İşe Gömülmüşlük, İşe Adanmışlık ve İşten Ayrılma Niyeti İlişkisi: Bir Alan Çalışması

Year 2018, , 135 - 154, 29.11.2018

Tuba Büyükbeşe , Mehmet Oktay Gökaslan

https://doi.org/10.19059/mukaddime.376745

Cited By: 16

Abstract

Günümüz çalışma
hayatında en önemli unsur yetişmiş insan kaynağıdır. Örgütün işleyişini bilen,
örgüt kültürünü benimseyen, kendisini işine adayan, örgütüne ve işine bağlı
çalışanların bulundukları işletmede çalışmaya devam etmek isteyecekleri
varsayılmaktadır. Çalışanların işten ayrılmaları işletmeler açısından önemli
bir problem olmaktadır. Yeni işgören istihdamı çalışanlar ve işletmeler
açısından bağlılık ve kültürel yönlerde uyum problemleri doğurabilmektedir.
Yeni işe giren işgörenin tecrübe ve deneyimleri ne kadar fazla olursa olsun
girmiş olduğu ortama uyum sağlaması orayı benimsemesi zaman almaktadır. Bu
süreçte işinden memnun kalması kesin gözükmemektedir. Mevcut işgörenin
bağlılıkla işine devam etmesi işletmeler için hayatı önem taşımaktadır. Bu araştırmada
Diyarbakır’da büyük ölçekli bir tekstil fabrikasında çalışanların işe
gömülmüşlük ve işe adanmışlık algıları ile işten ayrılma niyetleri arasındaki
ilişkinin test edilmesi amaçlanmıştır. Bu amaçla öncelikle işe gömülmüşlük, işe
adanmışlık ve işten ayrılma niyeti kavramları teorik olarak açıklanmıştır. Daha
sonra bir anket formu oluşturularak belirlenen örneklem üzerinde uygulanmış ve
elde edilen veriler SPSS 23 programı ile analiz edilmiştir.

