Mela Xelîlê Sêrtî: Helbestvanê bi Mexlesa “Şewqî” û Helbestên Wî Yên Kurdî (Kurmancî)

Year 2010, Volume: 1 Issue: 1, 143 - 168, 01.01.2010

Abdurrahman Adak

Abstract

Mela Xelîlê Sêrtî yê ku bi eslê xwe ji Hîzana girêdayî bi Bedlîsê ve ye, lê ji ber kû piştre li navenda Sêrtê bi cih bûye bi wir hatiye naskirin, kesayetekî ilmî ye ku gelek berhem dane û
tesîreke mezin li medreseyên Kurdan kiriye. Ew ji alîyekî dî ve kesayetekî edebî ye ku bi Erebî û bi Kurdî berhemên edebî yên menzûm jî dane. Berhemên wî yên Kurdî ku menzûm in Nehcu’l-Enam û Rîsaleya Tecwîdê ye. Lê ji bilî van berhemên menzûm helbestine wî jî bi Erebî û Kurmancî hene ku heta niha di destnivîsaran de mane. Di du mecmû’eyên destnivîsar de yên ku li ber destê me ne de gelek helbestên Erebî yên Mela Xelîlê Sêrtî û 4 helbestên wî yên Kurdî cih digrin. Yek ji van mecmû’eya ya Mela Xelîlê Sêrtî bi xwe ye, û ya dî jî ya nevîyê
nevîyê wî Şêx Cuneydê Zoqeydî ye. Mexlesa Mela Xelîlê Sêrtî ya ku di van helbestan de xebitandiye “Şewqî” ye. Ev nivîs li ser danasîn û weşandina van helbastan radiweste. 

Keywords

Mela Xelîlê Sêrtî, Mecmû’eyên Destnivîsar, Helbest, Şewqî

Mollah Khalîl es-Si’irdî: a Poet with the Pen Name of “Şewqî” and his Kurmancî Kurdish Poems

Abstract

Mollah Khalîl es-Si’irdî, who were from Hizan, Bitlis, in essence but attributed to Siirt as he then settled in Siirt city, was a prolific scholar and had an considerable influence over madrasahs of Kurds. He was also a literary figure who produced prose works written in Kurdish and Arabic. His Kurdish prose works are Nehcu’l-Enam and Rîsaleya Tecwîdê. However, there are poems that he had written in Arabic and Kurdish besides these prose works. Unfortunately, these poems had been in manuscript works so far. In the two manuscript macmû’ahs/poem magazines that are available to us, there are his many Arabic and 4 Kurdish poems. One of these magazines belonges to his own, and the other to Shaikh Cuneyd-i Zokaydi, his grandchild’s grandchild. The nickname that Mollah Khalil es-Si’irdi used in these poems is “Şewqî”. This article is about the introduction and publication of these poems 

Keywords

Mollah Khalil es-Si’irdi, Manuscript Macmû’ahs/ Poem Magazines, Poem, Şevqi

Molla Halil es-Si’irdî: “Şevkî” Mahlaslı Şair ve Kürtçe (Kurmancça) Şiirleri

Abstract

Aslen Bitlis’in Hizan ilçesinden olan, ancak sonraları Siirt
merkeze yerleştiği için Siirt’e nisbet edilen Molla Halil esSiirdî,
pek çok eser veren ve Kürt medreseleri üzerinde ciddi
anlamda tesiri olan alim bir şahsiyettir. O aynı zamanda Arapça
ve Kürtçe manzûm edebî eserler veren edebî bir şahsiyettir de.
Onun Kürtçe eserleri manzûm Nehcu’l-Enam ve Rîsaleya
Tecwîdê adlı eserleridir. Fakat bu manzûm eserlerin dışında
Arapça ve Kürtçe kaleme aldığı şiirleri de bulunmaktadır. Ne
var ki bu şiirler şu ana kadar yazma eserlerde bulunmaktaydı.
Elimizdeki iki mahtût şiir mecmuası içinde onun pek çok
Arapça ve 4 Kürtçe şiiri bulunmaktadır. Bu mecmualardan bir
tanesi bizzat kendisinin, diğeri de torununun torunu Şeyh
Cüneyd-i Zokaydî’ye aittir. Molla Halil es-Siirdî’nin bu şiirlerde
kullandığı mahlası “Şevkî”dir. Bu yazı bu şiirlerin tanıtımını ve
neşrini konu almaktadır.

Keywords

Molla Halil es-Siirdî, Mahtût Mecmualar, Şiir, Şevkî