FOREST FIRE MANAGEMENT IN TÜRKİYE: PROBLEMS AND SOLUTION SUGGESTIONS

Yıl 2024, Cilt: 19 Sayı: 43, 517 - 570, 28.12.2024

Cumhur Güngöroğlu , Zülfi Umut Özkara , Vehbi Tutmaz

https://doi.org/10.56524/msydergi.1565981

Öz

The fact that forest fires are primarily human-induced and reach disaster proportions due to meteorological anomalies necessitates participatory management in combating fires. In Türkiye, the discipline of management and organization where all stakeholders evaluate problems, make common and applicable decisions, and implement them is insufficient. This study first addressed the current situation regarding forest fire problems in our country. Subsequently, a SWOT analysis of the General Directorate of Forestry’s efforts to combat forest fires was conducted using secondary data sources. From this point, institutional duties, organizational and coordination principles for governance issues before, during, and after the fire were determined. Additionally, solution proposals including inter-institutional integrated, common language legal regulations and action plans, as well as personnel-equipment, technical and administrative practices were developed.

Anahtar Kelimeler

Forest Fire, General Directorate of Forestry, SWOT Analysis, Strategy, Governance

TÜRKİYE’DE ORMAN YANGIN YÖNETİMİ: SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNERİLERİ

Öz

Orman yangınlarının temelde insan kaynaklı oluşması ve meteorolojik anomalilerle afet boyutuna ulaşması, yangınla mücadelede katılımcı yönetimi gerekli kılmaktadır. Türkiye’de orman yangınlarıyla mücadelede tüm paydaşların sorunları değerlendirdiği, ortak ve uygulanabilir kararları aldığı ve uyguladığı bir yönetim-organizasyon disiplini yetersizdir. Bu çalışmada; öncelikle ülkemizdeki orman yangını sorunlarına ilişkin mevcut duruma değinilmiştir. Sonrasında Orman Genel Müdürlüğü’nün orman yangınlarıyla mücadelesine dair ikincil veri kaynaklarıyla SWOT analizi yapılmıştır. Buradan hareketle yangın öncesi, esnası ve sonrası yönetişim sorunları için kurumsal görev alanları, organizasyon ve koordinasyon ilkeleri belirlenmiştir. Ayrıca kurumlar arası bütünleşik, ortak dilli yasal düzenlemeleri ve eylem planlarını, personel-ekipmanı, teknik ve idari uygulamaları içeren çözüm önerileri getirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Orman Yangını, Orman Genel Müdürlüğü, SWOT Analizi, Strateji, Yönetişim

Kaynakça

• Akbaş Tuna, Ayşen, Zülfi Umut Özkara ve Aynur Taş (2019), “Paydaş Temelli Kurumsal Sosyal Sorumluluk Ölçeği’nin Türkçeye Uyarlanması Çalışması”, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 21 (2), s. 263-285.
• Akkemik, Ünal, Ali Kavgacı ve Ferdi Akarsu (2023), “Orman Yangınlarının Bitki Çeşitliliği Üzerindeki Etkileri”, Kavgacı, Ali ve Mehmet Ali, Başaran (Der.), Orman Yangınları, (Ankara: Türkiye Ormancılar Derneği): 326-342.
• Akşit, Cihangir (2021), “ ‘Trajik Mega Yangınlar’, Kurumlar, Akla Takılan Sorular ve Öneriler (1)”, Gerçek Gündem, https://www.gercekgundem.com/yazarlar/cihangir-aksit/3483/trajik-mega-yanginlar-kurumlar-akla-takilan-sorular-ve-oneriler-1 (28.09.2024).
• Akşit, Cihangir (2023), “‘Trajik Mega Yangınlar’, Kurumlar, Akla Takılan Sorular ve Öneriler (2)”, Gerçek Gündem, https://www.gercekgundem.com/yazarlar/cihangir-aksit/3487/trajik-mega-yanginlar-kurumlar-akla-takilan-sorular-ve-oneriler-2 (28.09.2024).
• Alexander, Martin, E., David E. Thomas (2003), “Wildland Fire Behavior Case Studies and Analyses: Value, Approaches, and Practical Uses (Part 1 and 2)”, Fire Management Today, 63 (3), s. 4-8.
• Aslanova, Könül, and Cumhur Güngöroğlu (2023), The Effects of Forest Fires and Post-Fire Management on Soil as a Base for Post-Fire Vegetation Developments, International Soil Science Congress on Climate Change and Sustainable Soil Management, 21-23 June 2023, Baku, Azerbaijan.