Keywords

İşe Gömülmüşlük, İşe Adanmışlık, İşten Ayrılma Niyeti

References

• Akgündüz, Y. ve Cin, F. M. (2015). Job embeddedness as a moderator of the effect of manager trust and distributive justice on turnover intentions, Anatolia, 26:4, 549-562.
• Akgündüz, Y., Güzel, T., Harman, S., (2016). Yöneticiye güven ve dağıtımsal adalet çalışanların işe gömülmüşlüğünü nasıl etkiler. Ege Akademik Bakış, 16(2), 351-362. Anand, G. (2017). Corporate excellence through governance and employee engagement a brief analysis. Journal of Commerce&Management Thought, Vol. 8-3, 554-562.
• Bakker, A. B., Schaufeli, W. B., Leiter, M. P., Taris, T. W. (2008). Work engagement: an emerging concept in occupational health psychology. An International Journal of Work, Health&Organisations, 22:3, 187-200.
• Birsel, M., Börü, D., İslamoğlu, G., Yurtkoru, E. S. (2012). Job embeddedness in relation with different socio demographic characteristics. Öneri, C.10, S. 37, 51-61.
• Caymaz, E., Erenel, F. ve Gürer, B. Liderlik karizması, adanmışlık ve gruba aidiyetin gönüllü çalışma performansına etkiler: AKUT arama kurtarma derneği örneği. International Journal of Human Sciences, 10(1), 129-147.
• Çakıl, E. (2011). Üniversite hastanesinde çalışan hemşire ve asistanlarda mobbing’in işe gönülden adanma üzerine etkisi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Zonguldak Karaelmas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı, Zonguldak.
• De Lange, A.H., De Witte, H., & Notelaers, G. (2008). Should I stay or should I go? Examining longitudinal relations among job resources and work engagement for stayers versus movers. Work & Stress, 22, 201223.
• Dedeoğlu, T., Özdevecioğlu, M., Oflazer, S. (2016). Örgütlerde işe gömülmüşlüğün (job embeddeness) çalışanların iş ve yaşam kalitesi üzerindeki etkisi: iyimserliğin rolü. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 47, 135-146
• Demir, Ö. (2005). Entelektüel sermayenin işletmelerin piyasa değerlerine olan etkisi. Doğu Anadolu Bölgesi Araştırmaları, 77-82.
• Demirtaş, Ö., Akdoğan, A. A. (2015). The effect of ethical leadership behavior on ethical climate, turnover intention, and affective commitment. J Bus Ethics, 130, 59-67.
• Ferres, N., Travaglione, A., & Firns, I. (2003). Attitudinal differences between generation-x and older employees. International Journal of Organisational Behaviour, 6(3), 320-333.
• Gong, Y., Choe, I.H., & Ahlstrom, D. (2010). Cultural diversity in China: Dialect, job embeddedness and turnover. Asia Pacific Journal of Management, 28, 221-238.
• Gökaslan, M. O., (2010). Birleşme sonrasındaki örgütsel kültürün örgütsel bağlılık üzerine etkisi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kütahya.
• Gupta, M., Shaheen, M. (2017). The relationship between psychological capital and turnover intention: Work engagement as a mediator and work experience as moderator. Jurnal Pengrusan, 49, 1-14.
• Ha, Dong-Hyun, Kim, Seong-Min. (2010). Effects of job embeddenes an job satisfaction, organizational commitment and turnover intention-focused on employees of Hotel F&B division. Korean J. Food Cookery SCI, 26(1), 1-12.
• Hakanen, J.J., Schaufeli, W.B., & Ahola, K. (2008). The Job Demands-Resources model: A three-year cross-lagged study of burnout, depression, commitment, and work engagement. Work & Stress, 22, 224241.
• Halbesleben, J. R. B., & Wheeler, A. R. (2008). The relative roles of engagement and embeddedness in predicting job performance and intention to leave. Work and Stress, 22, 242–256.
• Holtom, B. ve O’Neill, B. S. (2004). Job embeddedness: a theoritical foundation for developing a comprehensive nurse retention plan. The Journal of Nursing Administration, Vol. 34, No. 5, 216-227.
• Kahn, W. A. (1990). Psychological conditions of personal engagement and disengagement at work. Academy of Management Journal, 33(4), 692-724.
• Kanten, P., Kanten, S., Dündar, G. (2016). Ücret tatmini ve işin özelliklerinin işe gömülmüşlük üzerindeki etkisinde mutluluğun rolü. Journal of Business Research Turk, 8(3), 64-88.
• Karatepe, O. M., Ngeche, R. N., (2012). Does job embeddedness mediate the effect of work engagement on job outcomes? a study of hotel employees in Cameroon. Journal of Hospitality Marketing & Management, 21:4, 440-461
