Beden Üzerinden Yapılandırma Sistemleri, Neoliberal Feminizm ve Sanata Yansımaları

Year 2025, Volume: 16 Issue: 1, 166 - 188, 30.06.2025

Nuran Ermiş

https://doi.org/10.29228/sanat.59

Abstract

İnsan bedeni üzerinden gerçekleştirilen yapılandırma sistematiği, geçmişten günümüze yönetimlerin tahakkümlerini doğrudan ya da dolaylı olarak uyguladığı disiplin ve denetim mekanizmalarıdır. Devlet; neoliberal yönetim sistemi çerçevesinde, insan bedenini manipüle ederek gözetim yolu ile itaat eden bireyler yaratmak için emperyalist politikalarla toplumu yönetmektedir. İktidarların bilgi üreten bir makine olarak gördükleri bedeni merkeze alan disiplin ve denetim şekilleri farklı filozoflar tarafından çeşitli tanımlamalarla kavramsallaştırılmıştır. Bu makalenin amacı, bireyin bedenini nüfus ve yaşam alanları üzerinden kurgulayan güç ilişkileri bağlamında biyopolitika, biyoiktidar yönetimsellik, biyoteknoloji, tekno biyopolitika, neoliberal feminizm kavramları ve bu kavramların sanata ne şekilde yansıdığının belirlenmesini araştırmaktır. Araştırmada nitel araştırma yöntemleri kullanılarak konuya dair ulusal ve uluslararası yayınlar incelenerek, literatür taraması yapılmıştır. Çalışmanın amacı; yaşam alanlarını gözetim mekanizmaları aracılığıyla kontrol altına alıp metalaştıran yönetim sistemlerini analiz etmek ve bu sorunları eleştirel bir biçimde ortaya koyan sanat eserlerini tartışmaktır.

Keywords

Biyopolitika, biyoiktidar, biyoteknoloji, teknobiyopolitika, neoliberal feminizm

Body-Based Structuring Systems, Neoliberal Feminism and its Reflections in Art

Abstract

The structuring system applied on humans is the discipline and control unit that the past road management directly or indirectly applied. The neoliberal management system is maintained by the state, imperialist policies, and creates obedient individuals through surveillance by manipulating human development. The discipline and control forms centered on information as a machine produced by knowledge have been covered by various definitions by different philosophers. The purpose of this article is to determine the concepts of biopolitics, biopower management, biotechnology, technobiopolitics and neoliberal feminism of the power relations that construct the individual over the population and living spaces and how these concepts are reflected in art. This research and qualitative research methods were applied, national and international publications on the subject were examined and a literature review was conducted. The aim of this study is to analyze governance systems that control and commodify living spaces through surveillance mechanisms, and to discuss artworks that critically expose these issues.

