Love and Hero: Conjuction and Separation of The Hero in Kurdish Shahnamehs

Year 2024, , 84 - 110, 25.10.2024

Shahab Vali

https://doi.org/10.19059/mukaddime.1496892

Abstract

One of the most important human emotions is undoubtedly the feeling of “love” and “falling in love”. At teh same time, the feeling of love finds meaning through two important concepts: Reunion and separation. From the moment of “falling in love”, the person in love (lover) focuses on a single goal with all his/her being: to meet his/her beloved and not to be separated from her/him. A significant part of the history of World literature is based on the efforts and adventures of famous lovers and on these two concepts (Reunion-separation) and love adventures have been the sunjects of different literary genres. Teh Concept of love is one of the most important themes in Kurdish literature too and has a long history in this literature. One of the literatury genres in Kurdish literarture that deals with love and love stories is the Kurdish Shahnamah. In these Works, wich are considered as heroic epics, love has been the main subject of many adventures. The aim of this article is to examine some of the love stories in the Kurdish Shanamahs and to examine the attitudes and behaviours of the Kurdish mythological/epic hero figure towards the concepts of “Reunion” and “ separation”.

Keywords

Love, Conjunction, Separation, Hero, Kurdish Shahnames

Evîn û Leheng: Wuslat û Fîraqa Lehengî di Şahnameyên Kurdî de

Abstract

Bê şik yek ji hestên însanî yên herî giring hesta “hezkirin” û “evîndarbûn”ê ye. Ev hesta evînê bi du têgehên bingehîn watedar dibe: Wuslat û Fîraq. Kesê evîndar dema ku evîndar dibe, bi hemî hebûna xwe li ser armencekê radiweste: gehiştina maşûqa/ê xwe û ji wê/wî dûrnemayîn. Dikare bê gotin ku beşeke giring a tarîxa edebiyata cîhanê li ser têkoşîn û serpêhatiyên aşiq-maşûqên navdar, li ser van her du têgehan (wuslat û fîraq) ava bûye û serpêhatiyên evînê bûne mijara cureyên edebî yên cuda. Têgeha evînê, yek ji mijarên bingehîn ên edebiyata kurdî ye jî û di vê edebiyatê de xwedî tarîxeke pir kevn e. Di edebiyata navborî de pîvanên cuda yên evînê (pîroz/nepîroz) bi berfirehî têne behs kirin. Di edebiyata kurdî de yek ji berhemên edebî yên ku rîwayetên evîn û evîndariyê lê hatine vegotin, Şahnameyên Kurdî ne. Di van berheman de evîn wekî mijareke sereke ya gelek serpêhatiyan hatiye bikaranîn ku wekî destanên lehengiyê tên qebûlkirin. Armanca vê gotarê nîşandan, analîz û nirxandina helwest û reftarên lehengê mîtolojîk/destanî yên kurdî te li hemberî têgehên “wuslat” û “fîraq”ê.

Keywords

Evîn, Wuslat, Fîraq, Leheng, Şahnameyên Kurdî

Evîn û Leheng: Wuslat û Fîraqa Lehengî di Şahnameyên Kurdî de

Abstract

İnsani duyguların en önemlilerinden biri kuşkusuz “aşk” ve “aşık olma” duygusudur. Aynı zamanda aşk duygusu iki önemli kavram vasıtasıyla anlam bulur: Vuslat ve Firak. Aşık olan kimse, aşık olduğu andan itibaren, tüm varlığıyla tek bir amaca odaklanır: sevdiğine kavuşmak ve ondan ayrı kalmamak. Dünya edebiyat tarihinin önemli bir bölümü ünlü aşık-maşukların bu iki kavram (vuslat-firâk) üzerine verdikleri emek ve yaşadıkları maceralar üzerine kurulmuştur ve aşk maceraları farklı edebi türlerin önemli bir konusu olmuştur. Aşk Kavramı Kürt edebiyatının da önemli temalarından biridir ve çok eski bir geçmişe sahiptir. Aşkın farklı boyutları (kutsal/kutsal olmayan) detaylı bir şekilde söz konusu edebiyatta işlenmiştir. Kürt edebiyatında aşk ve aşık olma hikayelerinin işlendiği edebi eserlerden biri de Kürt Şehnameleri dir. Kahramanlık destanı olarak değerlendirilen bu eserlerde aşk, birçok maceranın ana teması olmuştur. Bu makalenin amacı Kürt Şehnamelerinde geçen bazı aşk hikâyelerini inceleyip, Kürt mitolojik/destani kahraman figürünün “vuslat” ve “firâk” kavramları karşısındaki tutum ve davranışlarını irdelemektir.

Keywords

Aşk, Vuslat, Firak, Kahraman, Kürt Şehnameleri

References

• Abdullaeva, F. (2012). Woman in the Romances of the Shahnama, di Love and Devotion: From Persia and Beyond, ed. S. Scollay, Melbourne & Oxford: Macmillan Art Publishing, rr. 41-45.
• Abrams, M.H., Harpham, G.G. (2012). A Glossary Of Literary Terms, tenth Edition, Boston: Wadsworth.
• Ahengernijad C. &, Perwîzî, Q. (1390) Berzûname, Kirmanşah: Baxê Ney.
• Akbarî Mafaxir, A. (1401). Negahî No bê Edebiyatê Hemasî der Îran, di Pejûhişhayê Zebanî ve Edebiyatê Karbordî, Danişgahê Wilayetê Îranşehr, Dufeslname yê texessusî, sal 1, şomarê 2, Payîz-Zimistan, rr. 1-30.
• Alimoradi, M. & Eşrefzade, R. (1398). Meşûqê Pehlewan, Bazşenaxtê Sûretê Duganeyê Kohenolgûyê Perî der Teqabol ba Şêş Şexsiyetê Hemasî, Pejûheşnameyê Edebê Xenayî Danişgahê Sîstan ve Belûçistan, sal 17, şomarê 33, rr. 209-232.
• Athenaeus (2010). The Learned Banqueters (Deipnosophistae), Book 12-13.594b, ed. & trans. by S.D. Olson, London: Harvard University Press.