• Kartal, H., İşler, L., Bilişli, Y. (2015),. Örgütsel bağlılık ve işle bütünleşmenin işten ayrılma niyetine etkisi: Çağrı merkezi örneği. Electronic Journal of Vocational Colleges, Kasım- BÜROKON Özel Sayısı, 325-338.
• Kaur, S. (2017). Antecedents and consequences of employee engagement: A literature review. The IUP Journal of Organizational Behavior, Vol. XVI, No. 3, 7-32.
• Kaya, H. ve Abdioğlu, H. (2010). Çalışanların örgütten ayrılma eğilimleri üzerine bir araştırma. Amme İdaresi Dergisi, Cilt 43, Sayı 4 (Aralık), 129-165.
• Kesen, M., Akyüz, B., (2016). Duygusal emek ve prososyal motivasyonun işe gömülmüşlüğe etkisi: sağlık çalışanları üzerine bir uygulama. Ç. Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25(2), 233-250.
• Keyko, K., Cummings, G. G., Yonge, O.i Wong, C. A. (2016) Work engagement in Professional nursing pracitce : A systematic review, International Journal of Nursing Studies, Volume 61, September 2016, 142-164
• Kim, Gu-Ne ve Lee, Young-Min, (2015). Towards high performance organization: the impacts of job characteristics and job crafting. Advanced Science and Technology Letters, 114, 26-32.
• Kim, J. (2015). That increase public employess’ turnover intention?. Public Personnel Management, 44(4). 496-519.
• Kim, W. H., Park, J. G., Kwon, B. (2017). Work engagement in South Korea: Validation of the Korean version 9-item Utrecht Work Engagement Scale. Psychological Reports, Vol. 120(3). 561-578.
• Lee, T. W., Mitchell, T. R., Sablynski, C. J., Burton, J. P., & Holtom, B. C. (2004). The effects of job embeddedness on organizational citizenship, job performance, volitional absences, and voluntary turnover. Academy of Management Journal, 47, 711−722. http://dx.doi.org/10.2307/20159613
• Loi, R., Hang-yue, N., Foley, S. (2006). Linking employees’ justice perceptions to organizational commitment and intention to leave: the mediating role of perceived organizational support. Journal of Occupational and Organizational Psychology, 79, 101-120.
• May, D. R., Gilson, R. L., Harter, L. M.(2004). The psychological conditions of meaningfulness, safety and availabilty and the engagement of the human spirit at work. Journal of Occupational Psychology, 77, 11-37.
• Mitchell, T. R., Holtom, B. C., Lee, T. W. Erez, M. (2001). Why people stay: using job embeddedness to predict voluntary turnover. Academy of Management Journal, 44 (6), 1102-1121.
• Mozammel, S. ve Haan, P. (2016). Transformational leadership and employee engagement in the banking sector in Bangladesh. The Journal of Developing Areas, 50(6), 43-55.
• Obi-Nwosu, H., Chiamaka O, Joe-A., Tochukuwu M, O. (2013). Job characteristics as predictors of organizational commitment among private sector workers in Anambra State, Nigeria. International Journal of Asian Science,3(2), 482-491.
• Ölçer, F., Şanal, M., (2007). İşletmelerde entelektüel sermayenin yönetimi. Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16(1), 479-500.
• Prathiba, S. (2016). A study on impact of employee empowerment and amployee engagement on organisational commitment. SIES Journal of Management, December, 12(2), 45-54.
• Qingi G. ve Zhou, E. (2017). Bidirectional work-family enrichment mediates the relationship between family-supportive supervisor behaviors and work engagement. Social Behavior and Personality, 45(2), 299-308.
• Reitz, O.E., Anderson, M.A.,& Hill, P.D. (2010). Job embeddedness and nurse retention. Journal of Nurses Administration, 34(3), 190-200.
• Ringl, R. W. (2013). "The Relationship between Job Embeddedness and Work Engagement" Master's Theses. 4361. http://scholarworks.sjsu.edu/etd_theses/4361
• Roberts, D. R. ve Davenport, T. O. (2002). Job engagement: Why it’s important and how to improve it. Employment Relations Today, Autumn, 21-29.
• Schaufeli, W.B. & Salanova, M. (2007). Work engagement: An emerging psychological concept and its implications for organizations. In S. W. Gilliland, D.D. Steiner, D.P. Skarlicki (Eds.). Managing social and ethical issues in organizations (pp. 135-177). Charlotte, NC: Information Age Publishing.
• Schaufeli, W.B., Salanova, M., Gonzalez-Roma, V., & Bakker, A.B. (2002). The measurement of engagement and burnout: A confirmative analytic approach. Journal of Happiness Studies, 3, 71-92.
