Tender Mothers: Breastfeeding, Wetnursing, and the Limits of Social Critique From the Late Ottoman to the Early Republican Periods (1880-1930)

Year 2021, , 27 - 44, 07.05.2021

Cem Doğan

https://doi.org/10.19059/mukaddime.860918

Abstract

The historical background of wet-nursing dates back to ancient ages as early as 2000 BC Wet-nursing originally arose from a peculiar demand in milk for those who were not capable of producing it for their babies because of the milk shortage in their breasts. Mother’s milk has played a significant part in the health of neonates in the absence of infant formulas. However, wet-nursing took the shape of a line of work in the long term and kept its existence until the rise of the 19th century’s new infant feeding practices, such as milk bottles. At the turn of the 20th century, wet-nursing has already been in disfavor against contemporary scientific developments and also turned into a target of social critique. Popular literature of medical instructions and the intelligentsia who provide the social consciousness of the urban middle classes every so often expostulated that Turkish women abstained from domestic tasks. The essential character of critique intertwined with the normative gender performances and evoked the voice of centralization. Furthermore, wet-nursing used to function in creating kinship between families according to Islamic tradition and might have caused acute social complications, like the marriage between milk siblings or inheritance issues. This article tries to analyze the breast-feeding and wet-nursing practices in the late Ottoman and early Republican periods in the context of gender roles through the popular literature of the period.

Keywords

Wetnursing, Breastfeeding, Motherhood, Ottoman Empire, Gender

Tender Mothers: Breastfeeding, Wetnursing, and the Limits of Social Critique From the Late Ottoman to the Early Republican Periods (1880-1930)

Abstract

Süt anneliğin tarihsel arkaplanı MÖ 2000’li yıllara dek uzanmaktadır. Süt annelik, köken olarak göğüslerinde süt olmaması nedeniyle bebeklerini besleyemeyen kadınların özel ihtiyacından kaynaklanıyordu. Anne sütü, bebek mamalarının keşfedilmediği bir dönemde yenidoğanların sağlığı üzerinde önemli bir etkiye sahipti. Lakin süt annelik uzun vadede bir meslek biçimine dönüştü ve süt şişeleri gibi 19. yüzyılda uygulanmaya başlayan yöntemlere gelene kadar varlığını korudu. 20. yüzyılın başlarında süt annelik yeni bilimsel gelişmeler karşısında çoktan gözden düşmüş ve toplumsal eleştirinin beslendiği kaynaklardan biri haline gelmişti. Tıbbi tavsiyelerle dolu popüler literatürün yanı sıra kentli orta sınıfın toplumsal farkındalığının temellerini atan aydınlar sık sık Türk kadınlarının haneiçi işlerden uzaklaştığı yolunda eleştiriler getirmekteydiler. Bu dönemde, toplumsal eleştirinin tonu normatif cinsiyet rolleriyle iç içe geçmiş ve merkezileşme öne çıkarılmıştı. Ayrıca süt, İslam hukukuna göre aileler arasında akrabalık yaratabilir ve süt kardeşleri arasındaki evlilik veya miras gibi konularda ciddi toplumsal sorunlara yol açabilirdi. Bu makale dönemin popüler literatüründen faydalanarak geç Osmanlı ve erken Cumhuriyet dönemlerinde emzirme ve süt annelik uygulamalarını cinsiyet rolleri bağlamında analiz etmeye çalışmaktadır.

