişkilerle sosyal demokrasinin dönüşümü konusunda zengin örnekler sunmaktadır. Bu noktalardan hareketle temel tez, Üçüncü Yol’un, sosyal devletin

tasfiyesinde kritik bir role sahip olduğudur.

Anahtar Kelimeler

Üçüncü Yol, Klasik sosyal demokrasi, Neoliberalizm, Yeni İşçi Partisi, Refah Devleti

Kaynakça

• Altvater, Elmar, “Yeni Liberal Karşı-Devrimin Müptezelliği”, Kriz, Neo-Liberalizm ve Reagan Dosyası, (Ed. Ragıp Zarakolu, Çev. M. Yılmaz Öner), Alan, İstanbul, 1985.
• Arestis, Philip ve Sawyer, Malcolm, “Neoliberalizm ve Üçüncü Yol”, Neoliberalizm: Muhalif Bir Seçki, (Der. Alfredo Saad-Filho - Debo- rah Johnston, Çev. Şeyda Başlı – Tuncel Öncel), Yordam, İstanbul, 2008.
• Aust, Andreas, “From ‘Eurokeynesianism’ to ‘Third Way Policies?”, Social Democratic Party Policies: In Contemporary Europe, (Ed. Giuliano Bonoli - Martin Powell), Routledge, New York, 2001,
• http://www.essex.ac.uk/ECPR/events/jointsessions/paperarchive/ grenoble/ws11/aust.pdf, Erişim Tarihi: 11 Mart 2009.
• Barrientos, Armando ve Powell, Martin, “The route map of the Third Way”, Third Way and Beyond: Criticisms, Futures and Alternative, (Ed. Sarah Hale), Manchester University Press, Manchester, 2004.
• http://site.ebrary.com/lib/akdeniz/Doc?id=10082129&ppg, Erişim Tarihi: 25 Aralık 2007.
• Baylosis, Rafael G., “STÖ’ler Kalkınmanın İşbirlikçileri mi, Yeni Sömürgeciliğin Araçları mı? Asyalı Bir Bakış Açısı”, Sivil Toplum Örgütleri: Neoliberalizmin Araçları mı, Halka Dayalı Alternatifler mi?, (Ed. Edisyon L’Harmattan, Çev. Işık Ergüden), Demokrasi Kitaplığı, İstanbul, 2001.
• Çavuşoğlu, Erbatur ve Yalçıntan Murat Cemal, “Üçüncü Yol: Bir İdeolojik Yeniden Adlandırma Süreci”, Üçüncü Yol Arayışları ve Türkiye, (Der. Murat Cemal Yalçıntan), Büke, İstanbul, 2000.
• Çulhaoğlu, Metin, “Üçüncü Yol, Türkiye Solu ve Marksizm”, Üçüncü Yol Arayışları ve Türkiye, (Ed. Murat Cemal Yalçıntan), Büke, İstanbul, 2000.
• Driver, Stephen ve Martell Luke, “Left, Right and the Third way”, Policy & Politics, Vol. 28, The Policy Press, 2000. http://www.sussex.ac.uk/Users/ssfa2/leftrightandthethirdway.pdf, Erişim Tarihi: 20 Şubat 2008.
• Driver, Stephen, “North Atlantic drift: welfare reform and the ‘Third Way’ politics of New Labour and the New Democrats”, Third Way and Beyond: Criticisms, Futures and Alternative, (Ed. Sarah Hale), Manchester University Press, Manchester, 2004, http://site.ebrary. com/lib/akdeniz/Doc, Erişim Tarihi: 25 Aralık 2007.
• Favretto, Ilaria, Long Search for a Third Way: The British Labour Party and the Italian Left since 1945, Palgrave Macmillan, Gordonsville, 2003, http://site.ebrary.com/lib/akdeniz/Doc, Erişim Tarihi: 5 Ocak 2008.
• Ferguson, Iain; Lavalette, Michael ve Money, Gerry, Rethinking Welfare: A Critical Perspective. Sage Publications, London, 2002,
• http://site.ebrary.com/lib/akdeniz/Doc, Erişim Tarihi 26 Mart 2008.
• Friedman, Milton, Kapitalizm ve Özgürlük, Plato Film, İstanbul, 2008.
• Fudge, Shane ve Williams, Stephen, “Beyond Left and Right: Can the Third Way Deliver a Reinvigorated Social Democracy?”, Critical Sociology, Vol. 32, No. 4, 2006, http://crs.sagepub.com/cgi/content/ abstract, Erişim Tarihi: 28 Şubat 2008.
• Giddens, Antony, Üçüncü Yol ve Eleştirileri: “Tartışmaya Önemli Bir Katkı” Tony Blair, (Çev. Nihat Şad), Phoenix, Ankara, 2001.
• Giddens, Antony, Üçüncü Yol: Sosyal Demokrasinin Yeniden Dirilişi, Birey, İstanbul, 2000.
• GSDRC – Governance and Social Development Resource Centre, http://www.gsdrc.org/go/topic-guides/social-exclusion, Erişim Tarihi: 7 Ocak 2009.
• Harvey, David, “Baskı Rejimine Rıza Göstermek”, Conatus, Yıl 1, Sayı 2, Temmuz - Ekim 2004.
• Hills, John ve Walfogel Jane, “A ‘Third Way’ in Welfare Reform? Evidence from the United Kingdom”, Journal of Policy Analysis and
• Management, Volume 23, Issue 4, 2004, http://www3.interscience. wiley.com/cgi-bin/fulltext/pdf, Erişim Tarihi: 28 Şubat 2008.
• Jarvis, Tim ve Campion Joanna, “Employment and Training Programmes for the Unemployed”, House of Commons, 2000, http://www.
