KEMALİZM’İN ULUSALCILIK ANLAYIŞI ve GÜNÜMÜZ TÜRKİYE’SİNDE ULUSALCILIK - MİLLİYETÇİLİK ALGILAMALARI

Yıl 2010, Sayı: 13, 86 - 106, 30.08.2010

İhsan Şerif Kaymaz

Öz

Türkiye’de, özgün tarihsel, toplumsal, kültürel koşullara bağlı olarak, farklı ulusalcılık algılamaları ortaya çıkmıştır. Devletin kurucusu olan Mustafa Kemal Atatürk, Kemalist ulusalcılık olarak adlandırdığımız ve Batı’daki laik eksenli, bütünleştirici ulusalcılık anlayışını temel alan bir ulusalcılık algılamasına sahiptir ve Türk toplumuna bu algılamayı yerleştirmeye çalışmıştır. Ancak bunun karşısına, Osmanlı – İslâm geleneğinden esinlenen, ulus yerine ümmeti temel alan, birleştirici değil, ayrıştırıcı bir nitelik taşıyan sapkın bir ulusalcılık anlayışı çıkmıştır. Milliyetçilik olarak ifade edilen ve süreç içinde devlete egemen olan bu sapkın ulusalcılığı, benimseyenler, milliyetçi – muhafazakâr denilen ve sosyolojik geçiş sürecinin ürünü olan bir ara kesimdir. Dünyada ve Türkiye’de ulusalcılığın değişen koşullara nasıl ayak uyduracağı bugünden öngörmek olanaklı değildir.

Anahtar Kelimeler

Kemalizm, ulusalcılık, milliyetçilik, muhafa- zakârlık, küreselleşme.