• Atmış, Erdoğan (2021), “Yangınlardaki Başarısızlığın Nedeni: Yanlış Ormancılık Politikaları”, 2. Orman Yangınları Çalıştayı, 28 Ağustos 2021, Muğla.
• Atmış, Erdoğan (2023), “Prof. Dr. Atmış: Başkanlık Sistemi En Çok Ormanlara Zarar Verdi”, https://ekolojibirligi.org/prof-dr-atmis-baskanlik-sistemi-en-cok-ormanlara-zarar-verdi/ (27.09.2024).
• Atmış, Erdoğan, Ali Kavgacı ve Vehbi Tutmaz (2022), “Orman Yangınları”, Atmış, Erdoğan (Der.), Türkiye Ormancılığı 2022: Türkiye’de Ormansızlaşma ve Orman Bozulması, (Ankara: Türkiye Ormancılar Derneği): 139-157.
• Atmış, Erdoğan, Cihan Erdönmez ve Oğuz Kurdoğlu (2023), “Orman Yangınlarıyla Mücadelede Gönüllülük”, Kavgacı, Ali ve Mehmet Ali Başaran (Der.), Orman Yangınları, (Ankara: Türkiye Ormancılar Derneği): 276-285.
• Avcı, Mustafa ve Mehmet Korkmaz (2021), “Türkiye’de Orman Yangını Sorunu: Güncel Bazı Konular Üzerine Değerlendirmeler”, Türkiye Ormancılık Dergisi, 22 (3), s. 229-240.
• Başlı, Ali Osman, Cumhur Güngöroğlu, Vehbi Tutmaz ve Şeref Özer (2023), “Orman Yangınlarına Müdahale ve Söndürme Yöntemleri”, Kavgacı, A., Mehmet Ali Başaran (Der.), Orman Yangınları, (Ankara: Türkiye Ormancılar Derneği): 240-261.
• Baysal, İsmail, Ertuğrul Bilgili ve Emin Zeki Başkent (2016), “Orman Yangınları ve Orman Amenajman Planları. Kastamonu Üniversitesi”, Orman Fakültesi Dergisi, 16 (1), s. 169-180.
• Belen, İsmail (2020), “Anayasa ve Orman Kanunu Yanan Alanlar İçin Ne Diyor?”, http://www.gonder.org.tr/?p=6254 (02.10.2024).
• Betz, Frederick (2010), Yönetim Stratejisi: Stratejik Yönetim ve Enformasyon Teknolojisi, (Çev. Ümit Şensoy), (Ankara: Tübitak Popüler Bilim Kitapları).
• Bilgili, Ertuğrul, Ömer Küçük, Bülent Sağlam ve Kadir Alperen Çoşkuner (2021), “Büyük Orman Yangınları: Sebepleri, Organizasyonu ve İdaresi”, Taşkın Kavzaoğlu (Ed.), Orman Yangınları: Sebepleri, Etkileri, İzlenmesi, Alınması Gereken Önlemler ve Rehabilitasyon Teknikleri, Türkiye Bilimler Akademisi, Bilim ve Düşün Serisi No. 33: 1-23.
• Caner, Ercan (2021), “Orman Yangınlarıyla Havadan Mücadele Esasları & Türkiye’nin Yaklaşımı Ne Olmalıdır?”, 2. Orman Yangınları Çalıştayı, 28 Ağustos 2021, Muğla.
• Coşgun, Ufuk ve Damla Yıldız (2023), “Orman Yangınlarını Önlemede Eğitim ve Bilinçlendirme Çalışmaları”, Kavgacı, Ali ve Mehmet Ali Başaran (Der.), Orman Yangınları, (Ankara: Türkiye Ormancılar Derneği): 184-201.
• Coşgun, Ufuk, Halil İbrahim Yolcu, Ahmet Tolunay ve Kader Hale Orhan (2010), Antalya Orman Bölge Müdürlüğünde Orman Yangınlarına Neden Olan Sosyo-Ekonomik Faktörlerin Belirlenmesi, (Antalya: Batı Akdeniz Ormancılık Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü), Teknik Bülten Serisi, No: 40.
• Coşkun, Aynur Aydın (2009), “Orman Arazisinden Yararlanma Hakları Orman Kanunu ve Turizmi Teşvik Kanununa Yönelik Hukuksal Bir Analiz”, II. Ormancılıkta Sosyo-Ekonomik Sorunlar Kongresi, SDÜ, 19-21 Şubat 2009, Isparta.
• Cumhuriyet (2022), “Türkiye Ormancılık Derneği Başkanı Ahmet Hüsrev Özkara, Orman Yangınlarına Karşı Alınması Gereken Önlemleri Sıraladı”, https://www.cumhuriyet.com.tr/cevre/turkiye-ormancilik-dernegi-baskani-ahmet-husrev-ozkara-orman-yanginlarina-karsi-alinmasi-gereken-onlemleri-siraladi-1951312 (28.09.2024).