• parliament.uk/topics/TrainingArchive.htm, Erişim Tarihi: 12 Mayıs 2008.
• Johnston, Deborah, “Yoksulluk ve Bölüşüm: Yeniden mi Neoliberal Gündemde?”, Neoliberalizm: Muhalif Bir Seçki, (Çev. Şeyda Başlı – Tuncel Öncel), Yordam, İstanbul, 2008
• Kagarlitsky, Boris, New Realism, New Barbarism: Socialist Theory in the Era of Globalization, Pluto Press, London, 1999, http://site.ebrary.com/lib/akdeniz/Doc, Erişim Tarihi: 6 Mayıs 2007.
• Kiely, Ray, The Clash of Globalisations Neo-Liberalism, the Third Way and Anti-Globalisation, Brill Leiden, Boston, 2005, http://site. ebrary.com/lib/akdeniz/Doc, Erişim Tarihi: 25 Aralık 2007.
• Marshall, Adriana, “Labour market policies and regulations in Argentina, Brazil and Mexico: Programmes and Impacts”, Employment
• strategy papers, 2004, http://www.ilo.org/public/english/employ- ment/strat/download/esp13.pdf, Erişim Tarihi: 12 Mayıs 2008.
• Martell, Luke, The Third Way and Beyond: Criticisms, Futures and Alternatives, (Ed. Sarah Hale), Manchester University Press, Manchester, 2004, http://site.ebrary.com/lib/akdeniz/Doc, Erişim Tarihi: 25 Aralık 2007.
• McCullen, Peter ve Harris, Colin, “Generative Equality, Work and the Third Way: a Managerial Perspective”, Third Way and Beyond: Criticisms, Futures and Alternative, (Ed. Sarah Hale), Manchester University Press, Manchester, 2004, http://site.ebrary.com/lib/akdeniz/ Doc, Erişim Tarihi: 25 Aralık 2007.
• McDowell, Linda, “Work, Workfare, Work/Life Balance and An Ethic of Care”, Progress in Human Geography, Vol. 28, No. 2, 2004,
• http://web.ebscohost.com/ehost/pdf, Erişim Tarihi: 7 Nisan 2009.
• Mullender, Richard, “Theorizing the Third Way: Qualified Consequentialism, the Proportionality Principle, and the New Social Democracy”, Journal of Law and Society, Volume 27, Number 4, 2000,
• http://web.ebscohost.com/ehost, Erişim Tarihi: 20 Aralık 2007.
• Munck, Ronaldo, “Neoliberalizm ve Siyaset, Neoliberalizmin Siyaseti”, Neoliberalizm: Muhalif Bir Seçki, (Çev. Şeyda Başlı – Tuncel Öncel), Yordam, İstanbul, 2008.
• Painter, Joe, “A Third Way for Europe? Discourse, Regulation and the European Question in Britain”, Tijdschrift voor economische en sociale geografie, Volume 91 Issue 3, 1999, http://www.blackwellsynergy. com/, Erişim Tarihi: 28 Şubat 2008.
• Palley, Thomas I., “Keynesçilikten Neoliberalizme: İktisat Biliminde Paradigma Kayması”, Neoliberalizm: Muhalif Bir Seçki, (Çev. Şeyda Başlı – Tuncel Öncel), Yordam, İstanbul, 2008.
• Rodrik, Dani, “Goodbye Washington Consensus, Hello Washington Confusion? A Review of the World Bank’s Economic Growth in the 1990s: Learning from a Decade of Reform”, Journal of Economic Literature, Vol. XLIV, 2006, http://www.aae.wisc.edu/coxhead/courses/, pdf, Erişim Tarihi: 10 Ocak 2009.
• Shaw, Eric, “What Matters is What Works: The Third Way and The Case of The Private Finance Initiative”, Third Way and Beyond: Criticisms, Futures and Alternative, (Ed. Sarah Hale), Manchester University Press, Manchester, 2004, http://site.ebrary.com/lib/akdeniz/ Doc, Erişim Tarihi: 25 Aralık 2007.
• Smith, Chris (Ed.), “Spirit of Beveridge”, New Statesman & Society, Sayı 9, 1996, http://web.ebscohost.com/ehost/, Erişim Tarihi: 29 Ekim 2007.
• Şener, Hasan Engin, “Postmodern Dönemde Devleti Modernleştirmek: Yeni İşçi Partisi’nin Kamu Hizmeti Anlayışı”, Amme İdaresi Dergisi, Cilt 37, Sayı 3, 2004.
• Wood, Ellen Meiksins, “Küreselleşme ve Devlet: Sermayenin İktidarı Nerede?”, Conatus, Yıl 1, Sayı 2, Temmuz-Ekim 2004.
• Yağcı, Oya, “19. Yüzyıldan Günümüze Üçüncü Yolun Serüveni: Sosyalizm ve Liberalizm Arasında Çatallanan Yollar”, Memleket SiyasetYönetim, Cilt: 2, Sayı 5, 2007.
• Yalçıntan, Murat Cemal, Üçüncü Yol Arayışları ve Türkiye, Önsöz, (Yay. Hz. Murat Cemal Yalçıntan), Büke, İstanbul, 2000.
• Zuege, Alan, “Üçüncü Yolun ‘Chimera’sı”, Üçüncü Yol Arayışları ve Türkiye, (Yay. Hz. Murat Cemal Yalçıntan), Büke, İstanbul, 2000.