• Seyrek, İ. H., İnal, O. (2017). İşten ayrılma niyeti ile ilişkili faktörler: bilgi teknolojisi çalışanları üzerine bir araştırma. Doğu Anadolu Sosyal Bilimlerde Eğilimler Dergisi, 1/1, 63-74.
• Skelton, A. R. (2017). Job satisfaction and job embeddedness as predictors of manufacturing employee turnover intentions. (Doktora tezi, Walden Üniversitesi,) Erişim adresi: http://scholarworks.waldenu.edu/dissertations/4176/
• Sousa-Poza, A., & Henneberger, F. (2002). Analyzing job mobility with job turnover intentions: An international comparative study. Research Institute for Labour Economics and Labour Law, 82, 1-28.
• So-Young, Son, Jeong Sil, Choi. (2015). Effect of job embeddedness and job satisfaction on turnover intention in nurses. Korean Journal of Adult Nursing, 27(2), 180-187.
• Stewart, Thomas A., “Brainpower”, Fortune, Vol. 123 No.11,42-60, 3 Haziran 1991, s.42.
• Stoyanova, T., Iliev, I. (2017). Employee engagement factor for organizational excellence. International Journal of Business and Economic Sciences Applied Research, Vol. 10, No. 1, 23-29.
• Sutherland, J. (2002). Job-to-job turnover and job-to-non-employment movement: A case study investigation. Personnel Review, 31(6), 710-721.
• Şanlı, S. C., (2016). İşgören avukatlığı ve algılanan örgütsel desteğin çalışanların işe gömülmüşlük ve işten ayrılma niyeti üzerine etkisi: otel çalışanları üzerine bir araştırma (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Turizm İşletmeciliği Anabilim Dalı, Mersin.
• Takawira, N., Coetzee, M., & Schreuder, D. (2014). Job embeddedness, work engagement and turnover intention of staff in a higher education institution: An exploratory study. SA Journal of Human Resource Management/SA Tydskrif vir Menslikehulpbronbestuur, 12(1) Art. #524, 10 pages. http://dx.doi.org10.4102/ sajhrm.v12i1.524
• Takawira, Ndayiziveyi, (2012). Job embeddedness, work engagement and turnover intention of staff in a higher education institution. University of South Africa Industrial and Organisational Psychology,
• Turgut, T. (2011). Çalışmaya tutkunluk: iş yükü, esnek çalışma saatleri, yönetici desteği ve iş-aile çatışması ile ilişkileri. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25(3-4), 155-179.
• Ulrich, D. (1998), “Intellectual Capital=Competence X Commitment”, Sloan Management Review, 39 (2): 15-26.
• Van den Broeck, A., Vansteenkiste, M., De Witte, H., & Lens, W., (2008). Explaining the relationships between job characteristics, burnout, and engagement: The role of basic psychological need satisfaction. Work & Stress, 22, 277-294.
• Van Schalkwyk, S., Du Toit, D.H., Bothma, A.S., & Rothmann, S. (2010). Job insecurity, leadership empowerment behaviour, employee engagement and intention to leave in a petrochemical laboratory. SA Journal of Human Resource Management/SA Tydskrif vir Menslikehulpbronbestuur, 8(1), Art. #234, 7 pages. DOI: 10.4102/sajhrm.v8i1.234
• Widianto, Sunu and Abdullah, Rizky and Kautsar, Angga Prawira and Meiyanti, Sri, “The Effect of Job Embeddedness on Work Engagement and Innovative Behavior” (November 26, 2012). Available at SSRN: https://ssrn.com/abstract=2180736 or http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.2180736
• Yao, X., Lee, T.W., Mitchell, T.R., Burton, J.P., & Sablynski, C.S. (2004). Job embeddedness: Current research and future directions. In R. Griffeth & P. Hom (Eds.), Understanding employee retention and turnover (pp.153−187). Greenwich, CT: Information Age.
• Yıluzar, H. (2016). Kişi-örgüt uyumu ile işe adanmışlık ve örgütsel bağlılık ilişkisi: sağlık sektöründe bir araştırma (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Antalya.
• Zhang, Y., Guo, Y., Newman, A. (2017). Identity judgements, work engagement and organizational citizenship behavior: The mediating effects based on group engagement model. In Tourism Management. August 2017 61, 190-197.
• Zincirkıran, M., Çelik, G. M., Ceylan, A. K., ve Emhan, A., (2015). İşgörenlerin örgütsel bağlılık, işten ayrılma niyeti, iş stresi ve iş tatmininin örgütsel performans üzerindeki etkisi: enerji sektöründe bir araştırma. Finans Politik&Ekonomik Yorumlar, 52(600), 59-71.