• Çelik, Hüseyin Emrullah (2023), “Orman Yangınlarının Erozyon-Sel Üzerindeki Etkileri”, Kavgacı, Ali ve Mehmet Ali Başaran (Der.), Orman Yangınları, (Ankara: Türkiye Ormancılar Derneği): 288-301.
• Çoban, Bilal ve Yunus Emre Karakaya (2010). “Geleceği Planlamada Stratejik Yönetim ve Swot Analizi: Kavramsal Yaklaşımlar”, Social Sciences, 5 (4), s. 342-352.
• Çoşkuner, Kadir Alperen ve Ertuğrul Bilgili (2020), “Orman Yangın Yönetiminde Etkili Bir Karar Destek Sisteminin Kavramsal Çerçevesi”, Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 6 (2), 288-303.
• Deeming, John E., Robert E. Burgan ve Jack D. Cohen (1977), The National Fire Danger Rating System-1978, USDA Forest Service.
• Dinçer, Ömer (2007), Stratejik Yönetim ve İşletme Politikası, (İstanbul: Alfa).
• Doerr, Stefan H., and Cristina Santin (2016), Global Trends in Wildfire and Its Impacts: Perceptions Versus Realities in a Changing World, Philosophical Transactions of the Royal Society B. 371, 20150345.
• Donat, İrfan (2023), “‘Mega Yangınlar’ Ormanlarımızı Yutarken Veriler de Kül Oluyor”, Oksijen Gazetesi, https://gazeteoksijen.com/yazarlar/irfan-donat/mega-yanginlar-ormanlarimizi-yutarken-veriler-de-kul-oluyor-187761 (28.09.2024).
• Elvan, Osman Devrim (2022), “Orman Yangınlarının Hukuksal Analizi”, Taşkın Kavzaoğlu (Der.), Orman Yangınları: Sebepleri, Etkileri, izlenmesi, Alınması Gereken Önlemler ve Rehabilitasyon Faaliyetleri, Türkiye Bilimler Akademisi, Bilim ve Düşün Serisi No: 33, s. 365-399.
• Elvan, Osman Devrim, Üstüner Birben, Ulaş Yunus Özkan, Hasan Tezcan Yıldırım, and Yavuz Özhan Türker (2021), “Forest Fire and Law: An Analysis of Turkish Forest Fire Legislation Based on Food And Agriculture Organization Criteria”, Fire Ecology, 17, 12.
• ERCC, EU Civil Protection Mechanism, https://civil-protection-humanitarian-aid.ec.europa.eu/what/civil-protection_en (20.11.2024).
• Erdönmez, Cihan (2021a), “Uğur Aymelek ile Ekoloji Masası (Orman Yangınları) - Doç. Dr. Cihan Erdönmez”, https://www.youtube.com/watch?v=iF4I8ig_FqQ (30.09.2024).
• Erdönmez, Cihan (2021b), “Son Orman Yanmadan”, https://yesilgazete.org/son-orman-yanmadan/ (28.09.2024). Erdönmez, Cihan, Erdoğan Atmış, Seçil Yurdakul Erol, Vehbi Tutmaz ve Oğuz Kurdoğlu (2023), “Orman Yangınları İle İlgili Yasal ve Yönetsel Düzenlemelerin Değerlendirilmesi”. Kavgacı, Ali ve Mehmet Ali Başaran (Der.), Orman Yangınları, (Ankara: Türkiye Ormancılar Derneği): 75-100.
• Eren, Erol (2010), Stratejik Yönetim ve İşletme Politikası, (İstanbul: Beta).
• FAO (2006), “Fire Management: Voluntary Guidelines: Principles And Strategic Actions”, FAO Fire Management Working Paper 17, Rome: FAO.
• FAO (2020), “Global Forest Resources Assessment 2020, Main Report”, Rome, https://doi.org/10.4060/ca9825en (26.09.2024).
• GPCE, “General Directorate of Civil Protection and Emergencies”, https://www.interior.gob.es/opencms/pdf/archivos-y-documentacion/documentacion-y-publicaciones/publicaciones-descargables/proteccion-civil/The-Directorate-General-of-Civil-Protection-and-Emergencies-NIPO-126-10-017-2.pdf (20.11.2024).
• Gültekin, Yaşar Selman, Ufuk Coşgun, Rumi Sabuncu ve Ali Kavgacı (2023), “Türkiye’de Orman Yangınları Sonrası Üretim İşlerinin Planlanması ve Pazarlama Yönetimi”, Kavgacı, Ali ve Mehmet Ali Başaran (Der.), Orman Yangınları, (Ankara: Türkiye Ormancılar Derneği): 408-422.
