Digital Evolution of Ottoman Miniatures

Year 2025, Volume: 16 Issue: 1, 1 - 23, 30.06.2025

Ayşe Nazikar Karahan

https://doi.org/10.29228/sanat.52

Abstract

Ottoman miniatures, long used to adorn manuscripts, served not only as aesthetic expressions but also as vessels of cultural, scientific, and symbolic meaning. In the digital age, this traditional art form is experiencing a revival through its reinterpretation and dissemination via contemporary digital platforms. The digitization process involves high-resolution scanning, graphic editing software, and data analysis methods, enabling miniatures to be adapted for use in digital games, mobile applications, and augmented reality environments. This study aims to explore how the aesthetic and symbolic elements of Ottoman miniatures are preserved and reimagined within digital contexts. It also outlines the stages and tools used in the digitization process, offering a framework for future research in this interdisciplinary field. Utilizing a document analysis method, the research draws upon a wide range of literature, including academic articles, books, and periodicals. Findings highlight the significance of integrating traditional Ottoman visual culture with modern technology, emphasizing the role of digital media in safeguarding and revitalizing cultural heritage. In this context, the digitalization of Ottoman miniatures in line with modern technology contributes to the digital evolution of this art and serves as a means of transferring cultural heritage to the future.

Keywords

Ottoman , Miniature , Digital Art , cultural heritage

Osmanlı Minyatürlerinin Dijital Evrimi

Abstract

Yüzyıllar boyunca el yazmalarını süsleyen Osmanlı minyatürleri, yalnızca estetik bir anlatım aracı değil; aynı zamanda kültürel, bilimsel ve sembolik değerlerin taşıyıcısı olmuştur. Günümüzde dijital teknolojilerin gelişimiyle birlikte, bu geleneksel sanat formu farklı dijital platformlarda yeniden üretilmekte, yorumlanmakta ve daha geniş kitlelerle buluşturulmaktadır. Minyatürlerin dijitalleştirilmesi sürecinde yüksek çözünürlüklü taramalar, grafik yazılımlarıyla düzenleme ve veri analizi yöntemleri kullanılmaktadır. Dijital oyunlar, mobil uygulamalar ve artırılmış gerçeklik gibi teknolojiler, bu geleneksel sanatın çağdaş platformlarda daha geniş kitlelere ulaşmasını sağlamaktadır. Araştırma, geleneksel minyatürlerdeki estetik ve sembolik öğelerin dijital ortamda korunarak yeniden yorumlanması ve bu sürecin detaylı şekilde açıklanmasını amaçlamaktadır. Çalışma, dijitalleşme sürecinde elde edilen verilerin, bu alanda araştırma yapmak isteyenlere rehberlik etmesini hedeflemektedir. Bu çalışmada doküman analizi yöntemi kullanılmıştır. Konu ile ilgili makale, süreli yayın ve kitaplar taranmış; elde edilen bilgiler doğrultusunda araştırma gerçekleştirilmiştir. Bu bağlamda, Osmanlı minyatürlerinin modern teknolojiyle uyumlu şekilde dijitalleştirilmesi, söz konusu sanatın dijital evrimine katkı sağlamakta ve kültürel mirasın geleceğe aktarılmasına aracı olmaktadır.

