6360 Sayılı Kanun Bağlamında Köylerin Mahalleye Çevrilmesi Sorunu

Year 2014, Volume: 38 Issue: 1, 75 - 102, 24.05.2014

Esra Dik

Abstract

Özet

 

Türkiye'de büyük kentlerin yönetimi üzerine kapsamlı reformların üç aşaması bulunmaktadır. Birinci aşama, kendine özgü yönetim yapıları itibariyle İstanbul, Ankara ve İzmir illeri için büyükşehir yönetim modeli ortaya çıkaran 1983 tarihli ve 3030 sayılı Kanun ile başlayan reform sürecini kapsamaktadır. Büyükşehir belediyeleri olarak adlandırılan bu illerin sayısı izleyen yıllarda 16'ya yükselmiştir. Diğer yerel yönetim türlerinde olduğu gibi büyükşehir belediye yönetimlerinde de asıl köklü reform 2000'li yıllardan sonra gerçekleşmiştir İkinci aşama TBMM tarafından 2004 tarihinde çıkarılan 5216 sayılı Kanun ile başlamaktadır. Kanun, 3030 sayılı Kanunu yürürlükten kaldırmış ve hizmet alanını genişletecek şekilde yeni bir sistem benimsemiştir. İstanbul ve Kocaeli illerini kapsayan uygulamada, ii sınırı büyükşehir belediyesi sınırı haline getirilmiştir. Yeniden ölçeklendirme, kentsel alanın kırsal alanı absorbe edecek yöntemlerle genişlemesi sürecini ifade etmektedir. Kentsel rantın kontrollü dağılımını belirleyecek temel faktör kentsel toprakların yeniden ölçeklendirilmesidir. Örneğin, kentsel alanda parçalanma-dağılma, küresel dolaşımın önünde engel teşkil etmektedir. Bu nedenle ölçek genişletmesi kaçınılmaz görülmektedir. Bu anlamda yerel yönetim reformunun son aşaması bir anlamda 2004 yılında gerçekleştirilen metropoliten kent reformunun tamamlayıcı aşamasıdır ve 6360 sayılı Kanun ile somut görünüm kazanmıştır. 6360 sayılı Kanun 12 Kasım 2012 tarihinde TBMM'de kabul edilmiş ve 6 Aralık tarihinde Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir. Düzenleme ile büyükşehir belediyesi sayısı 30'a yükselirken, büyükşehir statüsündeki illerde il özel idarelerinin varlığına son verilmiştir. Buna ek olarak, büyükşehir sınırları içerisinde yer alan belde ve köyler sahip oldukları tüzel kişilikleri ile birlikte ortadan kaldırılmıştır. Köyler mahalleye dönüştürülmekte, ortak malları büyükşehir belediyelerine devredilmektedir. Düzenleme ile birlikte köylerin %47,2'si, belediyelerin %54'ü yerel yönetim sisteminden çıkarılmakta ve kırsal alanın önemli bir kısmı kentsel alan lehine sınırlanmaktadır. Bütün-şehir kanunu olarak da adlandırılan düzenleme idari coğrafyada bir ölçek değişimi ve yerel yönetim sistemine yeni bir yapı getirmektedir. Bu makale 6360 sayılı Kanun ile kapatılan köyler üzerine odaklanarak Kanunun uygulamasından doğacak sorunları yerel demokrasi bağlamında analiz etmeyi amaçlamaktadır. Köylerin, tarihsel birikimi ile geliştirdikleri yaşam pratikleri ve ortaklık duygusunun, demokratik katılım mekanizması açısından yüksek önem taşıdığı yargısı, çalışmanın ana eksenini oluşturmaktadır. Çalışmada, köylerin mahalleye dönüşmesinin hukuktekniği ve anayasal haklar açısından sorunlu olduğu iddia edilmektedir.

 

Anahtar Sözcükler: Yerel yönetim reformu, büyükşehir belediyesi, köy, mahalle, yerel demokrasi.

 

Dik E (2014), 6360 Sayılı Kanun Bağlamında Köylerin Mahalleye Çevrilmesi          75

 

Sorunu, Mülkiye Dergisi, 38(1), 75-102.

 

The Issue of Transforming Villages into Neighbourhood / Disctricts within the Context of Law No. 6360

 

Abstract

 

Comprehensive metropolitan municipality reform in Turkey went through three main stages. The first phase was the reform process revealed by the Law No. 3030 dated 1983 that constitute metropolitan municipality status for the unique management structure of municipalities only in İstanbul, Ankara and İzmir. Thus, the so-called metropolitan municipalities of provinces were increased to 16 in the following years. Furthermore, the radical reforms on metropolitan municipalities reached its peak after the 2000s. The second stage was the reform process revealed by the Law No. 5216. The mentioned law abolished the previous Law No. 3030 and constituted a new system of metropolitan municipality that the municipal borders were expanded to the city frontiers in İstanbul and Kocaeli. Re-scaling represents expanding the urban areas by absorbing rural areas, which is the main determining factor for the controlled distribution of urban rent. Since fragmentation-dispersion in urban areas poses an obstacle to the global circulation, the expansion of the scale is seen inevitable. In this sense, the last stage is an integral part of 2004's metropolitan administrative reform and has gained concrete aspects with the Law No. 6360. Law No 6360 adopted by the Parliament on November 12, 2012 and came into force by its publication in the Official Gazette on December 6, 2012. In addition, the number of metropolitan municipalities reached up to 30 and the presence of special provincial administrations in the provinces holding metropolitan municipality status were abolished. Furthermore, towns and villages have been eliminated along with their legal personality within the boundaries of metropolitan areas and villages have been transformed to neighborhoods and common goods have been transferred to metropolitan municipalities. Due to the regulation, %47 of villages and %54 of municipalities have been eliminated from the local government system and considerable part of rural area is being limited in favor of urban land. This law that can be also called "uni-city law" resulted in a "scale change" in the administrative geography and brought a new structure in the local administration system but also it seems to have a restrictive effect on local autonomy in the coming process. This article focuses on the villages abolished by the Law No. 6360 and aims to analyze the problems arising from the implementation of the law in the context of the local democracy. The notion that the historical knowledge, the sense of partnership and the practical experience of villages developed are essential for the democratic participation constitutes the axle of this study. The study asserted that the process of transforming villages to neighborhoods is a problematic issue in the terms of the jurisdiction and constitutional rights.

 

Keywords: Local administration reform, metropolitan municipality, village, neighbourhood / district, local democracy.

Keywords

-