Keywords

Osmanlı Devleti, Süt annelik, emzirme, Annelik, Toplumsal cinsiyet

References

•  [Akalın], B. Ö. (1320/1902). Doğururken ve Doğurduktan Sonra. İstanbul: Matbaa-yı Ahmed İhsan.
•  [Akalın], B. Ö. (1339/1923). Nüfus Meselesi ve Küçük Çocuklarda Vefiyat. İstanbul: Kanaat Matbaası.
•  [Akalın], B. Ö. (1892). “Mebâhis-i Sıhhiye ve Tıbbiye: Emzirme (İrza‘-yı Sınâi) ve Emzik Şişeleri”, Servet-i Fünûn, C. 3, S. 57, 68-72.
•  [Akalın], B. Ö. (1925). Çocuk Büyütmek. İstanbul: Yeni Matbaa.
•  [Anday], Kadri Raşid, (1923). “Tıbbî: İslam’da Nüfus ve Çocuk”, Mihrâb, C. 1, S. 1, 16-20.
•  [Olcay], H. O. ve Derviş, A., (1925). “Süt Çocuklarında Vefiyat”, Birinci Milli Türk Tıp Kongresinde Kıraat Edilecek Rapor Hülasası, 1-8.
•  [Yaşat], Ali Vahid, (1924). Annelere: Memedeki Çocuk Nasıl Beslenir?. İstanbul: Vatan Matbaası.
•  “Doktorlar ve Sütnineler”, Servet-i Fünûn, (1901). C. 21, S. 541, 331-333.
•  “İrzâ‘-yı Mâderî ile Sütana ve Hatunlarımız”, Sıhhat. (1887), C. 4, S. 8, 29-30.
•  “Kadri Raşid Paşa’nın Mühim Bir Konferansı - (Nüfus Artırmak , Çocuklara İyi Bakmakla Kaimdir)”, Âsâr-ı Nisvan. (1925). C. 1, S. 11, 8-9.
•  “Küçük Çocuklarda Vefiyyata Karşı – 1: Uzun veya Kısa Yoldan Emme”, Servet-i Fünûn, (1927), C. 35, S. 157-1631, 5.
•  “Sıhhat’in Nasihatleri: Sütananın İntihabı Hakkındadır”, Sıhhat. (1888), C. 4, S. 23, 91.
•  “Tıfl-ı nev-zâdın Tegaddisi”, Servet-i Fünûn, (1894), C. 7, S. 180, 370-374.
•  AlHreashy, F. A. (2018). “Non-maternal Nursing in the Muslim Community: A Health Perspective Review”, Journal of Clinical Neonatology, C. 7, S. 4, 191-197.
•  Al-Quran, (1937). (Trans: Abdullah Yusuf Ali). Lahore: Kashmiri Bazar.
•  Altorki, Soraya, (1980). “Milk-Kinship in Arab Society: An Unexplored Problem in the Ethnography of Marriage”, Ethnology, C. 19, S. 2, 233-244.
•  Apple, R. D. (1987). Mothers and Medicine: A Social History of Infant Feeding, 1890-1950. Wisconsin: The University of Wisconsin Press.
•  Bawany, M. H., Milhan, A. ve Padela, A. I. (2016). “The Unbreakable Relationship: Are Muslims Aware of the Islamic Bioethical Perspectives on Human Breast Milk Banking?”, Islamic Horizons, 48-51.
•  Borst, C. G. (1995). Catching Babies: The Ρrofessionalization of Childbirth, 1870-1920. Londra: Harvard University Press.
•  Bouhdiba, A. (2008). Sexuality in Islam. Londra ve New York: Routledge Press.
•  Brown, P. (2004). Eve: Sex, Childbirth and Motherhood Through the Ages. Chicester: Summersdale Publishers.
•  Carter, P. (1995). Feminism, Breasts and Breast-Feeding. Londra: Palgrave Macmillan.
•  Cassidy, T. M. ve El Tom, A. (2015). “Introduction”, Ethnographies of Breastfeeding Cultural Contexts and Confrontations (Eds. Tanya Cassidy ve Abdullahi El Tom). Londra: Bloomsbury Academic.
•  Coulson, N. J., (1971). Succession in the Muslim Family. Cambridge: Cambridge University Press.
•  Fahri, M. (1318/1900). “Musâhabe: Sütnine Hanım ve Çocuk”, İkdam, C. 7, S. 2314, 3.
•  Foucault, M. (1978). The History of Sexuality 1: An Introduction (Trans: Robert Hurley). New York: Pantheon Books.
•  Foucault, M. (1982). “The Subject and Power”, Critical Inquiry, C. 8, S. 4, 777-795.