Keywords

Minyatür , Osmanlı , Dijital sanat , kültürel miras

References

• Aksel, M. (2010). Türklerde dini resimler. Kapı Yayınları.
• And, M. (1980). Osmanlı tasvir sanatları 1: Minyatür. Türkiye İş Bankası Yayınları.
• And, M. (2002). Osmanlı tasvir sanatları 1: Minyatür. İstanbul: İş Bankası Yayınları
• Arseven, C. E. (1960). Türk sanatı. Cem Yayınevi.
• Arseven, C. E. (1982). Türk sanatı. Milli Eğitim Basımevi.
• Atıl, E. (1980). The age of Sultan Suleyman the Magnificent. National Gallery of Art, Washington, D.C. H. Abrams (Harry N. Abrams Inc.), New York s. 356 -358.
• Aydıngüler, M. H., & Türkmenoğlu, D. (2021). Minyatürlerin dijital dönüşümü: Animasyon uygulaması. Yıldız Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5, 1–11.
• Aydüz, S. (2016). Osmanlı biliminin öncüleri. Timaş Yayınları.
• Bağcı, S., Çağman, F., Renda, G., & Tanındı, Z. (2006). Osmanlı resim sanatı. Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Binark, İ. (1978). Türklerde resim ve minyatür sanatı. Vakıflar Dergisi, 12, 271–289.
• Çelik, S. (2022). XVI. yüzyıl Osmanlı minyatürlerinde astronomi, kozmoloji ve astroloji, [Yüksek lisans tezi ], Ankara Yıldırım Beyazıt Üniversitesi.
• Çetin, İ. (2022). Osmanlı saray nakkaşhanesi ve ehl-i hiref teşkilatı üzerine bir inceleme. Sanat Tarihi Araştırmaları Yayınları.
• Çizmeci, Z. (2022). Seçilmiş Osmanlı minyatürlerinde gök cisimlerinin incelenmesi ve yeni minyatür tasarımları, [Yüksek lisans tezi], Dokuz Eylül Üniversitesi.
• Çoruhlu, Y. (2007). Erken devir Türk sanatı: İç Asya’da Türk sanatının doğuşu ve gelişimi. Kabalcı Yayınevi.
• Diyanet İslam Ansiklopedisi. (2023). İlm-i ahkâm-ı nücûm; İlm-i felek; Rasathane maddeleri. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi. https://islamansiklopedisi.org.tr/
• El-Cezeri, E. İ. (2014). Tercüme-i Hiyel . Türkiye Yazma Eserler Kurumu.
• Eyüboğlu, İ. Z. (1981). Anadolu uygarlığı. Der Yayınları, s. 479
• Fetvacı, E. (2015). Sarayın imgeleri: Osmanlı sarayının gözüyle resimli tarih. (N. Elhüseyni, Çev.). Koç Üniversitesi Yayınları. İstanbul. s. 383.
• Fleming, J., & Honour, H. (2016). Dünya sanatı tarihi. (S. Bağlı Biçer, Ed.; H. Abacı, Çev.). Alfa Yayınları. s.985.
• Gombrich, E. H. (1997). Sanatın öyküsü. (E. Erduran & Ö. Erduran, Çev.). Remzi Kitabevi. s.688.
• Grabar, O. (1973). İslam sanatının oluşumu. (N. Yavuz, Çev.). İstanbul: Alfa Yayınları. s.370.
• Günay, Ü., & Güngör, H. (2015). Başlangıçtan günümüze Türklerin dini tarihi. Berikan Yayınevi. s.544-552.
• Gürkan, E. S. (2020). Bunu herkes bilir: Tarihteki yanlış sorulara doğru cevaplar. İstanbul: Kronik Kültür ve Sanat. 304 s. ISBN 978‑605‑7635‑402.
• İnal, G. (1976). Türk minyatür sanatı: Başlangıcından Osmanlılara kadar. Atatürk Kültür Merkezi Yayınları.
• İpşiroğlu, M. (1978). İslam’da resim yasağı ve sonuçları. Remzi Kitabevi.
• Jones, K., Kelly, D., & Wolfe, A. (2007). Digital animation and motion graphics. (1. baskı, 360 s.). Berlin; Heidelberg: Springer. ISBN 978‑1‑59059‑912‑9.
• Karapekmez, A. V., & Gülaçtı, İ. E. (2022). Minyatürden animasyona: Osmanlı sanatının dijital teknolojilerle yeniden yorumlanması. Akademik Sanat ve Tasarım Dergisi, 13, 45–62. https://doi.org/10.xxxx/journalname.2022.xx
• Kınık, M., & Topaklı, A. (2012). Levni minyatürlerinde illüstrasyon. Akdeniz Sanat, 5(10).
• Kuban, D. (2014). Batıya göçün sanatsal evreleri. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Kuruüzümcü, R. (2007). Bir dijital ortam ve sanat formu olarak sanal gerçeklik. Sanat Dergisi, (12), 93-96.
• Küçükusta, O. (2024). Geleneksel minyatür sanatının dijital oyunlara uyarlanması: “Ferhat ile Şirin” platform oyunu konsept tasarımı [Sanatta yeterlik tezi], Hacı Bayram Veli Üniversitesi.
• Kühnel, E. (1952). Doğu İslam memleketlerinde minyatür. Türk Tarih Kurumu Basımevi.
• Mahir, B. (2005). Osmanlı minyatür sanatı. İstanbul: Kabalcı Yayınevi. ISBN 978‑975‑9970‑253.
• Mahir, F. B. (2005). Minyatür. Diyanet İslam Ansiklopedisi, cilt 30, ss. 118–123. İstanbul: Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. ISBN 978‑975‑3894‑258.
• Shefer-Mossensohn, M. (2019). Osmanlı’da Bilim: Kültürel Yaratı ve Bilgi Alışverişi. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Soyer, A. (2024). Dunhuang bölgesinden çıkarılan Eski Uygurca Manihaist metin parçaları. BABUR Research, 3, 217–238.
• Tanındı, Z. (1996). Türk minyatür sanatı. Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları.
• Tekeli, S. (1993). Osmanlıların astronomi tarihindeki en önemli yüzyılı. Fatih’ten Günümüze Astronomi, Prof. Dr. Nüzhet Gökdoğan Sempozyumu (ss. 69–85). Siyah Kalem. / İstanbul Üniversitesi Yayınları.
• Tulum, Ö. (2019). Osmanlı Surname-i Vehbi ve şenlikler. Ketebe Yayınları. s.520.
• Türk Dil Kurumu (2024). Türk Dil Kurumu sözlükleri. https://sozluk.gov.tr/adresinden edinilmiştir.
• Unat, Y. (2003). Astronomi. Felsefe Ansiklopedisi. Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. cilt. 1, s. 637–639.
• Yalçın, Ş. (2003). Levnî. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, cilt. 27, 154–155.
• Yetkin, S. (1981). İslam sanatı tarihi. Bilgi Yayınevi.
• Yıldırım, A. ve Şimşek, H. (2018). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, A. & Kaya, A., (2023), Görsel iletişim tasarımında görsel algı kuramlarının değerlendirilmesi. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi, 13, 3009-3032.
• Yılmaz, B. (2017). Pazırık’dan günümüze Türk halı sanatı. Oğuz-Türkmen Araştırmaları Dergisi, 1, 98–106.