The Density of Figures of Speech as an Indicator of Stylistic Change in Arabic Literary Texts: The Case of Bânat Su’âd and Qaseedat al-Burdah

Year 2024, Volume: 15 Issue: 2, 443 - 458, 27.11.2024

Nazife Nihal İnce , Ömer Göktur

https://doi.org/10.19059/mukaddime.1515958

Abstract

In this study, the density of figures of speech in Arabic literary texts is investigated as an indicator of stylistic change. Style, which is one of the controversial concepts in language and literature studies, is defined as "the form of content" in its most general form. This study analyses figures of speech, which is one of the most important linguistic forms, as a stylistic indicator. The intensity of figures of speech were examined and compared in two odes written in different eras but having a common theme. The ode are: Bânat Su'âd and Qaseedat al-Burdah. In the research, which is limited to the arts of the science of Bayân, the figures investigated are: simile, metaphor, majâz mursal, majâz aqlî and allegory. On the other hand, in order to minimise subjectivity in the determination of figures of speech used, three works that analyse the text were used. Since the study focuses on the intensity of figures of speech, some preference criteria were determined in the determination phase. As a result of the analysis, it was determined that the art of allegory was used intensively in Bânat Su'âd, and the art of metaphor was used intensively in Qaseedat al-Burdah. Another point that draws attention in the research is that almost one-fifth of the couplets of Qaseedat al-Burdah does not use any figures of speech. Moreover, while the intensity of figures of speech is more homogeneous in Bânat Su'âd, some couplets in Qaseedat al-Burdah contain very intense figures of speech, while others do not contain any figures at all. There is also the possibility that these findings reflect the special preferences of the poets. Therefore, in order to interpret the findings as a stylistic change, they should be supported by similar studies.

Keywords

Arabic, Literary Texts, Figures of Speech, Bayân Figures, Bânat Su’âd, Qaseedat al-Burdah

Arapça Edebi Metinlerde Üslup Değişimi Göstergesi Olarak Söz Sanatları Yoğunluğu: Bânet Su’âd ve Kasîde-i Bürde Örneği

Abstract

Bu çalışmada Arapça edebi metinlerde söz sanatlarının yoğunluğu bir üslup değişmi göstergesi olması yönüyle araştırılmıştır. Dil ve edebiyat çalışmlarında tartışmalı kavramlardan biri olan üslup, en genel haliyle, “içeriğin formu” olarak tanımlanır. Bu çalışma, dilsel formların başında gelen söz sanatlarını üslup göstergesi olarak ele almıştır. Farklı çağlarda yazılmış ve ortak teması bulunan iki kaside örneğinde söz sanatlarının yoğunluğu incelenmiştir. İncelenen kasideler: Bânet Su’âd ve Kasîde-i Bürde’dir. Beyân ilminin sanatlarıyla sınırlı tutulan araştırmada, araştırılan söz sanatları: teşbih, istiâre, mecâz-ı mürsel, mecâz-ı aklî ve kinâyedir. Diğer yandan kasidelerde kullanılan beyân sanatlarının tespitinde sübjektifliği minimize etmek için metin tahlili yapan üç eserden yararlanılmıştır. Çalışma, kasidelerde kullanılan beyân sanatlarının yoğunluğuna odaklandığı için tespit aşamasında birtakım tercih kriterleri belirlenmiştir. İnceleme neticesinde Bânet Su’âd kasidesinde kinâye sanatının yoğun olarak kullanıldığı, Kasîde-i Bürde’de ise İstiâre sanatının yoğun olarak kullanıldığı tespit edilmiştir. Araştırmada dikkati çeken bir başka husus ise Kasîde-i Bürde’ beyitlerinin neredeyse beşte birinde herhangi bir beyân sanatının kullanılmamasıdır. Ayrıca Bânet Su’âd kasidesinde beyân sanatları yoğunluğu daha homojen bir yapı arz etmekteyken Kasîde-i Bürde’de bazı beyitler çok yoğun beyân sanatı içerirken bazılarında herhangşi bir beyân sanatı bulunmamaktadır. Söz konusu bulguların şâirlerin özel tercihlerini yansıtma ihtimali de bulunmaktadır. Bu nedenle bulguları bir üslup değişimi olarak yorumlamak için benzer çalışmalrla desteklenmesi gerekmektedir.

Keywords

Arapça, Edebi Metinler, Söz Sanatları, Beyân Sanatları, Bânet Su’âd, Kasîde-i Bürde

