Abstract
Nuri beyin (Şeker) öncülüğünde kurulan Uşak Şeker Fabrikası, Cumhuriyet ile birlikte var olan bir kuruluştur. Nuri bey, yerel bir esnaftır ve yetmiş yaşına yaklaşmaktadır. Uşak Terakki-i Ziraat TAŞ’yi devir alır ve şeker fabrikası üretecek hale getirir. Ortaklar bulur. Avrupa’da Skoda fabrikasından makineleri getirir ve fabrikayı 1926 yılında faaliyete geçirir. Öteki şeker fabrikalarına öncülük yapar. Devlet şeker pancarı üretimini özendirerek destek sağlar. Bu kuruluşu, Sanayi ve Maadin Bankası ile destekler. Ama Lozan anlaşması ile kabul edilen, gümrüklere beş yıl süre ile dokunulamaması, ithalata karşı korumayı zayıflayınca devlet sekeri inhisar içine alır. Ve işletme hiç bir zaman kâr edemez. Bankalar yönetime el koyar ve nihayetinde, Uşak şeker fabrikası, öteki üç fabrika (Alpullu, Eskişehir ve Turhal ) ile birlikte Türkiye Şeker Fabrikaları A.Ş.’ne devredilirUşak şeker fabrikası, Türk işletmeciliğinde öncüdür. Bu öncülüğü, muhasebe uygulamalarında, denetleme, halka açılma konularında da görmek olanağı vardır. Anadolu’ya 1933’lerden sonra yaygınlaşan iktisadi devlet teşekküllerine örnek olmuştur.
Abstract
Uşak sugar factory was established within the early years of
the Republic under the supervision of Mr. Nuri (Şeker). He is a local
tradesman and today he is almost seventy years old. The establishment
titled Uşak Terakki-i Ziraat takes over TAŞ and developes it into a
sugar factory. He finds partners, brings machinery from the Skoda
factories in Europe and operationalize the factory in 1926. This
enterpreneurship pioneers other sugar factories. The state encourages
sugar beet production by providing incentives from Sanayi and Maadin
Bank. However, the Lozan Agreement disallows the usage of customs
for five years. This situation weakens protection against importing. As
a result, the state puts sugar production in a monopoly. This business
never gets profit and the banks seize control of the factory. Ultimately,
Uşak sugar factory and three other factories (Alpullu, Eskişehir, Turhal)
are delivered to Turkey Sugar Factories Joint Stok Company.
Uşak sugar factory is a pioneer in Turkish enterpreneurship. We
can observe this pioneering in accounting practices, auditing and initial
public offering issues. This business set an example for the economic
state enterprises that were widespread after 1933.
Keywords
Details
| Other ID | JA89RP28BZ |
|---|---|
| Journal Section | Research Article |
| Authors | |
| Publication Date | July 1, 2017 |
| Published in Issue | Year 2017 Issue: 13 - Issue: 13 |