Keywords

Biopolitics Bio-power, Biotechnology, Technobiopolitics, Neoliberal feminism

References

• Aiartists, (t.y). Stephanie Dinkins. https://aiartists.org/stephanie-dinkins
• Artsy. (t.y.). Ai Weiwei, Surveillance Camera, 2010. 20 Ağustos 2023 tarihinde https://www.artsy.net/artwork/ai-weiwei-surveillance-camera-13 adresinden edinilmiştir.
• Artsy. (t.y.). Heather Dewey-Hagborg ve Chelsea E. Manning, Muhtemelen Chelsea. https://www.artsy.net/artwork/heather-dewey-hagborg-probably-chelsea adresinden edinilmiştir.
• Artsy. (t.y.). Patricia Piccinini, The Young Family. 27 Aralık 2023 tarihinde https://www.artsy.net/artwork/patricia-piccinini-the-young-family-3 adresinden edinilmiştir.
• Arruzza, C., Bhattacharya, T., & Fraser, N. (2021). %99 için feminizm: Bir manifesto (U. Özmakas, Çev.). Sel Yayıncılık.
• Braidotti, R. (2017). Göçebe özneler: Çağdaş feminist kuramda bedenleşme ve cinsiyet farklılığı (Ö. Karakaş, Çev.). Kollektif Kitap.
• Braidotti, R. (2019). Kadın-oluş: Cinsel farkı yeniden düşünmek (E. Durmuş & M. Çel, Çev.). Otonom Yayıncılık.
• Chen, Z. Y., & Chuang, H. F. (2022). Internet. 6 Ocak 2024 tarihinde https://calls.ars.electronica.art/2023/prix/winners/8435/ adresinden edinilmiştir.
• Dabrowski, V. (2020). ‘Neoliberal feminism’: Legitimising the gendered moral project of austerity. The Sociological Review, 69(1), 1-17. https://doi.org/10.1177/0038026120938289
• e-flux. (2015). Panopticon: Visibility, data, and the monitoring gaze. 27 Haziran 2025 tarihinde https://www.e-flux.com/announcements/29978/panopticon-visibility-data-and-the-monitoring-gaze/ adresinden edinilmiştir.
• Federici, S. (2020). Tenin sınırlarının ötesinde: Güncel kapitalizmde bedeni yeniden düşünmek, yeniden oluşturmak ve geri almak (B. Tanrısever, Çev.). Otonom Yayıncılık.
• Filipe, A. (2014). Biopolitics. 26 Aralık 2023 tarihinde https://www.researchgate.net/publication/261517127_Biopolitics adresinden edinilmiştir.
• Foucault, M. (2016). Entellektüelin siyasi işlevi: Seçme yazılar 1 (İ. Ergüden, O. Akınhay & F. Keskin, Çev.). Ayrıntı Yayınları.
• Foucault, M. (2018). Toplumu savunmak gerekir (Ş. Aktaş, Çev.). 8. Baskı. Yapı Kredi Yayınları.
• Foucault, M. (2019). Biyopolitikanın doğuşu (A. Tayla, Çev.). 2. Baskı. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Fuchs, C. (2021). Büyük veri kapitalizmi çağında Karl Marx. In D. Chandler & C. Fuchs (Ed.), Dijital nesneler dijital özneler: Büyük veri çağında kapitalizm, emek ve siyaset üzerine disiplinlerarası yaklaşımlar (G. Boztepe, Çev., ss. 75–100). NotaBene Yayınları.
• Han, B. C. (2020a). Psikopolitika: Neoliberalizm ve yeni iktidar teknikleri (H. Barışcan, Çev.). 3. Baskı. Metis Yayınları.
• Han, B. C. (2020b). Şeffaflık toplumu (H. Barışcan, Çev.). 6. Baskı. Metis Yayınları.
• Han, B. C. (2021). Kapitalizm ve ölüm dürtüsü: Denemeler ve söyleşiler (Ç. Tanyeri, Çev.). İnka Kitap.
• Hardt, M., & Negri, A. (2018). İmparatorluk (A. Yılmaz, Çev.). 9. Baskı. Ayrıntı Yayınları.
• Haraway, D. (2006). Siborg manifestosu (O. Akınhay, Çev.). 1. Baskı. Agora.
• Haraway, D. (2010). Başka yer (G. Pusar, Çev.). 1. Baskı. Metis Yayınları.
• Heather Dewey-Hagborg. (t.y.). Stranger Visions. 4 Ocak 2024 tarihinde https://deweyhagborg.com/projects/stranger-visions adresinden edinilmiştir.
• Kelly, M. G. E. (2016). Uluslararası biyopolitika: Foucault, küreselleşme ve emperyalizm (U. Özmakas, Çev.). Pharmakon Yayınları.
• Kron, C. (t.y.). Heather Dewey-Hagborg and Chelsea E. Manning. 4 Ocak 2024 tarihinde https://www.artforum.com/events/heather-dewey-hagborg-and-chelsea-e-manning-235725/ adresinden edinilmiştir.
• Lemke, T. (2016). Biyopolitika (U. Özmakas, Çev.). 3. Baskı. İletişim Yayınları.
• Lyon, D. (2012). Vesikalı yurttaş: Gözetim aracı olarak kimlik kartları (B. Baysal, Çev.). Kaşkedon Yayınları.
• Oksala, J. (2011). The neoliberal subject of feminism. Journal of the British Society for Phenomenology, 42(1), 104–120. https://doi.org/10.1080/00071773.2011.11006733
• Oksala, J. (2018). Devlet şiddetinin yönetimi: Foucault’da siyasi iktidarın yönetimsellik olarak yeniden ele alınması. Cogito, (70-71), 171–177. Şeyda Öztürk (Ed.), (İ. Oranlı, Çev.). Yapı Kredi Yayınları.
• Ocula. (2021). Shu Lea Cheang, Ewen Chardronnet. 27 Aralık 2023 tarihinde https://ocula.com/magazine/insights/chroniques-invites-taiwan-to-france/ adresinden edinilmiştir.
• Orr, J. (t.y.). Stephanie Dinkins, Bina48 ile konuşmalar. 6 Ocak 2024 tarihinde https://www.artpapers.org/stephanie-dinkins-building-something-now/ adresinden edinilmiştir.
• Pacegallery. (t.y.). Elmgreen & Dragset: Useless Bodies? 26 Aralık 2023 tarihinde https://www.pacegallery.com/journal/elmgreen-dragset-useless-bodies-fondazione-prada/ adresinden edinilmiştir.
• Prix Ars Electronica. (2022). İnternet II, 2019-2022, Zi Yin Chen, Hsiang Feng Chuang. 6 Ocak 2024 tarihinde https://calls.ars.electronica.art/2023/prix/winners/8435/ adresinden edinilmiştir.
• Rottenberg, C. (2014). The rise of neoliberal feminism. Cultural Studies, 28(3), 418–437. https://doi.org/10.1080/09502386.2013.857361
• Theartstory. (t.y.). Ai Weiwei. 27 Aralık 2023 tarihinde https://www.theartstory.org/artist/ai-weiwei/ adresinden edinilmiştir.
• Transmediale. (t.y.). Addie Wagenknecht. 1 Ocak 2024 tarihinde https://archive.transmediale.de/content/addie-wagenknecht adresinden edinilmiştir.
• Worldartfoundations. (2019). Fondazione Sandretto Re Rebaudengo: Paolo Cirio Exposed. 6 Ocak 2024 tarihinde https://worldartfoundations.com/fondazione-sandretto-re-rebaudengo-paolo-cirio-exposed/ adresinden edinilmiştir.