“BİLME İSTEĞİ” OLARAK TARİH, MUHAFAZAKÂRLIK ve GELENEKÇİLİK

Yıl 2006, Cilt: 2 Sayı: 8, 61 - 78, 15.03.2006

Nazım İrem

Öz

Tarihin farklı kullanımları üzerinde durulduktan sonra bu çalışma, muhafazakârlığın, pratik bir bilgi biçimi olarak neden tarihe önem verdiğini değerlendirmektedir. Muhafazakârlık, sosyalizm gibi sol ideolojiler ve liberalizm ile her zaman rekabet içinde olmuştur. Ve muhafazakârlık tarih ile tarihî bilgiyi bilinci, ikincilerin teori-yönelimli soyutlamacılıklarının panzehiri olarak ileri sürmüştür. İdiografik bir bilgi üretme faaliyeti olarak görülen tarihin, muhafazakârlığın kendisini, kendisine ait hiçbir aksiyometrik ilkesi olmayan pratik bir ideoloji olarak konumlandırmasına yardım ettiği ileri sürülmektedir. F.R. Ankersmit'in Nietzsche'nin bir aktif unutma edimi olarak tarih tartışması üzerine değerlendirmelerinden ve Karl Mannheim'ın muhafazakârlık çözümlemesinden ilham alarak bu çalışma, muhafazakârlığın, gelenekçilik örneğinde olduğu gibi - Ankersmit'in kelimelerini kullanırsak - geçmişi "bir varlık isteğinin nesnesi" yapmaktan ziyade modernitenin karmaşık dünyasında "bilmek isteği" ile tarihi kullandığını ileri sürmektedir.

Anahtar Kelimeler

muhafazakarlık, gelenekçilik, tarih

Kaynakça

• Ankersmit, F. R., “The Sublime Dissociation of the Past: Or How to Be(come) What One is No Longer," History and Theory (Ekim 2001): 295-323.
• Carr, E ve J. Fontana, Tarih Yazımında Nesnellik ve Yanlılık, (Ankara: İmge Kitabevi, 1992).
• Collingwood, R.G., Tarih Tasarımı, Kurtuluş Dinçer (Çev.), (İstanbul: Ara Yayıncılık, 1990).
• Collins, Randall, "Sociology: Proscience or Antiscience?" American Sociological Review, Cilt. 54, No. 1 (1989) : 124-139.
• Hobsbawm, Eric ve Terence Ranger, The Invention of Tradition, (Cambridge: Cambridge University Press, 1993).
• Higham, John, "Beyond Consensus: The Historian as Moral Critic,". The American Historical Review, Cilt 67, No. 3 (Nisan, 1962): 609-625..
• Igger, Georg, G. Bilimsel Nesnellikten Postmodernizme Yirminci Yüzyılda Tarihyazımı, Gül Çağalı Güven (Çev.), (İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 2003).
• Kettler, David, Volker Meja, Nico Stehr, "Karl Mannheim and Conservatism: The Ancestry' of Historical Thinking," American Sociological Review, Cilt: 49, No. 1 (1984): 71-85. -85.-'. Kosh, John, Tarihin Peşinde: Modern Tarih Çalışmasında Hedefler, Yöntemler ve Yeni Doğrultular, Özden Arıkan (Çev.), (İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 1984).
• Lorentz, Chris, "Can Histories be True? Narrativism, Positivism and Metaphorical Turn', History and Theory, Cilt 37, No 3 (1998): 309-329.
• Mannheim, Karl, Conservatism: A Contribution to the Sociology of Knowledge, David Ketler vd. (Der.), David Ketler ve Volker Meja (Çev.), (London: Routledge & Kegan Paul, 1986).
• Megill, Allan, “The Reception of Foucault by Historians," Journal of the History of Ideas, Cilt. 48, No. 1 (1987): 117-141.
• Nichols, Ray, "Maxims, Practical Wisdom, and the Language of Action: Beyond Grand Theory," Political Theory, Cilt. 24, No.4 (1996): 687-705.
• Nietzsche Friedrich, “On the Uses and Disadvantages of History for Life." Untimely Meditations. R.J. Hollingdale (Çev.), (Cambridge: Cambridge University Press, 1983): 57-124.
• Nisbet, Robert, "Conservatism and Sociology," The American Journal of Sociology, Cilt. 58, No 2 (1952): 167-175.
• Oldfield, Adrian, “Moral Judgments in History," History and Teacher, Cilt. 20, No 3 (1981): 260-277
• Özbaran, Salih, Tarih, Tarihçi ve Toplum: Tarihin Çağrışımı, Doğası, Tarihçilik ve Tarih Öğretimi Üstüne Düşünceler (İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları, 1997).
• Pocock, J.G.A:, “Burke and the Ancient Constitution - A Problem in the History of Ideas," The Historical Journal, Cilt 3, No. 2 (1960) : 125-143.
• Tarih Eğitimi ve Tarihte "Öteki” Sorunu, 2. Uluslararası Tarih Kongresi 8-10 Haziran 1995, Ali Berktay ve Hamdi Can Tuncer (Yayıma Hazırlayanlar), (İstanbul: Tarih ve Yurt Yayınları, 1998).
• Wilkins, Burleigh Taylor, "Pragmatism as a Theory of Historical Knowledge: John Dewey on the Nature of Historical Inquiry," The American Historical Review, Cilt 64, No. 4 (1959): 878-890.
• Wirth, Laurent, "Genel Rapor”, Tarihin Kötüye Kullanımı, (Tarihi Kötüye Kullanma Biçimleriyle Yüzleşmek Sempozyumu, Oslo, Norveç /28-30 Haziran 1999), Nurettin Elhüseyni (Çev.), (İstanbul: Türkiye Ekonomik ve Toplumsal Tarih Vakfı, 2003): 18-59.