• Güngöroğlu, Cumhur (2013), Orman Yangınlarının Ormanların Planlanmasındaki Yeri ve Önemi. Ormancılıkta Sektörel Planlamanın 50.Yılı Uluslararası Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Orman Genel Müdürlüğü, Orman İdaresi ve Planlama Dairesi Başkanlığı, 26-28 Kasım 2013, Antalya.
• Güngöroğlu, Cumhur (2018), “Forest Fire Studies on Fire Behaviour: Key Topics and Their Importance”, 14th International Combustion Symposium (INCOS2018), 25-27 April 2018, Karabük.
• Güngöroğlu, Cumhur (2021), “Büyük Orman Yangınlarına Türkiye Açısından Bakış”, Orman ve Av, Yangın Özel Sayısı, 99 (Temmuz-Ağustos, 4), s. 28-31.
• Güngöroğlu, Cumhur (2024a), “Özel Söyleşi Cumhur Güngöroğlu”, https://www.youtube.com/watch?v=dtD35WXJyuE (27.09.2024).
• Güngöroğlu, Cumhur (2024b). “Köylerin Yangınlardan Korunması için Orman ve Meralara Bakım Yapılması Önerisi”, Anadolu Ajansı, https://www.aa.com.tr/tr/yasam/koylerin-yanginlardan-korunmasi-icin-orman-ve-meralara-bakim-yapilmasi-onerisi/3245488 (27.09.2024).
• Güngöroğlu, Cumhur, Abdullah Sarı ve Coşkun Okan Güney (2014), “Yangına Dirençli Orman Projelerine (YARDOP) Ait Uygulamaların Değerlendirilmesi (Antalya Örneği)”, II. Ulusal Akdeniz Orman ve Çevre Sempozyumu, 22-24 Ekim 2014, Isparta.
• Güngöroğlu, Cumhur, İrem İsmailoğlu, Bekir Kapukaya, Orkan Özcan, Mustafa Yanalak, and Nebiye Musaoğlu (2024), “Comparison between Post-Fire Analysis and Pre-Fire Risk Assessment According to Various Geospatial Data”, Sustainability, 16, 1569.
• Hirsch, Kelvin G., and David L. Martel (1996), “A Review of Initial Attack Fire Crew Productivity and Effectiveness”, International Journal of Wildland Fire, 6 (4), s. 199-215.
• IPCC (2023), Climate Change 2023: Synthesis Report. Contribution of Working Groups I, II and III to the Sixth Assessment Report of the Intergovernmental Panel on Climate Change [Core Writing Team, H. Lee and J. Romero], IPCC, Geneva, Switzerland.
• Kavgacı, Ali (2024), “Türkiye Orman Yangınlarıyla Mücadele Ediyor”, https://www.youtube.com/watch?v=Nu3f-gEfvQ8 (27.09.2024).
• Kavgacı, Ali ve Çağatay Tavşanoğlu (2010), “Akdeniz Tipi Ekosistemlerde Yangın Sonrası Vejetasyon Dinamiği”, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Seri: A, (2), s. 149-166.
• Kavgacı, Ali ve Mehmet Ali Başaran (Editörler) (2023), Orman Yangınları, (Ankara: Türkiye Ormancılar Derneği Yayını).
• Kavgacı, Ali, Doğanay Tolunay, Orhan Sevgi, Vehbi Tutmaz (2023), “Orman Yangınları Terminolojisi”. Kavgacı, Ali ve Mehmet Ali Başaran (Der.), Orman Yangınları, (Ankara: Türkiye Ormancılar Derneği): 2-20.
• Kavgacı, Ali, Erdal Örtel, Ivan Torres, and Hugh Safford (2016), “Early Postfire Vegetation Recovery of Pinus Brutia Forests: Effects of Fire Severity, Prefire Stand Age, and Aspect”, Turkish Journal of Agriculture and Forestry, 40, s. 723-736.
• Keeley, E. Jon, Juli G. Pausas, Philip W. Rundel, William J. Bond ve Ross A. Bradstock (2011), “Fire as an Evolutionary Pressure Shaping Plant Traits”, Trends in Plant Science, 16, s. 406-411.
• Korkmaz, Emine Vasfiye (2021), “Strategic Decision: Decision Making & Problem-Solving”, Çavuş, Mustafa Fedai ve Ayşe Gökçen Kapusuz (Der.), Contemporary Business Techniques, (Konya: Eğitim Yayınevi): 159-176.
