İSLAM DÜŞÜNCESİNDE EPİSTEMOLOJİK TEMELLİ YENİDEN YAPILANMA MUHAMMED ÂBİD EL-CÂBİRÎ ÖRNEĞİ

Yıl 2016, Cilt: 13 Sayı: 48, 143 - 165, 15.08.2016

Meryem Özdemir Kardaş

Öz

Yaklaşık üç asırdır süregelen Çağdaş İslâm Düşüncesindeki yenilik arayışları içerisinde pek çok farklı öneri yer almıştır. Bu önerilerden biri 20. yy’ın en üretken ve eleştirel zihin
yapısına sahip isimlerinden biri olan Muhammed Âbid el-Câbirî’ye aittir. Ona göre İslâm dünyasının mevcut olumsuz halinden kurtulması için yeni bir epistemolojik yapılanmaya
ihtiyaç vardır. Bu ise, epistemolojik zeminlerin yani düşüncenin değil düşünceyi üreten mekanizmaların değiştirilmesiyle gerçekleşebilir. Bu noktada öncelikle yapılması gereken İslâm düşüncesindeki mevcut epistemolojilerin yapısalcı bir metotla analiz edilmesidir. Eleştirel bir akılcılıktan hareket ederek hedeflediği analizi gerçekleştiren Câbirî, yeniden yapılanma önerisini de bu çözümlemesi üzerine bina eder. Çalışmamız Câbirî’nin düşünsel serüveninin genel bir özetini ortaya koymaya yöneliktir.

Anahtar Kelimeler

Muhammed Âbid el-Câbirî, Çağdaş İslam düşüncesi, epistemoloji, beyan, burhan, irfan

Kaynakça

• AY, Mahmut (2004). “Kelam İlminin Yeniden İnşasında Geleneğin Moderne Dönüşümü”, Kelam İlminin Yeniden İnşasında Geleneğin Rolü Sempozyum Bildirileri, 13-15 Eylül, Fırat Üniversitesi İlahiyat Fakültesi, s.144-173.
• AY, Mahmut, (2008). Sufi Teolojinin Peygamberlik Algısı, AÜİFD, S.I, s.17-47.
• EBÛ-RABİ’, İbrahim (2005). Çağdaş Arap Düşüncesi, Anka Yayınları, İstanbul.
• EL-CÂBİRÎ, (1991). Muhammed Âbid Turas ve’l Hadase, Merkezu Dirâsâti’l Vahdeti’l-Arabiyye, Beyrut.
• EL-CÂBİRÎ, (2003). Felsefi Mirasımız ve Biz, Kitabevi Yayınları, İstanbul.
• EL-CÂBİRÎ, (2001a). Arap-İslam Aklının Oluşumu, Kitabevi Yayınları, İstanbul.
• EL-CÂBİRÎ, (2001a). Arap-İslam Kültürünün Akıl Yapısı, Kitabevi Yayınları, İstanbul.
• EL-CÂBİRÎ, (2001c). Arap-İslam Düşüncesinde Yeniden Yapılanma, Kitabiyat Yayınları, Ankara
• EL-CÂBİRÎ, (2001d). Arap-İslam Siyasal Aklı, Kitabevi Yayınları, İstanbul.
• EL-CÂBİRÎ, (2010). Kur’an’a Giriş, Mana Yayınları İstanbul.
• EL-CÂBİRÎ, (2013). Fehmu’l Kur’an, Mana Yayınları, İstanbul.
• EL-CÂBİRÎ, (1997). Hufriyyât fi’z-Zâkireti min baid, Merkezu Dirâsâti’l Vahdeti’l-Arabiyye, Beyrut.
• EL-İDRİSÎ, Hüseyin (2010). “Muhammed Âbid el-Câbirî ve Meşruû Nagdi’l- Akl’i-l Arabi”, Beyrut.
• GÜÇLÜ, A., UZUN, S., UZUN, E., YOLSAL, Ü.Hüsrev (2002). Felsefe Sözlüğü, Bilim ve Sanat Yayınları, Ankara.
• GÜLER, İlhami (1999). Sabit Din Dinamik Şeriat, Ankara Okulu Yay., Ankara.
• HOURANI, Albert (1994). Çağdaş Arap Düşüncesi, İnsan Yayınları, İstanbul.
• NAYET, Hamid (1988). Çağdaş İslami Siyasi Düşünce, Yöneliş yayınları, İstanbul.
• KIRBAŞOĞLU, M. Hayri (2004). “Yenilikçi İslam Düşüncesi”. İslamiyat Dergisi, Cilt.7, Sayı.4,Ankara.