References

• Abbas, İ. (1983). Târihu’n-nakdi’l-edebî inde’l-arab: nakdü’ş-şiir mine’l-karni’s-sânî hatta’l-karni’s-sâmini’l-hicrî. Beyrut: Dâru’s-Sekâfe.
• Aitchison, J. (2010). Aitchison’s Linguistics. London: Hodder Education.
• Aktaş, Ş. (1993). Edebiyatta Üslûp ve Problemleri. Ankara: Akçağ.
• Bulut, A. (2024). Belâgat Meânî-Beyân-Bedî. İstanbul: M.Ü. İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları.
• Bûsîrî, Ş. M. (2005). Dîvânü’l-Bûsirî. Ahmed Hasan Besc (Yay. haz.). Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye.
• Crystal, D. (2008). “Stylistics”. A Dictionary of Linguistics and Phonetics. Oxford: Blackwell Publishing.
• Çelebi, Kâtip (1941-1943). Keşfu’z-zunûn an esâmi’l-kütüb ve’l-funûn. Şerafettin Yaltkaya ve Rifat Bilge (Yay. haz.). İstanbul: Maarif Vekaleti.
• Dayf, Ş. (ts.). Târîhu’l-edebi’l-arabî asru’d-düvel ve’l-imârât Mısr. Kahire: Dâru’l-Maârif.
• Dayf, Ş. (ts.). Târîhu’l-edebi’l-arabî el-asru’l-islâmî. Kahire: Dâru’l-Maârif.
• Demirayak, K. (2017). Arap Edebiyatı Tarihi II. Erzurum: Fenomen Yayınları.
• Demirayak, K. (2001). Kasîdetü’l-Bürde. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 24/566-568. İstanbul: TDV Yayınları.
• Devletâbâdî, Ş. Ahmed (h.1323). Musaddaku’l-fazl. Haydarabad: Meclisu Dâireti’l-Maârifi’l-Osmaniyye.
• Enkvist, N. E. (1973). Linguistic Stylistics. Mouton: The Hague.
• Ensârî, Zekeriyyâ (2012). ez-Zübdetü’r-râika fî şerhi’l-Bürdeti’l-fâika. Atiyye Mustafa (Yay. haz.). Kahire: Keşîde.
• Fâhûrî, Hannâ (1986). el-Câmiʻ fi târîhi’l-edebi’l-arabî: el-edebü’l-kadîm. Beyrut: Dâru’l-Cîl.
• Hamevî, İbn Hicce (1985). Şerhu Kasideti Kaʻb b. Züheyr Bânet Suʻâd fî Medhi’r-Rasûl. Ali Hüseyn el-Bevvâb (Yay. haz.). Riyad: Mektebetü’l-Ma’ârif.
• Harpûtî, Ömer b. Ahmed (2013). Kasîdetü’l-Bürde ma’a şerhihâ ʻAsîdetü’ş-şühde. Nakşibendî, Ebu’r-Rıza Muhammed ve diğerleri (Yay. haz.) Karaçi: Mektebetü’l-Medine.
• Hâşimî, A. (2019). Cevâhiru’l-belâğa fi’-meânî ve’l-beyân ve’l-bedî’. Windsor: Müessesetü Hindâvî.
• Hûlî, E. (1996). Fennü’l-kavl. Kahire: Dâru’l-Kütübi’l-Mısriyye.
• Hulv, M. Y. (2005). el-Bürde şerhan ve iʻrâben ve belâğaten, Muhammed Ali Hamdullah (Yay. haz.) Dimaşk: Dâru’l-Beyrûtî.
• İnce, Z. L. (2023). Salâhî Abdullah Uşşâkî'nin Tahmîs-i Kasîdetü'l-Bürde adlı eseri: Edisyon-kritik. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi) Selçuk Üniversitesi, Konya.
• İsferâyînî, İsâmüddîn b. Arabşâh (ts.). Atvel. Abdulhamid Hindâvî (Yay. haz.). Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye. Karataş, T. (2019). Üslûp. Ansiklopedik Edebiyat Terimleri Sözlüğü. İstanbul: İz Yayıncılık.
• Kâsım, M. A. & Dîb, M. (2003). Ulûmu’l-belâğa: el-bedî‘, el-beyân ve’l-meânî. Trablus: el-Müessesetü’l-Hadîse li’l-Kitâb.
• Kaya, M. (2001). Kasîdetü’l-Bürde. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi. 24/568-569. İstanbul: TDV Yayınları.
• Kazvînî, H. (2009). Telhîsü’l-Miftâh. Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye.
• Kureşî, Ebu Zeyd (1981). Cemheratu eşʻâri’l-arab. Ali Muhammed el-Becâvî (Yay. haz.). Kahire: Nahdatu Mısr.
• Plett, Heinrich F. (1999). el-Belâğatü ve’l-üslûbiyye: nahve nemûzecin simyâiyy li tahlîli’n-nass. ( Çev. Muhammed el-Amrî). Beyrut: İfrîkiya’ş-Şark.
• Râcihî, A. (1972). Fıkhu’l-luğa fi’l-Kütübi’l-arabiyye. Beyrut: Dâru’n-Nahdati’l-Arabiyye.
• Riffaterre, M. (1959). Criteria for Style Analysis. WORD 15/1, 154-174. https://doi.org/10.1080/00437956.1959.11659690
• Sekkâkî, Ebû Yaʻkûb (2014). Miftâhu’l-ulûm. Abdulhamid Hindâvî (Yay. haz.). Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye.
• Sezer, İ. H. (2000). Kasidei Bürde ve Nesir ve Manzum Tercümesi. Necmettin Erbakan Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 10/10, 65-88.
• Soysal, Z. A. (2023). Klasik Arap Edebî Tenkidinde Nesnelliğin İmkânı Üzerine: Nâbiga ez-Zübyânî ile Hassân b. Sâbit Tartışması ve “Mina” Şiiri Üzerindeki Değerlendirmeler Bağlamında. Uludağ İlahiyat Dergisi 32/1, 125-155. https://doi.org/10.51447/uluifd.1240122
• Sükkerî, E. H. (1950). Şerhu dîvâni Ka’b b. Züheyr. Kahire: Dârü’l-Kütübi’l-Mısriyye.
• Tavîl, A. A. (2010). Kaʻb b. Züheyr ve kasîdetüh Bânet Suʻâd. Şerhu kasîdeti Bânet Suʻâd. Abdullah Abdulkadir et-Tavîl (Yay. haz.). 9-42. Kahire: el-Mektebetü’l-İslamiyye.
• Teftâzânî, S. (2013). el-Mutavvel. Abdulhamid Hindâvî (Yay. haz.). Beyrut: Dâru’l-Kütübi’l-İlmiyye.