Türk Devletleri Teşkilatı Supranasyonel Bir Aktör Olabilir mi?: Türk Birliği Yaklaşımları Çerçevesinde Bir Değerlendirme

Year 2025, Volume: 12 Issue: Türk Devletleri Teşkilatı (Dünü, Bugünü, Yarını), 168 - 192, 17.03.2025

Murat Jane

Abstract

İkinci Karabağ Savaşı’nın Azerbaycan’ın zaferiyle sonuçlanması sadece Güney Kafkasya’da değil Türkistan coğrafyasında da etkiler doğurmuş, İkinci Karabağ Savaşı’ndan yaklaşık bir yıl sonra Türk devletleri arasındaki işbirliği 12 Kasım 2021’de Türk Devletleri Teşkilatı (TDT)’nın kurulmasıyla önemli bir safhaya geçmiştir. Savaş sonrası Zengezur Koridoru’yla Türkiye ve Türkistan coğrafyası arasındaki bağın kesintisiz hale gelme ihtimali Turan ve Türk birliği gibi kavramların yeniden gündeme gelmesini beraberinde getirmiştir. Türk devletleri arasındaki işbirliğinin derinleşmesiyle RF, Çin ve İran başta olmak üzere uluslararası sistemin önemli aktörlerinin gözü Türkistan coğrafyasına çevrilmiştir. Türk Dünyası 2040 Vizyonu ile hedeflerinin çerçevesini çizen TDT’nin gelecekte alacağı şekil merak konusudur. Her bölgesel örgüt gibi TDT de kendine özgü supranasyonel yapısıyla uluslararası sistemde farklı yeri olan Avrupa Birliği (AB) ile karşılaştırılabilir. Bu çerçevede çalışmamızda TDT’nin supranasyonel bir uluslararası örgüte evrilip evrilemeyeceği tartışılacaktır. Bu amaca paralel olarak öncelikle supranayonalizm kavramının içeriğine değinilecek, sonrasında Türk birliğine dair çeşitli bakış açıları açıklanacak ve son olarak TDT’deki bütünleşmenin supranasyonaliteye ne kadar yakın olduğu irdelenecektir.

Keywords

TDT, AB, Supranasyonel, Turan, Türk Birliği

Can the Organization of Turkic States be a Supranational Actor?: An Assessment Within the Framework of Turkic Union Approaches

Abstract

The victory of Azerbaijan in the Second Karabakh War had repercussions not only in the South Caucasus but also in the Turkistan geography. One year after the Second Karabakh War, cooperation between Turkic states entered an important phase with the establishment of the Organization of Turkic States (OTS) on November 12, 2021. After the war, the possibility of an uninterrupted connection between Türkiye and Turkestan geography through the Zangezur Corridor brought concepts such as Turan and Turkic union back to the agenda. With the deepening cooperation between Turkic states, the eyes of the important actors of the international system, especially the RF, China and Iran, have turned to the Turkestan geography. The future shape of the OTS, which outlines its goals with the Turkic World Vision 2040, is a matter of curiosity. Like every regional organization, the OTS can be compared to the European Union (EU), which has a different place in the international system with its unique supranational structure. In this framework, our study will discuss whether the OTS can evolve into a supranational international organization. In line with this purpose, firstly, the content of the concept of supranationalism will be discussed, then various perspectives on the Turkish unity will be explained, and finally, how close the integration in the OTS is to supranationality will be examined.

Keywords

OTS, EU, Supranational, Turan, Turkish Union

References

• Akçura, Yusuf, Üç Tarz-ı Siyaset, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara 1976.
• Akengin, Hamza, “Türk Dünyası ve Orta Asya Türk Cumhuriyetleri Üzerine Jeopolitik Bir Değerlendirme”, MUTAD, IV/1, (2017), s. 1-11.
• Akgül Açıkmeşe, Sinem, “Uluslararası ilişkiler teorileri ışığında Avrupa bütünleşmesi”, Uluslararası İlişkiler, I/1, (2004), s. 1-32.
• Argalı Medihanur, Dengeleme Stratejisi Bağlamında Özbekistan Dış Politikası, 1. Bs., Astana Yayınları, Ankara 2024. Aydın, Mustafa, “Kafkasya ve Orta Asya ile İlişkiler”, Türk Dış Politikası, C II: 1980-2001, ed. Baskın Oran, İletişim Yayınları, İstanbul 2004, s. 366-439.
• Babarinde, Olafemi, “The EU as a Model for the African Union: the Limits of Imitation”, Jean Monnet/Robert Schuman Paper Series, VII/2, (2007), s. 3-12.
• Baranyi, Tamas Peter, “Hungary’s Role in the Organization of Turkic States as an Observer State: Limitations and Opportunities”, Perceptions, XXVII/1, (2022), s. 121-136.
• Boka, Eva, “The European Idea of a Supranational Union of Peace”, Society and Economy, XXIV/3, (2012), s. 387-397.
• Cornell, Svante, “Friends at Last: The Rapid Rise of Türkiye-Uzbekistan Relations”, Türkiye’s Return to Central Türkiye’s Return to Central Asia and the Caucasus, ed. Svante E. Cornell, Central Asia-Caucasus Institute and Silk Road Studies Program, Lithuania 2024, s. 72-83.
• Demir, Can, “The Organization of Turkic States: Implications for the Regional Balance of Power”, Güvenlik Stratejileri Dergisi TDT Özel Sayısı, V/37, (2020), s. 39-71.
• Erkan Aydın, Merve – Yi Liu, “Organization of Turkic States: Diverse Motivations for a Common Aim”, Siyasal: Journal of Political Sciences, XXXIII/1, (2024), s. 35-54.
• Ertekin, Orhangazi, “Cumhuriyet Döneminde Türkçülüğün Çatallanan Yolları”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Milliyetçilik, C 4, ed. Tanıl Bora – Murat Gültekingil, İletişim Yayınları, İstanbul 2008, s. 345-387.
• Georgeon, François, Türk Milliyetçiliğinin Kökenleri: Yusuf Akçura, çev. Alev Er, Yurt Yayınları, Ankara 1986.
• Gök, Ali, “Türk Devletleri Teşkilatı ve Dağlık Karabağ Zaferinin Yarattığı Fırsatlar”, Güvenlik Stratejileri Dergisi TDT Özel Sayısı, V/37, (2020), s. 109-145.
• Gökalp, Ziya, Genç Kalemler ve Türk Yurdu Yazıları, haz. Ali Duymaz, Ötüken Neşriyat, İstanbul 2019.
• ___________, Türkçülüğün Esasları, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir 2019.
• ___________, Türkleşmek, İslamlaşmak, Muasırlaşmak, Akçağ Yayınevi, Ankara 2010.
• Göksu, Günay, “Dünya’da ve Türkiye’de Turancılık”, Modern Türkiye’de Siyasi Düşünce: Milliyetçilik, C 4, ed. Tanıl Bora – Murat Gültekingil, İletişim Yayınları, İstanbul 2008, s. 388-408.
• Gönlübol, Mehmet, Milletlerarası Siyasi Teşkilatlanma, 3. bs., Sevinç Matbaası, Ankara 1975.
• Hasgüler, Mehmet– Mehmet B. Uludağ, Devletlerarası ve Hükümetler-Dışı Uluslararası Örgütler, Nobel Yayınları, Ankara 2005.