Bu makale, Yunan tüccarların Yunan bağımsızlık hareketinde çoğunlukla ihmal edilen rolünü, Avrupa kapitalist sistemiyle bütünleşmelerine bakarak anlamayı amaçlamaktadır. Bunu yaparak, Yunan bağımsızlık mücadelesinin arkasındaki ilk ve en önemli uyarıcı güç olarak yalnızca Yunan veya Avrupa entelijansiyasına odaklanan literatürdeki romantik milliyetçi okumaların genel eğiliminin ötesine geçebileceğimize inanıyoruz. Yunan bağımsızlık hareketi, milliyetçi duygular ile milliyetçi ekonomiler arasındaki can alıcı bağlantıyı gösterdiği için uluslararası ilişkilerde farklı bir yere sahiptir. Bu makaledeki iddia, ticarette sahip olduğu ayrıcalıklarla Avrupa kapitalist sistemine hızlı ve başarılı bir şekilde uyum sağlayan Yunanlı yükselen burjuva sınıfının, ekonomik avantajları ve çıkarları doğrultusunda Osmanlı İmparatorluğu'ndan bağımsızlık peşinde koştuğu yönündedir. Ticaretteki ayrıcalıklarıyla Avrupa kapitalist sistemine hızlı ve başarılı bir şekilde uyum sağlayan bu burjuva sınıfının, ekonomik avantajları ve çıkarları doğrultusunda Osmanlı İmparatorluğu'ndan bağımsızl olmayı tercih ettiği ve bu doğrultuda Osmanlı İmparatorluk içerisindeki Yunan azınlık içersinde bağımsızlık ayaklanmasına girişecek bir sınıfın oluşumu için mali olanaklarını seferber ettikleri iddiası makalenin çıkış noktasıdır. Bu kapsamda, Yunan tüccarların Avrupa kapitalizmindeki rolü ve dolayısıyla Yunan bağımsızlık hareketi üzerindeki etkileri incelenmiştir. Ticari avantajlarla uluslararası ticarete etkin bir şekilde dahil olduklarında, Avrupa kapitalist sisteminde stratejik bir aktör olabilecek kendi ulus-devletlerini arayacak kadar zengin ve güçlü hale geldiler. Bu amaçla, sermaye birikimi ve Avrupalılaşma ruhu, onları Yunan entelijansiyasının ortaya çıkışının ve bağımsız bir Yunan devleti mücadelesinde ideolojik bir temelin oluşumunun finansörü olmaya teşvik etti. Bu şekilde bir tercih yapmalarının arka planını anlamak için sistemik bir dünya kapitalizmi değerlendirmesine ihtiyaç vardır. Uluslararası ticaretin hız kazandığı ve devletlerin düzenli ve dinamik bir uluslararası ticaret ağına sahip olmak istediği Avrupa kapitalizminin gelişimi karşısında, durağan ve içe dönük imparatorluk ekonomileri tercih edilirliklerini kaybetmişlerdir. Osmanlı İmparatorluğu’ndaki toprağa dayalı üretim sisteminde istedikleri gibi bir yer edinemeyen Yunanlıların, ülke toprakları dışına çıkarak deniz ticaretine yönelmiş olmaları, uluslararası kapitalist sisteme uyum sağlamakta sıkıntı yaşamamalarını sağlamıştır. Osmanlı İmparatorluğu’nun son zamanlarında ekonomik anlamda daha da zayıflamasına sebep olan kapitülasyon maddeleri, Yunanlı tüccarların Akdeniz’de vergilerden muaf ve ayrıcalıklı dolaşımını hızlandırmış ve onlara büyük bir ekonomik güç getirmiştir. Avrupalı büyük güçlerin siyasi anlamda destek ve korumasını da arkasına alan bu sınıf, Avrupa’daki önemli ticari merkezlerde kısa sürede önemli ticari aktörlerden birisi haline gelmiştir. Bu durumu anlamak için, Avrupa’daki önemli liman kentlerindeki ticari hareketlere ve gemi trafiğine bakılabilir. Yunanlı tüccarların ticari faaliyetleri bir sure sonra Avrupa'daki finans sektörüne dahil olmaları ile daha da artmış ve elde ettikleri güç onları çağa ayak uyduramayan imparatorluk düzeninin dışında yeni ulus-devlet modeli altında yer alma fikrine yöneltmiştir. Bu taleplerini gerçekleştirmek için de Yunanlı genç aydın sınıfının Avrupa’daki üniversitelere burslu şekilde yollanması, bağımsızlık ayaklanmasını organize eden Filiki Etaria derneğinin kurulması ve milliyetçi fikirleri besleyen kitapların Osmanlı İmparatorluğu içerisinde çokça basılması için, bu sınıfın ciddi bir kaynak aktarımına gittiği görülebilir. Bu bağlamda, uluslararası ticaret ağlarına katılma ile ulusal bağımsızlık arayışı arasında bir bağlantı olacağı sonucuna dayanarak, Yunan tüccar sınıfının Osmanlı İmparatorluğu'nun kontrol bölgesini terk ettiği ve zenginleşmiş sermaye sınıfının kendi ulus devletini talep etmeye başladığı sonucuna varıldı.
Yunanlı Tüccarlar Avrupa Kapitalizmi İmparatorluklar Ulus-devletler Yunan Bağımsızlık Savaşı
This article aims to understand the mostly-neglected role of the Greek merchants in the Greek independence movement by looking into their integration in European capitalist system. By doing this, we believe that we are able to move beyond the general tendency of romantic nationalist readings in the literature which focuses only on the Greek or European intelligentsia, as the first and foremost stimulating power behind the Greek struggle for independence. The Greek independence movement has a different place in international relations since it shows the crucial connection between the nationalist feelings and the nationalist economies. The claim in this article is that the emerging bourgeois class of the Greeks, which adapted quickly and successfully to the European capitalist system with its privileges in trade, sought independence from the Ottoman Empire in line with its economic advantages and interests. As they effectively got involved in international trade with the commercial advantages, they became wealthy and powerful enough to seek for their own nation-state that could be a strategic actor in European capitalist system. To this end, the accumulation of capital and the spirit of Europeanization encouraged them to become financiers of the emergence of the Greek intelligentsia and the formation of an ideological base in the struggle for an independent Greek state. The fact that the static and introverted empire economies that could not keep up with the dynamism of international capitalism were replaced by the nation-states explains why the enriched Greek merchant class moved away from the Ottoman Empire and turned towards European capitalism. Their successful involvement in capitalist development in Europe can be understood better when we look into the trade capacity of the Greeks at the European ports and their effective existence in international financial networks. In this context, based on the inference that there would be a link between joining international trade networks and seeking national independence, it was concluded that the Greek merchant class left the Ottoman Empire's control area and the enriched capital class became demanding its own nation-state.
Primary Language | English |
---|---|
Subjects | International Relations |
Journal Section | Articles |
Authors | |
Publication Date | May 7, 2021 |
Submission Date | August 27, 2020 |
Published in Issue | Year 2021 Volume: 12 Issue: 1 |
ISSN: 1309-6087, e-ISSN: 2459-0711
Mukaddime is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License (CC BY NC).