• Küçük, Ömer, Ertuğrul Bilgili, Bülent Sağlam, Bahar Dinç Durmaz ve İsmail Baysal (2005), “Korunan Alanlarda Yangın Amenajman Planlarının Önemi”, Korunan Doğal Alanlar Sempozyumu, SDÜ, 8-10 Eylül, Isparta.
• Küçükosmanoğlu, Mehmet Altuğ (2023), “Criminological Analysis of Forest Fires: A Case of Izmir Forest Regional Directorate”, 100th Anniversary of the Republic Turkey International Ege Agriculture Congress, November 01-03, 2023 / Ege University, İzmir, Türkiye.
• Neyişci, Tuncay (2021), “Orman Yangını Mevsimi Erken Başladı: Bu Yaz Daha Fazla Orman Yangını Gerçekleşebilir”, https://www.youtube.com/watch?v=DCxyQj5k-Ns (30.09.2024).
• Neyişçi, Tuncay (2023), “Yangına Dirençli Orman Kurmanın İlkeleri”, Kavgacı, Ali ve Mehmet Ali Başaran (Der.), Orman Yangınları, (Ankara: Türkiye Ormancılar Derneği): 158-171.
• Neyişçi, Tuncay, Gürel Şirin ve Halil Sarıbaşak (2002), Batı Akdeniz Bölgesi’nde Orman Yangını Tehlikesinin Düşürülmesinde Denetimli Yakma Tekniğinin Uygulanma Olanakları, (Ankara: Türkiye Ormancılar Derneği).
• OGM (2014), “Yanan Alanların Rehabilitasyonu ve Yangına Dirençli Ormanların Tesisi Projesi”, Çalışma Esasları 6976 Sayılı Tamim, https://www.ogm.gov.tr/tr/e-kutuphane-sitesi/mevzuat-sitesi/Tamimler/6976%20Say%C4%B1l%C4%B1%20Tamim.PDF (03.10.2024).
• OGM (2020), “Uluslararası Ormancılık Eğitim Merkezi”, https://www.ogm.gov.tr/sfm/kurulusumuz/hakkimizda (25.09.2024).
• OGM (2023a), “Orman Genel Müdürlüğü 2023 Yılı Resmi İstatistikleri”, https://www.ogm.gov.tr/tr/e-kutuphane/resmi-istatistikler (25.09.2024).
• OGM (2023b), Orman Yangınlarıyla Mücadele Faaliyetleri 2023 Yılı Değerlendirme Raporu, (Ankara: Orman Yangınlarıyla Mücadele Dairesi Başkanlığı).
• OGM (2023c), “Orman Yangınlarına Gönüllü Kalkanı”, https://www.tarimorman.gov.tr/Haber/5967/Orman-Yanginlarina-Gonullu-Kalkani (27.09.2024).
• OGM (2023d), “İklime Dirençlilik Projesi (İDOP)”, https://www.ogm.gov.tr/idop/anasayfa (27.09.2024).
• OGM (2023e), “Orman Genel Müdürlüğü Stratejik Plan 2024-2028”, https://www.ogm.gov.tr/tr/stratejik-plan (27.09.2024).
• OGM (2024a), “Kitaplık”, https://www.ogm.gov.tr/tr/e-kutuphane/kitaplik (26.09.2024).
• OGM (2024b), “Talat GÖKTEPE ve 142 Şehidimizi Saygıyla Anıyoruz”, https://www.ogm.gov.tr/canakkaleobm/haberler/talat-goktepe-ve-142-sehidimizi-saygiyla-aniyoruz (29.08.2024).
• OGM (2024c), “Orman Yangınlarında Teknoloji”, https://www.ogm.gov.tr/tr/orman-yanginlarinda-teknoloji (29.09.2024).
• Ok, Kenan ve Abbas Şahin (2021), “Türkiye Ormancılığının Sorunları ve Çözümleri”, 2. Orman Yangınları Çalıştayı, 28 Ağustos 2021, Muğla.
• Olsen, C.F. (2003), “An Analysis of the Honey Fire”, Fire Management Today, 63 (3), s. 29-41.
• Ondaral, Sedat ve Doğan Canbolat (2023), “Orman Yangını Sonrası Odun Hammaddesinin Özellikleri ve Endüstriyel Değeri”, Kavgacı, Ali ve Mehmet Ali Başaran (Der.), Orman Yangınları, (Ankara: Türkiye Ormancılar Derneği): 394-406.
• ORMK, “6831 Sayılı Orman Kanunu”, https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.3.6831.pdf (27.09.2024).
• OYMG, Orman Yangınlarıyla Mücadelede Görev Yapan Gönüllüler Hakkında Yönetmelik, 11.09.2019 Tarih ve 30885 sayılı Resmi Gazete.
