Türkiye-Türkmenistan Ticari İlişkileri (1992–2014)

Year 2018, Volume: 5 Issue: 2, 160 - 199, 03.12.2018

Hülya Kayalı

Abstract

Bu çalışmada 1992-2014 yıllarını kapsayan dönemde Türkiye ile Türkmenistan arasındaki ticari ilişkiler

ürün bazına inilerek incelenmiştir. Yıllar itibarı ile Türkiye ile Türkmenistan arasındaki ihracat ve ithalat

değerleri, artış ve azalışları her iki ülke ticaretinde önemli olan ürünler araştırılmıştır. Bu araştırmada 1992-

2014 yılları arasındaki Türkiye İstatistik Kurumu ihracat ve ithalat verileri esas alınmış, veriler yapılan

çalışma ile yeniden düzenlenmiştir.

Yapılan çalışmada güçlü kültürel bağların olduğu Türkmenistan ile ülkemiz arasındaki dış ticaret

hacminin genellikle artan bir seyir izlediği belirlenmiştir. 2013 yılında Türkmenistan’a olan ihracatımız

bir önceki yıla göre %32 artarak 1.957.484.112 dolar, 2014 yılında ise bir önceki yıla göre %14 artarak

2.232.838.303 dolar olmuştur. 2014 yılında makinalar, mekanik cihazlar, elektrikli makine ve cihazlar,

bunların aksam ve parçaları; mobilyalar, yatak takımları; nakil vasıtaları ve kimya sanayi ve buna bağlı

sanayi ürünleri Türkmenistan’a en çok ihraç edilen ürünlerdir. 2013 yılında Türkmenistan’dan olan

ithalatımız ise bir önceki yıla göre %115 artarak 653.814.962 dolar, 2014 yılında bir önceki yıla göre %5,4

azalarak 624.090.765 dolar olmuştur. 2014 yılında dokumaya elverişli maddeler ve bunlardan mamul eşya;

mineral maddeler; plastikler, kauçuk ve bunların mamulleri; kimya sanayi ve buna bağlı sanayi ürünleri;

ham postlar, deriler, köseleler, deri-saraciye eşyası, çantalar Türkmenistan’dan en çok ithal edilen ürünlerdir.

Türkmenistan ile ülkemiz arasındaki dış ticaret hacmi 2002 yılına kadar zaman zaman inişli çıkışlı bir seyir

izlese de genellikle artmıştır. 2002 yılından itibaren ise (2012 yılı hariç) sürekli artış göstermiş ve 2013

yılında bir önceki yıla göre %46 artış ile 2.611.299.074 dolar, 2014 yılında ise %9,4 artış ile 2.856.929.068

dolar seviyesine çıkmıştır. Bu durumun devam etmesi ile Türkiye-Türkmenistan arasındaki ticaret hacmi

artmaya devam edecektir.

Keywords

ticari ilişkiler, ihracat, ithalat

Turkey-Turkmenistan Trade Relations (1992–2014)

Abstract

In this study, commercial affairs between Turkey and Turkmenistan in the period from 1992 to 2014 were

investigated in terms of product-base. By years export and import values between Turkey and Turkmenistan

in increases and decreases, products that are important in the trade of both countries have been investigated.

In this study, the data is primarily based on export and import of Turkey Istatistical Institute between the

years of 1992 and 2014, the data were rearranged by the study.

It has been determined that the foreign trade volume between Turkmenistan and our country, where

we have strong cultural ties in the conducted study is generally following an increasing trend. Our exports

to Turkmenistan in 2013 increased by 32%to USD 1.957.484.112 compared to the previous year, in 2014

it increased by 14% to USD 2.232.838.303. In 2014, machinery, mechanical devices, electrical machinery,

and appliances, their parts and components; furnishings, bedclothes; transportation means and chemical

industry and related industrial products, are the products most exported to Turkmenistan. In 2013, our

imports from Turkmenistan amounted to USD 653.814.962, increased by 115% compared to the previous

year, and decreased by 5.4% to USD 624.090.765 in 2014 compared to the previous year.