•  George, D., Gonsenhauser, I., ve Whitehouse, P. (2006). “Medical Professionalism: The Nature of Story and the Story of Nature”, Professionalism in Medicine: Critical Perspectives (Eds. Delese Wear ve Julie M. Aultman). Ohio: Springer, 63-86.
•  Ghaly, Mohammed, (2012). “Milk Banks Through the Lens of Muslim Scholars: One Text in Two Contexts”, Bioethics, C. 26, S. 3, 117-127.
•  Giladi, A. (1999). Infants, Parents and Wet Nurses: Medieval Islamic Views on Breastfeeding and Their Social Implications. Leiden: Brill Publishing.
•  Golden, J. (1996). A Social History of Wetnursing in America: From Breast to Bottle. Cambridge: Cambridge University Press.
•  Hays, S. (1996). The Cultural Contradictions of Motherhood. New Heaven ve Londra: Yale University Press.
•  Hill, G., Johnston, G., Campbell, S., ve Birdsell, J. (1987). “The Medical and Demographic Importance of Wet-Nursing”, Canadian Bulletin of Medical History, C. 4, S. 2, 183-192.
•  Himâye-i Etfâl Cemiyeti, (1927). Annelere ve Çocuklara Salnâme. İstanbul: Ahmed İhsan Matbaası.
•  Lee, R. (2018). The Ethics and Politics of Breastfeeding: Power, Pleasure, Poetics. Toronto: University of Toronto Press.
•  MacClany, Jeremy, (2003). “The Milk Tie”, Anthropology of Food, C. 2 (Special Issue), 163-182.
•  Maksudyan, N. (2009). “Modernization of Welfare or Further Deprivation?: State Provisions for Foundlings in the Late Ottoman Empire”, Journal of the History of Childhood and Youth, C. 2, S. 3, 361-392.
•  Martucci, J. L., (2015). Back to the Breast: Natural Motherhood and Breastfeeding in America. Chicago ve Londra: The University of Chicago Press.
•  Münir, R. (1337/1921). Çocuk Beslemek. İstanbul: Evkâf-ı İslâmiye Matbaası.
•  Özkan, H., Tüzün, F., Kumral, A., ve Duman, N. (2012). “Milk Kinship Hypothesis in Light of Epigenetic Knowledge”, Clinical Epigenetics, C. 4, S. 14, 1-3.
•  Rahbari, Ladan, (2020). “Milk Kinship and the Maternal Body in Shi’a Islam”, Open Theology, S. 6, 43-53.
•  Rıza Bey, A. (1324/1908). “Vazife ve Mes’uliyet: Kadın”, Servet-i Fünûn, S. 901, 272.
•  Schacht, J. (1982). An Introduction to Islamic Law. Oxford: Clarendon Press.
•  Stevens, E. E., Patrick, T. E. ve Pickler, R. (2009). “A History of Infant Feeding”, Journal of Perinatal Education, C. 18, S. 2, 32-29.
•  Tekir, H. S. (2019). “Osmanlı Devleti ve Kültür Coğrafyasında Sütannelik”, Kafkas Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, S. 24, 843-864.
•  Thorley, V. (2008). “Sharing Breastmilk: Wet Nursing, Cross-feeding, and Milk Donations”, Breastfeeding Review, C. 16, S. 1, 25-29.
•  Tiger, L. ve Fox, R. (2017). The Imperial Animal. Londra ve New York: Routledge.
•  Utku, N. Ş. (2020). “Antik ve Orta Çağ’da Sütannelik: Başkasının Sütünün Biyolojik, Ekonomik ve Kültürel Kodları”, KADEM (Kadın Araştırmaları Dergisi), C. 6, S. 1, 51-112.
•  Wegman, M. E. (2001). “Infant Mortality in the 20th Century, Dramatic but Uneven Progress”, Journal of Nutrition, S. 131, 401-408.
•  Wolf, J. H. (2001). Don’t Kill Your Baby: Public Health and the Decline of Breastfeeding in the Nineteenth and Twentieth Centuries. Columbus: The Ohio State University Press.
•  Yalom, Marliyn. (2002). Memenin Tarihi (Çev. Ayşe Gün). İstanbul: Çitlembik Yayınları.
•  Zeki, C. (1928). Çocuk Düşürmek: Esbâbı, Tehlike ve Âkıbetleri ve Buna Mani‘ Olabilecek Tedâbir. İstanbul: Kader Matbaası.