• OYÖSGİ, Orman Yangınlarının Önlenmesi ve Söndürülmesinde Görevlilerin Göreceği İşler Hakkında Yönetmelik.
• OYÖSUE, 285 Sayılı Orman Yangınlarının Önlenmesi ve Söndürülmesinde Uygulama Esasları Yönetmelik.
• Özkara, Ahmet Hüsrev (2021), “Orman Yangınlarına Bakışımız, Kurumsal İşbirliği ve Yasal Düzenlemeler ile Yangın Müdahale Kabiliyeti ve Potansiyellerimiz”, 2. Orman Yangınları Çalıştayı, 28 Ağustos 2021, Muğla.
• Özkara, Zülfi Umut ve Nusret Yazıcı (2019), “İşletmelerde Sürdürülebilirliğin Sağlanmasında İç Denetimin Yönetim Fonksiyonu ile Etkileşimi”, Kurt, Ganite ve Semra Karacaer (Der.), Denetimde Seçme Konular 2, (Ankara: Gazi Kitabevi): 137-155.
• Özkara, Zülfi Umut, Aynur Taş ve Belgin Aydıntan (2022), “Algılanan Kurumsal Sosyal Sorumluluğun Özgeci Davranış Üzerindeki Etkisi: Olumlu Duygu Durumunun Aracılık Rolü”, Gazi İktisat ve İşletme Dergisi, 8 (2), s. 364-386.
• Özkazanç, Nuri Kaan ve Oğuz Kurdoğlu (2023), “Orman Yangınlarının Yaban Hayatı Üzerindeki Etkileri”, Kavgacı, Ali ve Mehmet Ali Başaran (Der.), Orman Yangınları, (Ankara: Türkiye Ormancılar Derneği): 358-376.
• Prichard, Susan J., Nicholas A. Povak, Maureen C. Kennedy, and David W. Peterson (2020), “Fuel Treatment Effectiveness in the Context of Landform, Vegetation, and Large, Wind-Driven Wildfires”, Ecological Applications, 30 (5), e02104.
• Reimer, Jonathan, Dan K. Thompson, and Nicholas Povak (2019), “Measuring Initial Attack Suppression Effectiveness Through Burn Probability”, Fire, 2, 60.
• Resmi Gazete (2018), 28.4.2018 Tarih ve 30405 Sayılı 7139 Sayılı Kanun.
• Robichaud, Peter, R., Hakjun Rhee, and Sarah A. Lewis (2014), “A Synthesis of Post-Fire Burned Area Reports From 1972 to 2009 for Western Us Forest Service Lands: Trends in Wildfire Characteristics And Post-Fire Stabilisation Treatments and Expenditures”, International Journal of Wildland Fire, 23, s. 929-944.
• Sabuncu, Rumi, Ali Kavgacı, Murat Alan ve Adil Çalışkan (2023), “Orman Yangınları Sonrası Restorasyon”, Kavgacı, Ali ve Mehmet Ali Başaran (Der.), Orman Yangınları, (Ankara: Türkiye Ormancılar Derneği): 424-442.
• Simoni, Albert, Zachary C. Owens, Erik W. Christiansen, Abid Kemal, Michael Gallagher, Kenneth L. Clark, Nicholas Skowronski, Eric V. Mueller, Jan C. Thomas, Simon Santamaria, ve Rory M. Hadden (2017), “A Preliminary Study of Wildland Fire Pattern Indicator Reliability Following an Experimental Fire”, Journal of Fire Sciences, 35 (5), s. 359-378.
• Sökmen, Alptekin (2010), Yönetim ve Organizayon, (Ankara: Detay Yayıncılık).
• Tavşanoğlu, Çağatay, and Juli G. Pausas (2022), “Turkish Postfire Action Overlooks Biodiversity”, Science, 375 (6579), 391.
• Tepley, Alan J., Enrique Thomann, Thomas T. Veblen, George L. W. Perry, Andres Holz, Juan Paritsis, Thomas Kitzberger, ve Kristina J. Anderson-Teixweria (2018), “Influences of Fire-Vegetation Feedbacks and Post-Fire Recovery Rates on Forest Landscape Vulnerability to Altered Fire Regimes”, Jornal of Ecology, 106, s. 1925-1940.
• TOD (2020), “Türkiye Ormancılar Derneği (TOD) Basın Açıklaması”, https://www.ormancilardernegi.org/Documents/d3bb64d5-0f58-4449-81de-5e9dc1b9436c.pdf (28.09.2024).
• TOD (2021), “Orman Yangınları Özel Sayısı”, Orman ve Av Dergisi, 99 (Temmuz-Ağustos, 4), s. 28-31.