In 2014, textile articles to be convenient for weaving and the manufactured article from them, mineral

substances; plastics, rubber and their finished goods, chemical industry and related industrial products; raw

hides, leather, saddlery, bags, are the products most imported from Turkmenistan. The foreign trade volume

between Turkmenistan and our country has generally increased, although it has followed an up and down

course from time to time until 2002.

Since 2002 it has shown a continuous increase (excluding 2012) and increased by 46% to 2.611.299.074

dollars compared to the previous year in 2013 and by 9.4% in 2014 to 2.856.929.068 dollars. By the

continuation of this situation, the trade volume between Turkey and Turkmenistan will continue to increase.

Keywords

trade relations, exports, imports

References

• Arbatov, Nurgeldi – Akif Karatepe, “Türkmenistan’ın Jeomorfolojisi”, Marmara Coğrafya Dergisi, S 33, (2016), s. 566-588.
• Atalay, İbrahim, “Türk Dünyasının Coğrafyası”, Türk Dünyası Özel Sayısı I, Yeni Türkiye 53, Ankara 2013, s.166-198.
• Devlet, Nadir, “Türk Dünyasının Demografik ve Ekonomik Yapısına Toplu Bir Bakış 1. Demografi”, Türk Dünyası El Kitabı, Birinci Cilt, Coğrafya – Tarih, Türk Kültürünü Araştırma Enstitüsü Yayınları, S A-32, Ankara 2001, s. 69-124.
• Dönmez, Yusuf, Türk Dünyasının Beşeri ve İktisadi Coğrafyası, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul 1987.
• Eren, Kasım, “Bağımsız Devletler Topluluğu İçinde Türk Cumhuriyetleri”, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, C 1, S 1, (2012), s. 43-73.
• Hojamuradov, Öwezberdi, Türkmenistan – Türkiye Dış Ticareti ve Türkmenistan Dış Ticaretinin Finansman Yöntemleri, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara 2005.
• Karagöl Erdal Tanas, Seyithan Ahmet Ateş, Salihe Kaya ve Mehmet Kızılkaya, Türkiye’nin Enerjide Merkez Ülke Olma Arayışı, SETA | Siyaset, Ekonomi ve Toplum Araştırmaları Vakfı Yayınları, İstanbul 2016. Kesik, Ahmet, “Türkiye ile Türk Cumhuriyetleri’nin Ticari İlişkileri”, Türk Dünyası Özel Sayısı I, Yeni Türkiye 53, Ankara 2013, s. 1203-1210.
• Kurt, Halil, “Türkmenistan”, İslam Ansiklopedisi, C 41 , Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, s. 599-601. Ok, Selçuk Tayfun – Volkan Aydos, Türkmenistan Ülke Profili, Mevzuat ve Türk Girişimcileri, İstanbul Ticaret Odası Yayınları, İstanbul 1998.
• Özey, Ramazan, Dünya ve Ülkeler Coğrafyası, Aktif Yayınları, İstanbul 2005.
• _____, “Türk Dünyası Coğrafyası”, Türk Dünyası Özel Sayısı I, Yeni Türkiye 53, Ankara 2013, s. 144-165.
• Türk, Fahri, “Türkiye – Türkmenistan İlişkileri 1990-2010”, Sosyal ve Beşeri Bilimler Dergisi, C 2, S 2, (2010), s. 57-64.
• Yeşildağ, Didem, Türkmenistan’da Tarım, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, İstanbul 2004.
• Yiğit, Ali, Türk Ülkeleri ve Türklerin Yaşadıkları Bölgelerin Coğrafyası, Türkiye ve Türk Dünyası İktisadi ve Sosyal Araştırmalar Vakfı Elazığ Şubesi Yayınları, Elazığ 2000.
• _____, “Yeryüzünde Türk Nüfusun Dağılışı ve Miktarı Sorunu”, Türk Dünyası Özel Sayısı I, Yeni Türkiye 53, Ankara 2013, s. 199-223.