Berawırdkırına Karektera “Newfel û Sehneyên Newfelî” dı Leyla û Mecnûna Nîzamî û Sewadî da

Year 2020, , 74 - 96, 27.05.2020

Nesim Sönmez

https://doi.org/10.19059/mukaddime.639721

Cited By: 1

Abstract

Çîroka
Leyla û Mecnûnê bi rêya Edebîyata Ereban û Farisan xwe gihandîye Edebîyata
Kurdan. Ev çîrok, cara ewil ji alîyê Nîzamîyê Gencewî va bi têşeya mesnewîyê, bi
zimanê Farisî hatîye nivîsandinê û ji 4600 malikî zêdetir e. Di edebîyat Kurdî
da gelek helbestvanan ev çîrok bi rengê helbestê hûnandine û dîyarîyî edebîyata
Kurdî kirine. Ji wan helbestvanan yek jî helbestvanê Sewadî ye. Di her du
berheman da jî karekterek bi navê “Newfel” heye.

Di
vê gotarê da emê bi kurtasî behsa jîyana her du helbestvanan bikin, çîroka
Leyla û Mecnûnê bidin nasîn û di her du berheman da karektera “Newfel” û sahneyên
“Newfelî” çawa derbas dibin bikin û li gorî hûnandina çîrokê her du berheman berawird
bikin. 

Keywords

Nîzamî, Siwadî, Leyla û Mecnûn

The Comparison of the Character Named Newfel and the Newfel’s Scenes in Leyla and Mecnûn Story by Nîzamî and Sewadî

Abstract

Leyla and Mecnûn love story has gotten to kurdish
literature by arabic and persian literature. This well-known story firstly was
written in persian by Nizami Gencewi in the way of masnawi including more 4600
verses. This story has been rewritten in a poetic way by some kurdish poets as
well and handed as gift to kurdish literature, too. One of these poets is
Sewadî who has written it in kurdmanci dialect. It is a fact that he was
affected by Nizami. There are many similarities and differences between two
works. One of the common characters is Newfel for instance.

Through
this article we will give knowledge about both poets’s life and introduce Leyla
and Mecnun story. 

Keywords

Nizamî, Siwadî, Leyla û Mecnûn

Nizâm-Î Gencevî İle Sevadi’nin Leylâ İle Mecnûn Adlı Eserlerinde “Nevfel Karekterinin ve Nevfelli Sahnelerin” Karşılaştırılması

Abstract

Leylâ ile Mecnûn hikâyesi Arap
Edebiyatı ve Fars Edebiyatı yoluyla Kürt Edebiyatına ulaşmıştır. İlk defa Nizâm-î
Gencevî tarafından nazım şeklinde Farsça kaleme alınmış olan eser 4600 beyitten
fazladır. Gencevî’den sonra Fars, Kürt ve Türk şairler tarafından mesnevi
kalıbında kendi dilleriyle bu hikâyeyi yazmışlardır. Kürt Edebiyatında da birçok
şair tarafından bu hikâye şiir şeklinde yazılmış ve Kürt Edebiyatına hediye
edilmiştir. Bu şairlerden birisi de Sevadi’dir ki bu şair hikâyeyi Kürtçenin
Kurmanci lehçesiyle yazmıştır. Her iki eserde de “Nevfel” adında bir karekter
bulunmaktadır.

Bu makale de
her iki şairin hayatı hakkında bilgi verilecek, Leylâ ile Mecnûn’un hikâyesi
özet olarak anlatılacak, her iki eserde de “Nevfel Karakteri” ve “Nevfelli
Sahneler”in nasıl geçtiği hakkında bilgi verilecek ve ele alınış şekillerine
göre hikâyedeki Nevfel karekteri karşılaştırılacaktır. 

Keywords

Nızâmî, Sevadi, Leylâ ile Mecnûn

References

• Adak, A. (2014). Di Edebiyata Kurdî ya Klasîk de Mesnewiyên Leyla û Mecnûnê, Kovara Wêje û Rexne. Hejmar 3, r. 100, rr: 99-119.
• Adak, A. (2018). “Analîzeke Kodîkolojîk lı Ser Leyla û Mecnûnên Sewadî, Bazîdî û Fuzûlî di Koleksîyona A. Jaba ya Destnıvîsên Kurdî de”, e-Şarkiyat İlmi Araştırmalar Dergisi. Ağustos-2018 Cilt:10 Sayı:3 (21), rr: 1197-1222.
• Destgerdi, H. V. (1386). Hakîm Nizâmê Gencewî Leyla û Mecnûn. Neşrî Qatre, Tehran.
• Dosikî, T. Î. (2004). Leyla û Mecnûn. Duhok, Weşanên Sipîrêz.
• Fîroz, H. Leyla û Mecnûn. Destnivîsa Pirtûkxana Petresburgê, v. 11. Jahany, P. (2015). Leyla û Mecnûna Sewadî. Mardin, Teza Lîsansa Bilind, Zanîngeha Mardîn Artukluyê, Enstîtuya Zimanên Zindî Yên Li Tirkîyeyê.
• Kanar, M. (2007). “Nizamî Gencevî”, Diyanet İslam Ansiklopedisi. İstanbul, Weşanên Türkiye Diyanet Vakfı.
• Kurdo, Q. (1983). Tarîxa Edebyeta Kurdî. Îsveç, Weşanên Öz-Ge.
• Qoxî, M. E. H. (2004). Dîwana Cami’. İstanbul, Weşanên İhsan Yayınları.
• Siwadî. (1999). Leyla û Mecnûn (Tîpderbasîya Latînî: M. Reşit Irgat). İstanbul, Weşanên Nûbiharê.
• SÖNMEZ, N. (2018). Dîwana Şêx Muşerrefê Xinûkî -Metn&Lêkolîn-. Diyarbakır, Weşanên Weşanxana Seyda.
• Xeznedar, M. (2010). Mêjûy Edebî Kurdî. Hewlêr, I-VII, Dezgey Aras.