• TOD (2022a), “Orman İçi ve Bitişiğinde Yaşayanlar için Orman Yangınlarıyla Mücadele Rehberi”, Tutmaz, Vehbi (Der.), Ankara: Türkiye Ormancılar Derneği Yayın No: 59.
• TOD (2022b), “Eskişehir Tepebaşı’nda Muhtarlara Orman Yangını Bilgilendirmesi”, https://www.ormancilardernegi.org/HaberDetay?Id=49&t=1 (27.09.2024).
• TOD (2022c), “Derneğimiz ve Adana Büyükşehir Belediyesinin Ortaklaşa Düzenlediği Yangın Paneli 18-19 Haziran 2022 Tarihinde Adana’da Gerçekleştirildi”, https://www.ormancilardernegi.org/HaberDetay?Id=40&t=1 (27.09.2024).
• TOD (2022d), “Türkiye Ormancılar Derneği Orman Yangın Çalıştayı 12-13 Şubat 2022-Antalya”, https://www.ormancilardernegi.org/HaberDetay?Id=73&t=1 (27.09.2024).
• TOD (2022e), “Ormanlarımız ve Yangın Sezonu / A. Hüsrev Özkara - Türkiye Ormancılar Derneği Başkanı”, https://www.youtube.com/watch?v=2LJ_EndR9Xs (28.09.2024).
• TOD (2023a), “Türkiye Ormancılar Derneği Tüzüğü”, https://www.ormancilardernegi.org/Documents/c51b2a0b-4158-42c4-a602-a8dcd45f88dd.pdf (27.09.2024).
• TOD (2023b), “Antalya Büyükşehir Belediyesi ile İş Birliği Protokolü”, https://www.ormancilardernegi.org/HaberDetay?Id=174&t=1 (27.09.2024).
• TOD (2023c), “Türkiye’nin Canı Yanmasın-Orman Yangınlarına Dirençli Yerleşimler Projesi”, https://www.youtube.com/watch?v=s9Qfz0PX-kI (28.09.2024).
• TOD (2023d), “Heyecan Dolu Macera: O Köyde Orman Yangını Önleme Timi Kurdu”, https://www.youtube.com/watch?v=NvYNMOf1mL0 (29.09.2024).
• TOD (2023e), “İzmir’de Yangına Dirençli Köy Projesi Başlıyor”, https://www.youtube.com/watch?v=l6Ubf1xbJXc (30.09.2024).
• TOD (2024a), “Yangına Dirençli Yerleşimler Projesi (TOD-TRCANI-2023/01) Basılmamış Sonuç Raporu”.
• TOD (2024b), “Türkiye Ormancılar Derneği Genel Başkanı Bütünleşik Bir Orman Yangınları Yönetim Sistemine İhtiyacı”, https://www.youtube.com/watch?v=vHb1DoK4Lt8 (28.09.2024).
• TOD (2024c), “Genel Başkanımız Ahmet Hüsrev Özkara (20.09.2024) Nebi Özdemir’in Güne Bakış Programındaki Konuşması”, https://www.youtube.com/watch?v=PkoBO8cHqBs (27.09.2024).
• TOD (2024d), “Mevzuat Değişikliği Şart”, https://ormancilardernegi.org/HaberDetay?Id=3362&t=2 (27.08.2024).
• TOD (2024e), “Orman Arka Bahçeniz Değil!”, https://ormancilardernegi.org/HaberDetay?Id=3354&t=2 (27.08.2024).
• TOD (2024f), “Genel Başkanımız Ahmet Hüsrev ÖZKARA; Flash Haber Başkentte”, https://www.youtube.com/watch?v=kA1JFcvRPWk (27.08.2024).
• TOD (2024g), “Türkiye Ormancılar Derneği’nden ‘Ateşsiz Piknik’ Önerisi”, https://www.youtube.com/watch?v=V_d5W1J-Nio (02.10.2024).
• TOD (2024h), “Türkiye Ormancılar Derneği: Orman Yangınlarıyla Mücadelede Ciddi Eksiklik Olduğunu Görüyor”, https://www.youtube.com/watch?v=RMJK0RBdaJE (02.10.2024).
• TOD (2024i), “Turizmde Orman Yangınları Farkındalığının Artırılması Projesi”, https://www.youtube.com/watch?v=_M1u3yLV-rQ&t=40s (01.10.2024).
• TOD (2024j), “İklim Krizi ve Orman Yangınları”, https://www.youtube.com/watch?v=DMRzhj14r1s (01.10.2024).
• TOD (2024k), “NTV Osman Girginle Güne Başlarken Programı”, https://www.youtube.com/watch?v=7BSb121Dn_U (28.09.2024).
