Türk Devletleri Teşkilatı’nın Avrasya’da Artan Önemi: Ekonomi Politik Açıdan Bir Değerlendirme

Year 2025, Volume: 12 Issue: Türk Devletleri Teşkilatı (Dünü, Bugünü, Yarını), 96 - 120, 17.03.2025

Ramazan Aslan

Abstract

Türk devletleri arasındaki iş birliğine yönelik çalışmalar otuz yılı aşkın süredir devam etmektedir. Bu sürecin önemli bir dönüm noktası olarak bilinen ve 2009’da imzalanan Nahçıvan Anlaşması ile Türk Dili Konuşan Ülkeler Konseyi kurulmuştur. Süreç içinde 2021’de Türk Devletleri Teşkilatı adını alan ve Türk devletleri arasında ortak tarih, dil, din birlikteliği ekseninde, sosyal, siyasal, ekonomik ve toplumsal iş birliğini hedefleyen bu yapı, bölgenin etkin kurumlarından biri haline gelmiştir.
TDT, yaklaşık 175 milyon nüfusu, 4,82 milyon km2 bulan yüzölçümü, 1,53 trilyon dolarlık toplam GSYİH ve 1,2 trilyon dolara ulaşan dış ticaret hacmi, ortalama %4,5’luk büyüme oranı, sahip olduğu petrol, doğalgaz ve diğer yeraltı kaynakları ve jeopolitik konumu ile Avrasya’nın yeni gücü, küresel dengeleri etkileyecek yeni bir merkez olarak görünmektedir.
Üyelerinin ve bölgenin huzur ve refahına katkı sağlamayı amaçlayan TDT’nin, Avrasya ve küresel alanda devam eden güç mücadelesinde önemli bir işlev göreceği anlaşılmaktadır. Bu kapsamda TDT’nin ekonomik yapısı ile küresel ticarette, enerji kaynakları ile küresel enerji pazarında, coğrafi konumu ile ticaret ve lojistik koridorları olarak Avrasya’da son derece önemli bir yere sahiptir. Öte yandan bölgeden dünyaya yayılması muhtemel ve küresel istikrarı tehdit eden terör olayları ve göçün olumsuz etkilerini minimuma indirmede, bu örgütün olası katkısı küresel güvenlik açısından işlevsel bir örgüt olarak şekillenmektedir. Bu kapsamda TDT üyesi ülkeler, coğrafi konumları ve ekonomik potansiyelleri bakımından küresel ve bölgesel güçlerin dikkat merkezindedir.
Küresel istikrara yönelik tehditlerin arttığı mevcut ortamda, TDT’nin jeo-politik öneminin farkına vararak, iş birliği imkanlarını geliştirmesi, üyeleri arasında mevcut sorunları çözerek, ortak dış politika ve ekonomik birlik için uygun zemine ulaşması halinde, bir taraftan Avrasya’da ekonomik ve siyasi riskleri azaltmaya katkı sunarken, diğer taraftan yeniden şekillenen küresel güç dengesinde yerini alacaktır.

Keywords

Türk Devletleri Teşkilatı, Ekonomi Politik, Avrasya, Enerji, Ulaştırma Koridorları

The Increasing Importance of the Organization of Turkish States in Eurasia: An Evaluation From a Political Economy Perspective

Abstract

Studies on cooperation between Turkish states have been continuing for more than thirty years. The Council of Turkic Speaking Countries was established with the Nakhchivan Agreement signed in 2009, which is known as an important turning point in this process. In the process, this structure, which was named the Organization of Turkish States (OTS) in 2021 and aims at social, political, economic and social cooperation among the Turkish states on the axis of common history, language and religion, has become one of the effective institutions of the region.
OTS has a population of approximately 175 million, a surface area of 4.82 million km2, a total GDP of 1.53 trillion dollars and a foreign trade volume of 1.2 trillion dollars, an average growth rate of 4.5% and its oil, natural gas and other. The new power of Eurasia, with its underground resources and geo-political location, appears as a new center that will affect global balances.
It is understood that OTS, which aims to contribute to the peace and prosperity of its members and the region, will play an important function in the ongoing power struggle in Eurasia and the global arena. In this context, OTS has an extremely important place in global trade with its economic structure, in the global energy market with its energy resources, and in Eurasia with its geographical location as trade and logistics corridors. On the other hand, the possible contribution of this organization in minimizing the negative effects of migration and terrorist incidents that are likely to spread from the region to the world and threaten global stability, is shaped as a functional organization in terms of global security. In this context, OTS member countries are at the center of attention of global and regional powers in terms of their geographical location and economic potential.
In the current environment where threats to global stability are increasing, if OTS realizes its geo-political importance, develops cooperation opportunities, solves the existing problems among its members and reaches a suitable basis for common foreign policy and economic union, it will contribute to reducing economic and political risks in Eurasia, and on the other hand, it will take its place in the reshaped global balance of power.