Kaynakça

• Anderson, Benedict, Imagined Communities: Reflections on the Origin and Spread of Nationalism, 2.B., Londra, Verso, 1991.
• Atatürk, Mustafa Kemal, Atatürk’ün Ahmet Emin’e verdiği mülâkat, Vakit, 10 Kânun-ı sani 1922.
• Atatürk, Mustafa Kemal, Atatürk’ün Ahmet Şükrü’ye verdiği mülâkat, Hâkimiyet-i Milliye, 4 Kânun-ı evvel 1923.
• Atatürk, Mustafa Kemal, Atatürk’ün İzmit’li gazetecilere verdiği mülâkat, Akşam, 20 Kânun-ı sani 1923.
• Atatürk, Mustafa Kemal, Atatürk’ün Maurice Pern’e verdiği mülâkat, Akşam, 11 Şubat 1924.
• Atatürk, Mustafa Kemal, Atatürk’ün Petit Parisien’e verdiği mülâkat, İkdam, 3 Teşrin-i sani 1922.
• Atatürk, Mustafa Kemal, Atatürk’ün Ruşen Eşref’e verdiği mülâkat, Hâkimiyet-i Milliye, 24 Nisan 1921.
• Atatürk, Mustafa Kemal, Atatürk’ün Yakup Kadri’ye verdiği mülâkat, İkdam, 22 Eylül 1922.
• Atatürk, Mustafa Kemal, Atatürk’ün Yunus Nadi’ye verdiği mülâkat, Cumhuriyet, 7 Mayıs 1924.
• Atatürk, Mustafa Kemal, Nutuk, 1927.
• Atatürk, Mustafa Kemal, Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri C. I, İstanbul, Türk İnkılâp Tarihi Enstitüsü Yayınları, 1945.
• Atatürk, Mustafa Kemal, Atatürk’ün Söylev ve Demeçleri C. II, 2.B., Ankara, Türk Tarih Kurumu Basımevi, 1959.
• Atatürk, Mustafa Kemal, Atatürk’ün Bütün Eserleri, C. XV (1923), İstanbul, Kaynak Yayınları, 2005.
• Avcıoğlu, Doğan, “Milliyetçiliğin Yeniden Uyanışı,” Yön, S. 84, 6 Kasım 1964.
• Avcıoğlu, Doğan, “Amerikancı Milliyetçilik ve Mukaddesatçılık,” Yön, S. 162, 6 Mayıs 1966.
• Avcıoğlu, Doğan, “Kemalizm’i İyi Anlamak,” Devrim, S. 4, 11 Kasım 1969.
• Aydın, Suavi, Modernleşme ve Milliyetçilik, Ankara, Gündoğan Yay., 1993.
• Breully, John, “Sunuş,” E. Gellner, Uluslar ve Ulusçuluk, Çev. B. Ersanlı, G.
• G. Özdoğan, İstanbul, Hil Yay., 2006.
• Carr, Edward H., Nationalism and After, 2.B., Londra, Macmillan & Co., 1967.
• Çağla, Cengiz “Renan, Irk ve Millet,” http://www.ykykultur.com.tr/dergi/?makale=110& id=17 (09.06.2010).
• Cumhuriyet Halk Partisi Programı, 1931, http://www.chp.org.tr/CHP- Kutuphanesi.aspx (09.06.2010).
• Deutsch, Karl W., Nationalism and Social Communication: An Inquiry into the Foundations of Nationality. Cambridge, Mass.: MIT Press, 1953.
• Devlet Planlama Teşkilatı, Milli Kültür Özel İhtisas Komisyonu Raporu, 1983.
• Dursun, Çiler, “Türk-İslam sentezi ideolojisinin failini tanımak,” 28 Mayıs 2006, http://www.radikal.com.tr/ ek_ haber. php? ek=r2&haberno=5895 (09.06.2010).
• Emerson, Rupert, Sömürgelerin Uluslaşması, Çev. Türkkaya Ataöv, Ankara, Türk Siyasi İlimler Derneği Yay., 1965.
• Gellner, Ernest, Uluslar ve Ulusçuluk, Çev. B. Ersanlı, G. G. Özdoğan, İstanbul, Hil Yay., 2006.
• Gülen, Fethullah, “Ulusal Cephe Suni ve Manipülatif,” Aktüel Dergisi, S. 14 (18 Ekim 2005).
• Hayes, Carlton J.H., The Historical Evolution of Modern Nationalism, New York, Russell & Russell, 1968.
• Hobsbawm, Eric J., 1780’den Günümüze Milletler ve Milliyetçilik: Program, Mit, Gerçeklik, Çev. Osman Akınhay, İstanbul, Ayrıntı Yay., 1993.
• Kedourie, Elie, Nationalism, 4.B., Oxford, Wiley-Blacwell, 1993.
• Kohn, Hans, The Age of Nationalism: The First Era of Global History, New York, Harper Pres, 1962.
• Kohn, Hans, The Idea of Nationalism: A Study in its Origins and
• Background, 9.B., New York, Macmillan, 1961.
• Lewis, Bernard, Modern Türkiye’nin Doğuşu, 2.B., Çev. M.Kıratlı, Ankara, T.T.K. Yay., 1984.
• Medenî Bilgiler ve M. Kemal Atatürk’ün El Yazıları, Haz. A. Âfetinan, Ankara, T.T.K. Yay., 1969.
• Morgenthau, Hans J., Kenneth W. Thompson, Politics Among Nations, 6.B., New York, McGraw-Hill, 1985.
• Oran, Baskın, Azgelişmiş Ülke Milliyetçiliği: Kara Afrika Modeli, Ankara, A.Ü.S.B.F. Yay., 1977.
• Özdağ, Günay Göksu, Büşra Ersanlı, “Önsöz,” E. Gellner, Uluslar ve Ulusçuluk, Çev. B. Ersanlı, G. G. Özdoğan, İstanbul, Hil Yay., 2006.
• Timuroğlu, Vecihi, Türk-İslam Sentezi, Ankara, Başak Yayınları, 1991.
• “Ulusalcılık, Terör Dosyasına Girdi,” Vatan, 29 Mart 2008 . (http://w9.gazetevatan.com/ haberdetay.asp?Newsid=169937) (09.06.2010).