• TOD Batı Akdeniz Şubesi (2022), “Orman Yangınları Yönetimine İlişkin Değerlendirme Raporu”, Orman ve Av Dergisi, s. 10-20. https://www.ormancilardernegi.org/JournalFiles/e261c211-66b7-4b6e-bfc5-4fc50a6003ef.pdf (28.09.2024).
• Tolunay, Doğanay (2021), “İklim Değişikliğiyle Yükselen Yangın Riskine Karşı Alınabilecek Önlemler”, 2. Orman Yangınları Çalıştayı, 28 Ağustos 2021, Muğla.
• TOŞ (2019), “II. Tarım ve Orman Şurası, Orman Yangınlarıyla Mücadelede Yenilikçi Yaklaşımlar Grubu Çalışma Belgesi”, s. 21, https://cdniys.tarimorman.gov.tr/api/File/GetGaleriFile/330/DosyaGaleri/956/20%20Orman%20Yang%C4%B1nlar%C4%B1yla%20M%C3%BCcadelede%20Yenilik%C3%A7i%20Yakla%C5%9F%C4%B1mlar%20Grubu%20%C3%87al%C4%B1%C5%9Fma%20Belgesi.pdf (04.10.2024).
• Tuna, Kadir (2013), Bankalarda Kurumsal Yönetim, (Ankara: Nobel).
• Tunçer, Polat (2012), Yönetim ve Organizayon, (İstanbul: Beta).
• Turco, Marco, Jost von Hardenberg, Amir AghaKouchak, Antonello Provenzale, ve Ricardo M. Trigo (2017), “On the Key Role of Droughts in the DYNAMİcs of Summer Fires in Mediterranean Europe”, Scientific Reports, 7, 81.
• Tutmaz, Vehbi (2021), “2021 Yangınları Yüzyüze Eğitim Veriyor”, 2. Orman Yangınları Çalıştayı, 28 Ağustos 2021, Muğla.
• Tutmaz, Vehbi, Hikmet Batuhan Günşen ve Ali Osman Başlı (2023), “Orman Yangınlarına Uyumlu Katılımcı Bir Toplum Oluşturmada Bölgesel Etkinliklerin Planlanması”, Kavgacı, Ali ve Mehmet Ali Başaran (Der.), Orman Yangınları, (Ankara: Türkiye Ormancılar Derneği): 173-182.
• Türkeş, Murat ve Doğanay Tolunay (2023), “İklim Değişikliği ve Orman Yangınları”, Kavgacı, Ali ve Mehmet Ali Başaran (Der.), Orman Yangınları, (Ankara: Türkiye Ormancılar Derneği): 46-73.
• Ülgen, Hayri ve S. Kadri Mirze (2010), İşletmelerde Stratejik Yönetim, (İstanbul: Beta).
• Viegas, Domingos Xavier (2013). “Are Extreme Forest Fires the New Normal?”, The Conversation, 9.
• Williams, Jerry, Dorothy Albright, Anja A. Hoffmann, Andrey Ritsov, Peter F. Moore, Jose Carlos Mendes De Morais, Michael Leonard, Jesus San Miguel-Ayanz, Gavriil Xanthopoulos ve Pieter van Lierop (2011), Findings and Implications from a Coarse-Scale Global Assessment of Recent Selected Mega-Fires, Proceedings of the 5th International Wildland Fire Conference, (s. 1-19), 9-13 May, Sun City, South Africa.
• Yanalak, Mustafa, Cumhur Güngöroğlu ve Mehmet İşiler (2021), “Orman ve Yerleşim Yeri Arayüzü Alanlarındaki Hukuki Boşluklar”, Taşkın Kavzaoğlu (Der.), Orman Yangınları: Sebepleri, Etkileri, izlenmesi, Alınması Gereken Önlemler ve Rehabilitasyon Faaliyetleri, Türkiye Bilimler Akademisi, Bilim ve Düşün Serisi No: 33, s. 341-363.
• Yenilmez Arpa, Nihan, Ufuk Coşgun, Cihan Erdönmez, Cumhur Güngöroğlu ve S. Serhat Arda (2022), Korunan Alanların Yönetim Etkinliğinin Değerlendirilmesi RAPPAM Uygulaması 2022 Yılı Sonuçları, 2005 ve 2009 Yılları ile Karşılaştırması, (Ankara: Pegem Yayınları).
• Yıldız, Oktay (2023), “Orman Yangınlarının Toprağa Etkisi”, Kavgacı, Ali ve Mehmet Ali Başaran (Der.), Orman Yangınları, (Ankara: Türkiye Ormancılar Derneği): 302-324.