Keywords

Organization of Turkish States, Political Economy, Eurasia, Energy, Transportation Corridors

References

• Aleskerov Alesker, Eski Sosyalist Ülkelerde Siyasi Rejim Değişmeleri, (Doktora Tezi), Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Hukuku Anabilim Dalı Genel Kamu Hukuku Ankara 2007.
• Aslan, Ramazan, “Bir Kuşak Bir Tol Girişimi’nin Dünya Ticareti ve Uluslararası Terörizme Etkisi”, Yeni Nesil Terörizm, ed. M. Imıl, Nobel Yayınevi, Ankara 2020, s. 11-134. Beşer, Mehmet Enes, “Çin’in Dünya’ya Açılma Girişimi: Kuşak ve Yol”, Boğaziçi Asya Araştırmaları Merkezi Raporu, s. 1-16.
• Bocutoğlu, Ersan, “Çin’in ‘Bir Kuşak-Bir Yol’ Projesinin Ekonomik ve Jeopolitik Sonuçları Üzerine Düşünceler”, International Conferance ON Eurasian Economies. İstanbul, s. 265-270.
• Brzezinski, Zbigniew, The Grand Chessboard: American Primacy and Its Geostrategic Imperatives. Basic Books New York 1997.
• Cengiz, Ömer, “Rusya-Ukrayna Savaşının Türkiye’den Geçen Orta Lojistik Koridora Etkileri”, Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(27), s. 485-505.
• Clarke, Michael, “Beijing's March West: Opportunities and Challenges for China's Eurasian Pivot”, Foreign Policy Research Institute, 60(2), s. 296-313.
• Çeçen, Anıl, “ABD. Süper Güç Olarak Kalabilir mi?” Avrasya Dosyası [ABD Özel], VI/2, (2000), s. 233-251.
• Çınar, Yusuf ve Uzun, Yılmaz Ulvi, “Köklü Geçmişten Güçlü Geleceğe Türk Devletleri Teşkilatı: Küresel Ekonomik-Siyasal Potansiyeli ve Teşkilatın Geleceğine Dair Öngörüler”, MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi, 12 [Özel Sayı], s. 141-156.
• Erol, Mehmet Seyfettin, “Avrasya’nın Değişen Jeopolitiğinde Türk Dünyası ve Türkiye: Nasıl Bir Gelecek”, TESAM III. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi, 2018.
• Kasım, Mehmetali, “Orta Asya Ülkelerinde Kalkınma Politikaları ve Ekonomik Gelişme”, Bağımsızlıklarının 30. Yılında Türk Devletleri. Ekonomik, Politik ve Sosyal Dönüşüm drl. Savaş Çevik, Erol Turan, Türk Akademisi Siyasi Sosyal Stratejik Araştırmalar Vakfı (TASAV), Ankara 2021, s. 31-62.
• Kaya, Emrah, “Orta Koridor’un Dünya Politikasında ve Avrasya’da Artan Önemi”, Düşünce Dünyasında Türkiz, 15(1), s. 9-35.
• Kaya, Hulusi Ekber, “Kara Hakimiyet Teorisi ve Avrasya’nın Artan Jeopolitik Önemi”, İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 11 (1), s. 43-62.
• Kutluay Tutar, Filiz ve Tatlı, Meram, “Küresel Güç Mücadelesinde Avrasya ve Enerji Politikaları”, Social Mentality and Researcher Thinkers Journal, XV/15, s. 94-108.
• Mağat, Muhammet ve Parlak, Bekir, “Küresel ve Bölgesel Terörizme Karşı Türk Devletleri Teşkilatı: Analiz ve Operasyon Düzeyi”, Uluslararası Yönetim Akademisi Dergisi, 6/3, (2023), s. 581-592. Özsoy, Bahar, “Azerbaycan’ın ulaşım hatları politikası ve Zengezur koridoru”, Asya Studies, 8(29), s. 143-156.
• Sarı, Buğra “Anarşik Uluslararası Sistem İçinde Türk Dünyası Güvenlik Topluluğu”, Hoca Ahmet Yesevi Uluslararası Türk-Kazak Üniversitesi, İnceleme Araştırma Dizisi Yayın No: 02.
• Sarıkaya, Yalçın, “30 Yılın Ardından Türk Devletlerine Yeniden Bakmak”, Bağımsızlıklarının 30. Yılında Türk Devletleri. Ekonomik, Politik ve Sosyal Dönüşüm, drl. Savaş Çevik, Erol Turan, Türk Akademisi Siyasi Sosyal Stratejik Araştırmalar Vakfı (TASAV), Ankara 2021, s. 493-523.