NİETZSCHE’NİN İKTİDARI: GÜÇ İSTENCİ, PERSPEKTİVİST HAKİKAT VE ÜSTÜNİNSAN KAVRAMLARI ÜZERİNE BİR İNCELEME

Yıl 2023, Cilt: 18 Sayı: 39, 250 - 267, 26.06.2023

Berkin Dağlı , Ömer Alanka

https://doi.org/10.56524/msydergi.1206088

Öz

Bu çalışma, döneminin filozof, kültür eleştirmeni ve sanatçı kimliklerine haiz, çok yönlü bir entelektüel olan Friedrich Nietzsche’nin iktidar mefhumuna olan bakışını anlamlandırma çabası üzerinde duracaktır. Nietzsche eleştirdiği muteber ahlaksal nizamı ve inşa olmasını temenni ettiği yeni düzenin kerteriz noktasını güç istenci kavramı üzerinden yorumlamıştır. Ona göre gücü istemek yaşanılan hayatın olumlanması adına bir zorunluluk teşkil etmektedir. Çalışmanın odak noktası olan iktidar nosyonu Nietzsche‘nin gücü isteme fiilinden teşkil olmaktadır. Fakat bu güç istemi akla gelen ilk eylemlerden farklı olarak hakikati perspektivist bir şekilde ele alma yetisine sahip üstüninsanın bir becerisi olarak karşımıza çıkmaktadır. Nietzsche kendi felsefesini her bir düşüncenin başka düşünceler yoluyla mahvolacağı, muzaffer bir idealar bütünü olarak tanımlamıştır. Ayrıca bu duruma uyum göstermeyen bireyleri sürünün bir parçası –yani hayvan ile üstüninsan arasında bir köprü görevi gören insan- olarak addederken durumu kabullenen bireyleri ise egemen ve iktidar olarak seçildiğini beyan etmiştir. Nietzsche kendi düşünce sistemini var olan tüm ahlaksal ve toplumsal değerlerin iktidarı karşısında inşa ederek yeni bir felsefi geleneğin temsilcisi konumunda yer almaktadır. Fakat onun mülahazasında tek ve biricik hakikat asla bulunmamakta aksine, hakikatin bireyin sahip olduğu perspektifler etrafında sürekli bir biçimde yeniden inşa edildiği düşüncesi yer almaktadır. Bu bağlamda Nietzsche’nin iktidar algısı, inşa ettiği kavramlar etrafında tartışılarak anlamlandırılmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

İktidar, Güç İstenci, Perspektivist Hakikat, Üstünisan, Nietzsche

Kaynakça

• Atbakan, Utkan B. (2018), "Nietzsche'nin Perspektifinden Özne'nin Reddi", Uluslararası İstanbul Felsefe Kongresi Bildiri Kitabı, (İstanbul: Mantık Derneği Yayınları), s. 1-11.
• Baykan, Fehmi (2022), Nietzsche'nin Felsefesi, (İstanbul: Kaknüs Yayınları).
• Blackham, H. J. (2005), Altı Varoluşçu Düşünür, (Çev. E. Uşaklı), (Ankara: Dost Kitabevi).
• Camus, Albert (1990), Başkaldıran İnsan, (Çev. P. D. Yücel), (Ankara: V Yayınları).
• Coşar, Metin (2002), Nietzsche Kavramada Yeni Bir Yol, (Ankara: ODTÜ Geliştirme Vakfı Yayıncılık).
• Çelebi, Vedat (2013), "Michel Foucault’da Bilgi, İktidar ve Özne İlişkisi", Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, 5 (1), s. 512-523.
• Dede, Münir (1996), F.W.Nietzsche ve H. Bergson’un Ahlak Anlayışları, Erzurum Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Doktora Tezi.
• Deleuze, Gilles (2021), Nietzsche ve Felsefe, (İstanbul: Norgunk Yayıncılık).
• Eyüpoğlu, İsmet Zeki (1991), Nietzsche: Eylem Ödevi, (İstanbul: Boray Yayınları).
• Foucault, Michel (2006), Hapishanenin Doğuşu, (Çev. M. A. Kılıçbay), (Ankara: İmge Kitabevi).
• Gerhardt, Volker (1996), Vom Willen zur Macht, (Berlin: de Gruyter).
• Guérin, Michel (2006), Kahraman Sokrates Nietzsche, (Çev. K. Sarıalioğlu), (İstanbul: Dharma Yayınları).
• Heidegger, Martin (2001), Nietzsche’nin Tanrı Oldü Sözü ve Dünya Resimler Çağı, (Çev. L. Özşar), (Bursa: Asa Kitabevi).
• Kuçuradi, İonna (1967), Nietzsche ve İnsan, (İstanbul: Yankı Yayınları).
• MacIntyre, Alasdair (2019), Erdem Peşinde Bir Ahlak Teorisi, (Çev. M. Özcan), (İstanbul: VakıfBank Kültür Yayınları).
• Megill, Allan (2021), Aşırılığın Peygamberleri: Nietzsche, Heidegger, Foucault, Derrida, (Çev. T. Birkan), (İstanbul: Metis).
• Nietzsche, Friedrich (1968), The Will to Power, (Çev. W. K. Hollingdale), (New York: Vintage Books).
• Nietzsche, Friedrich (1974), The Gay Science, (Çev. W. Kaufmann), (New York: Vintage Books).
• Nietzsche, Friedrich (2002a), Güç İstenci Bütün Değerleri Değiştiriş Denemesi, (İstanbul: Birey Yayıncılık).
• Nietzsche, Friedrich (2002b), Putların Alacakaranlığı, (İstanbul: Tüm Zamanlar Yayıncılık).
• Nietzsche, Friedrich (2003), Ecce Homo (Çev. C. Alkor), (İstanbul: İthaki).
• Nietzsche, Friedrich (2003), Şen Bilim, (Bursa: Asa Kitabevi).
• Nietzsche, Friedrich (2011), Ahlakın Soykütüğü, (İstanbul: Kabalcı Yayınevi).
• Nietzsche, Friedrich (2015), İyinin ve Kötünün Ötesinde, (Çev. A. İnam), (İstanbul: Say Yayınları).
• Nietzsche, Friedrich (2016), Böyle Söyledi Zerdüşt, (Çev. M. Tüzel), (İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları).
• Öner, Ebru ve Sebahattin Çevikbaş (2018), "Nietzsche’nin Platon Eleştirisi: Platoncu Değerlerin Yeniden Değerlendirilmesi", Kaygı, (109), s. 109-127.
• Pearson, Keith Ansell (1998), Kusursuz Nihilist, (Çev. C. Soydemir), (İstanbul: Ayrıntı).
• Selvi, Selvihan (2017), Nietzsche'nin Hakikat Kavrayışı ve Perspektivizm, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi.